باورها و ارزش‌های كليدی در آموزش عالی
فرارو- متن ذیل توسط دکتر جعفر میلی منفرد جهت انتشار در اختیار فرارو گذاشته شده است. این مطلب بخشی از برنامه های ارائه شده دکتر میلی منفرد به مجلس برای تصدی وزارت علوم در کابینه یازدهم است.
باورها و ارزش‌های كليدی در آموزش عالی
باورها و ارزش‌های كليدی در آموزش عالی
یک - آموزش و پژوهش هزينه نيستند، بلكه گونه‌اي سرمايه‌گذاري كليدي براي توسعه و پيشرفت پايدار و مهم‌ترين عوامل در توليد ارزش افزوده در اقتصاد نوين به شمار مي‌روند. دانشگاه‌ها داراي هويتي انسان‌ساز، ارزشمند و خدامحور هستند و بر اين باورم كه دانشگاهيان، آموزش، پژوهش و نوآوري همچنين مديريت در هر سطحي را خدمت، عبادت، و افتخار مي‌دانند و كار خود را به گونه‌اي سامان مي‌دهند که از رشد و تعالي جامعة علمی با گرامي‌داشت كرامت و رشد انساني دانشگاهيان پاسداري شود.
بر اين پايه، با باور ژرف به قانون‌مداري، نظم، تعهد، سخت‌کوشي، و وجدان کار؛ از آزادانديشي، آزادي بيان، کار گروهي، و انتقاد پذيري پشتيباني مي‌كنم. گرامي‌داشت حقوق ديگران، احترام و اعتماد به دانشگاهیان، و شفافيت و صداقت در برخورد با آنها از بنيادهاي كار وزرات علوم، تحقیقات و فناوری و دانشگاه‌ها هستند.
دو- توسعه و پيشرفت پايدار، درون‌زا، و متوازن از مسیر توسعة علمي و تعالي معنوي جامعه مي‌گذرد. در اين راه، کمک به رشد و توسعة فرهنگ، آگاهي تاريخي، سرماية اجتماعي، مشارکت همگاني، جامعه‌پذيري، و تعالي فرهنگي از كاركردهاي كليدي دانشگاه‌ها هستند. دانشگاهيان خلاق، کارامد، پرتلاش، دانشور، آگاه، و داراي آزادي علمي و امنيت شغلي؛ توسعه و پيشرفت مبتني بر دانش را با همراهي مردم، در كشور راهبري مي‌كنند و استقلال كشور و توان دفاع غيرعامل آن را بيش از پيش به ارمغان مي‌آورند.
سه - محور کلیدی سياست‌گذاري و مديريت، توجه به آرمان‌هاي اصيل انقلاب اسلامی و منافع ملي است و باور دارم كه دانشگاهيان با آرماني مشترك، همواره منافع ملي را از منافع دانشگاه و منافع دانشگاه را از منافع خود برتر می‌دانند.
هر كنش مديريتي خرد يا کلان در وزارت علوم و دانشگاه‌ها بايد با سياست‌هاي رسمي نظام، قوانين و مقررات، و اعتدال‌گرایی هماهنگ باشد و نبايد شأن، جايگاه، و استقلال علمی دانشگاه و دانشگاهيان را به هيچ بهايي مخدوش سازد. هر تصميم، به ويژه آنهايي كه راهبردي هستند، بايد بر پاية رويكرد علمي و با مطالعه و پژوهش باشد و در فرايند اتخاذ آن تصميم از مشارکت دانشگاهيان فارغ از گرایش سیاسی آنان استفاده شده باشد.
در اين ميان، قوانين و مقررات جاري را محترم، ولي بهبود پيوستة آنها را بايسته مي‌دانم. مديران وزارت علوم و دانشگاه‌ها بايد در برابر جامعه و ذي‌نفعان داخلي و خارجي پاسخ‌گو باشند. از اين رو، هر مدير در هر مرتبه و مقام بايد مسئوليت تصميم‌ها و كارهاي خود را بپذيرد و پاسخ‌گوي پيامدهاي آن باشد.
چهار- اعتلاي اخلاق و معنويت اسلامي و فرهنگ ديني، پاية توليد علم و دانش سودمند و استفادة درست از آن است. دانشگاه‌ها با پرهيز از آفت سياست‌زدگي، افزون بر گسترش آموزش‌هاي تخصصي، بايد به گسترش اخلاق، معنويت، و آزادانديشي در دانشگاه و جامعه براي تربيت انسان‌هاي فرهيخته و شايسته و داراي دانش پيشرفته و توان كارآفريني، خلاقيت، و نوآوري بپردازند و به‌ويژه، اخلاق حرفه‌اي را به شكل برنامه‌ريزي و سازمان‌دهي شده آموزش دهند تا برون‌داد نظام آموزش عالي، پژوهش، و فناوري، افزون بر پيشبرد بهره‌وري و شكوفايي علمي (س.ع.)؛ جامعه دانش بنيان، عدالت محور، و برخوردار از انسان‌هاي پاك، آگاه، انديشمند، و ماهر باشد (س.چ.).
پنج - رشد و توانمندسازي كشور در علم و فناوري و معنويت بر دوش دانشگاه‌هايي توانمند با به‌كارگيري نخبگان و دانشمنداني در تراز جهاني (ق.ب.: ماده 18) با قدرت دانش‌افزايي، ايده‌پردازي، و ثروت‌آفريني و با مديريت دانشگاهيان است. در اين زمينه، تفكر خلاق، نوآوري، و نظريه‌پرداري علمي را شالودة آموزش و پژوهش؛ گسترش علم و دانش سودمند را در گرو آزادانديشي، آزادي عمل، و آزادي نقد؛ و دانشگاه را كانون نظريه‌پردازي آزادانه و نقد آگاهانه مي‌دانم كه با گسترش قانونمند تشكل‌هاي علمي، صنفي، سیاسی، و اسلامي در دانشگاه‌ها، بيش از پيش گسترش خواهند يافت.
شش - بدون بازآفريني و توسعة نظام آموزشي كشور؛ توسعة علم و فناوري بر پاية نيازها، مزيت‌ها، ظرفيت‌ها، و پيشرفت‌هاي نوين علمي شدني نيست. اين بازآفريني و توسعه را به عنوان هدفي والا براي وزارت علوم و دانشگاه‌ها باور دارم و دست‌يابي به آن را با مشاركت فعال و پيوسته و هماهنگي در سياست‌گذاري در نظام آموزش عالي، پژوهش، و فناوري و كاربست همة ظرفيت‌هاي ملي شدني مي‌دانم.
هفت - مردان و زنان آگاه، توانمند، و برخوردار؛ جامعه‌اي بهتر و توسعه‌يافته‌تر را براي خود و فرزندانشان بنا مي‌کنند و مردم آگاه از حقوق و مسئوليت‌هاي خود، کارايي و اثربخشي بيشتري خواهند داشت. جامعه مبتني بر دانش، با مردمي آگاه و مسئول و در پي صلحي جهاني و محيط زيستي سالم و پيشرفتي پايدار به اعتلا خواهند رسيد. در اين راه، دانشگاه را داراي رسالتي جهاني و علم را دستاوردي جهاني و از آن همگان و هر گونه محدود ساختن دسترسي به آن را نادرست مي‌دانم.
هشت - متون، محتوا، و برنامه‌هاي آموزشي و درسي چشمه‌هايي از معرفت الهي و انساني هستند كه تازگي و سلامت آنها، روزآمدي و بالندگی دانشگاه‌ها و دانش‌آموختگان را در پي خواهد داشت.
بر اين پايه، با باور ژرف به قانون‌مداري، نظم، تعهد، سخت‌کوشي، و وجدان کار؛ از آزادانديشي، آزادي بيان، کار گروهي، و انتقاد پذيري پشتيباني مي‌كنم. گرامي‌داشت حقوق ديگران، احترام و اعتماد به دانشگاهیان، و شفافيت و صداقت در برخورد با آنها از بنيادهاي كار وزرات علوم، تحقیقات و فناوری و دانشگاه‌ها هستند.
دو- توسعه و پيشرفت پايدار، درون‌زا، و متوازن از مسیر توسعة علمي و تعالي معنوي جامعه مي‌گذرد. در اين راه، کمک به رشد و توسعة فرهنگ، آگاهي تاريخي، سرماية اجتماعي، مشارکت همگاني، جامعه‌پذيري، و تعالي فرهنگي از كاركردهاي كليدي دانشگاه‌ها هستند. دانشگاهيان خلاق، کارامد، پرتلاش، دانشور، آگاه، و داراي آزادي علمي و امنيت شغلي؛ توسعه و پيشرفت مبتني بر دانش را با همراهي مردم، در كشور راهبري مي‌كنند و استقلال كشور و توان دفاع غيرعامل آن را بيش از پيش به ارمغان مي‌آورند.
سه - محور کلیدی سياست‌گذاري و مديريت، توجه به آرمان‌هاي اصيل انقلاب اسلامی و منافع ملي است و باور دارم كه دانشگاهيان با آرماني مشترك، همواره منافع ملي را از منافع دانشگاه و منافع دانشگاه را از منافع خود برتر می‌دانند.
هر كنش مديريتي خرد يا کلان در وزارت علوم و دانشگاه‌ها بايد با سياست‌هاي رسمي نظام، قوانين و مقررات، و اعتدال‌گرایی هماهنگ باشد و نبايد شأن، جايگاه، و استقلال علمی دانشگاه و دانشگاهيان را به هيچ بهايي مخدوش سازد. هر تصميم، به ويژه آنهايي كه راهبردي هستند، بايد بر پاية رويكرد علمي و با مطالعه و پژوهش باشد و در فرايند اتخاذ آن تصميم از مشارکت دانشگاهيان فارغ از گرایش سیاسی آنان استفاده شده باشد.
در اين ميان، قوانين و مقررات جاري را محترم، ولي بهبود پيوستة آنها را بايسته مي‌دانم. مديران وزارت علوم و دانشگاه‌ها بايد در برابر جامعه و ذي‌نفعان داخلي و خارجي پاسخ‌گو باشند. از اين رو، هر مدير در هر مرتبه و مقام بايد مسئوليت تصميم‌ها و كارهاي خود را بپذيرد و پاسخ‌گوي پيامدهاي آن باشد.
چهار- اعتلاي اخلاق و معنويت اسلامي و فرهنگ ديني، پاية توليد علم و دانش سودمند و استفادة درست از آن است. دانشگاه‌ها با پرهيز از آفت سياست‌زدگي، افزون بر گسترش آموزش‌هاي تخصصي، بايد به گسترش اخلاق، معنويت، و آزادانديشي در دانشگاه و جامعه براي تربيت انسان‌هاي فرهيخته و شايسته و داراي دانش پيشرفته و توان كارآفريني، خلاقيت، و نوآوري بپردازند و به‌ويژه، اخلاق حرفه‌اي را به شكل برنامه‌ريزي و سازمان‌دهي شده آموزش دهند تا برون‌داد نظام آموزش عالي، پژوهش، و فناوري، افزون بر پيشبرد بهره‌وري و شكوفايي علمي (س.ع.)؛ جامعه دانش بنيان، عدالت محور، و برخوردار از انسان‌هاي پاك، آگاه، انديشمند، و ماهر باشد (س.چ.).
پنج - رشد و توانمندسازي كشور در علم و فناوري و معنويت بر دوش دانشگاه‌هايي توانمند با به‌كارگيري نخبگان و دانشمنداني در تراز جهاني (ق.ب.: ماده 18) با قدرت دانش‌افزايي، ايده‌پردازي، و ثروت‌آفريني و با مديريت دانشگاهيان است. در اين زمينه، تفكر خلاق، نوآوري، و نظريه‌پرداري علمي را شالودة آموزش و پژوهش؛ گسترش علم و دانش سودمند را در گرو آزادانديشي، آزادي عمل، و آزادي نقد؛ و دانشگاه را كانون نظريه‌پردازي آزادانه و نقد آگاهانه مي‌دانم كه با گسترش قانونمند تشكل‌هاي علمي، صنفي، سیاسی، و اسلامي در دانشگاه‌ها، بيش از پيش گسترش خواهند يافت.
شش - بدون بازآفريني و توسعة نظام آموزشي كشور؛ توسعة علم و فناوري بر پاية نيازها، مزيت‌ها، ظرفيت‌ها، و پيشرفت‌هاي نوين علمي شدني نيست. اين بازآفريني و توسعه را به عنوان هدفي والا براي وزارت علوم و دانشگاه‌ها باور دارم و دست‌يابي به آن را با مشاركت فعال و پيوسته و هماهنگي در سياست‌گذاري در نظام آموزش عالي، پژوهش، و فناوري و كاربست همة ظرفيت‌هاي ملي شدني مي‌دانم.
هفت - مردان و زنان آگاه، توانمند، و برخوردار؛ جامعه‌اي بهتر و توسعه‌يافته‌تر را براي خود و فرزندانشان بنا مي‌کنند و مردم آگاه از حقوق و مسئوليت‌هاي خود، کارايي و اثربخشي بيشتري خواهند داشت. جامعه مبتني بر دانش، با مردمي آگاه و مسئول و در پي صلحي جهاني و محيط زيستي سالم و پيشرفتي پايدار به اعتلا خواهند رسيد. در اين راه، دانشگاه را داراي رسالتي جهاني و علم را دستاوردي جهاني و از آن همگان و هر گونه محدود ساختن دسترسي به آن را نادرست مي‌دانم.
هشت - متون، محتوا، و برنامه‌هاي آموزشي و درسي چشمه‌هايي از معرفت الهي و انساني هستند كه تازگي و سلامت آنها، روزآمدي و بالندگی دانشگاه‌ها و دانش‌آموختگان را در پي خواهد داشت.
