چرا سردار جعفری، فرمانده کل سپاه شد؟

در محافل خبری فارسی‌زبان، هم‌چنین تأکیدی اساسی بر برکناری سردار رحیم صفوی شده‌بود. به آن‌معنی که در رده‌های بالای تصمیم‌گیری کشور، اختلاف‌هایی چنان اساسی وجود دارد که فرمانده‌ای با سابقه ده‌ساله در عالی‌ترین رده سپاه و بیست‌وهشت ساله در عرصه‌های مختلف و حساس تاریخ انقلاب، از سمت خود کنار گذاشته شده‌است. و از این تغییرات، آن برداشت شد که به‌واقع، اوضاع ایران به نقطه بحرانی رسیده‌است. هم‌چنین در گمانه‌ای دیگر، این رسانه‌ها سردار جعفری را به‌عنوان تئوریسین جنگ نامنظم با دشمن درخانه بيگانه نام بردند که دارای طرح‌های نظامی مفیدی در جهت مقابله با حمله نظامی در قالب جنگ‌های نامنظم است. و در ادامه با محور قرار دادن تحریکات و تحرکات اخیر آمریکا راجع به ایران سیل اتهام‌های واهی و تحلیل‌های بی‌اساس را به سمع‌ونظر مخاطبان خود رساندند.

گذشته از این، تلاشی آغاز شد برای مخدوش جلوه دادن شخصیت و سوابق سردار جعفری و هم‌زمان علت این تغییرات، آماده شدن ایران برای دفاع در مقابل حمله نظامی قلمداد شد.

صرف‌نظر از تحلیل‌های غیرواقعی رسانه‌های بیگانه، به نظر می‌رسد کلید اصلی انتصاب سردار جعفری به سمت فرماندهی سپاه، در متن حکم رهبر انقلاب نهفته باشد: «پیشرفت روزافزون و تحول‌آمیز سپاه در همه ابعاد»؛ که به نظر با توجه به سوابق فرمانده جدید امری قابل‌حصول باشد.

سردار عزیز جعفری پنجاه‌ساله متولد یزد و دارای مدرک کارشناسی ارشد رشته معماری است. او پیش از انقلاب دانشجوی این رشته بود، اما با شروع جنگ عازم جبهه شد و در سال 1360 به عضويت سپاه پاسداران انقلاب اسلامي درآمد. 

از جمله مسئولیت‌های وی می‌توان به فرماندهی قرارگاه عمليات غرب و جنوب، فرماندهي تيپ عاشورا، فرماندهي قرارگاه قدس، فرماندهي قرارگاه نجف و معاونت عمليات سپاه سوسنگرد اشاره کرد. وي معاونت عمليات ستاد مشترك سپاه و جانشين نيروي زميني نيز بوده‌است. وي پس از اين فرمانده نيروي زميني شد و پس از وي شهيد احمد کاظمي فرماندهي نيروي زميني را عهده‌دار شد.

از خصوصیات بارز فرمانده جدید سپاه پاسداران، توجه ویژه وی به جوانگرایی در مجموعه‌های تحت امرش است. همچنین دارا بودن تحصیلات آکادمیک و تجربه راه‌اندازی و حضور در مرکز راهبردی سپاه ـ که به قول خود وی مرکزی بوده براي فكر كردن با فراغت خاطر از مسئوليت‌هاي اجرايي که در آن نیروهای فرهیخته سپاهی مشغول به فعالیت هستند ـ او را به فرمانده‌ای با اعتقاد عمیق به علم و تخصص تبدیل کرده‌است. تا آنجا که محسن رضايي فرمانده اسبق سپاه او را دقيق‌ترين فرمانده سپاه در جنگ ياد کرده‌بود.

انتصاب سردار محمدعلی(عزیز) جعفری به سمت فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دو علت را بیش از سایر گمانه‌ها تقویت می‌کند؛ نخست آن که با توجه به تجربه بالای وی در نبردهای نامتقارن و جنگ‌های نامنظم ـ که بنا به گفته یکی از فرماندهان سپاه، سردار جعفری از پایه‌گذاران این گونه نبردها در سال‌های دفاع مقدس بوده ـ و نیز افزایش تهدیدهای آمریکا مبنی بر حمله نظامی به ایران، انتصاب جعفری معطوف به این مسأله باشد. 
هم‌چنان‌که فرمانده جدید سپاه پاسداران در نخستین مصاحبه مطبوعاتی خود در جواب به سؤالی در خصوص "ادامه استراتژي نبرد نامتقارن در سپاه" ضمن اذعان به برتری مادی و تکنولوژی دشمن، اظهار داشت: «ما بايد به سمت انتخاب سياست‌ها و روش‌هاي مناسبي برويم تا در صورت نياز بتوانيم اين نيازمندي‌ها را كنترل كرده و هم‌چون جنگ سي‌وسه‌روزه شكست را به دشمن بچشانيم.» هم‌چنین از اقدامات جعفری در دوران فرماندهی نیروی زمینی سپاه، بررسي و ارزيابي نکات ضعف و قوت آمريکا در حمله به افغانستان و عراق بوده‌است. تحقیقاتی که نتایجش در صورت حمله نظامی به ایران یقینا به کمک نیروهای نظامی کشور خواهد آمد.

اما دومین احتمال برای این انتصاب، سابقه حضور جعفری در مرکز تحقیقات راهبردی سپاه است. جعفری که دو سال رئیس این مرکز بوده‌است و درواقع مسئولیتی تحقیقاتی و پژوهشی داشته، بی‌شک به اهمیت دانش و تخصص در نیروهای سپاهی واقف است و از همین رو با رویکردی مبتنی بر علم و تخصص به مجموعه تحت امرش می‌نگرد. علاوه بر اینکه وی نه تنها همچون -سایر سرداران- دوره های عالی نظامی را گذرانده، بلکه دارای تحصیلات مهندسی در رشته معماری هم هست و از این جهت نگره علمی- آکادمیک بازتری را نسبت به همالان خود داراست که ممکن است همین نوع نگرش عامل انتصاب وی به این سمت باشد.

گذشته از همه این گمانه‌ها، تأکید کارشناسان این حوزه بر آن است که سردار جعفري به عنوان چهره‌اي مستقل و فرماندهان خوشنام و مقبول در سپاه که دو سال رياستش بر مركز تحقيقات راهبردي سپاه، او را دارای وسعت دید و نگرشی جامع به بخش‌های مختلف مجموعه تحت امرش کرده‌است. این کارشناسان معتقدند در مقطع کنونی و با توجه به هجمه وسیعی که دشمن به این نیرو وارد کرده‌است، تجارب ارزنده نظری و عملی این سردار می‌تواند کارساز بوده و منویات رهبر انقلاب ناظر بر پیشرفت و تحول این نهاد انقلابی را جامه عمل بپوشاند.