یادداشت دریافتی- محمد ماکویی؛ اگر از شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و یا سازمان آب بپرسید،پاسخ جز "بحران آب" نخواهد بود اما شرکت کنترل کیفیت هوای تهران قطعا آلودگی هوای پایتخت را بزرگترین معضل زیست محیطی کشور به حساب می آورد!
پای درد دل شهرداری هم که بنشینید متوجه خواهید شد که پر شدن اماکن دفن و اینکه دیگر در کشور به سختی جایی پیدا می شود که زباله ها در آنجاها دپو شوند ،دفن بهداشتی که جای خود دارد، مشکل بزرگی است و لذا بزرگترین معضل زیست محیطی کشور عدم جدا سازی زباله های تر و خشک است و اینکه مردم آنچنان که باید و شاید به مقوله بازیافت اهمیت نداده و آن را در عمل جدی نمی گیرند!
جالب این است که در حالی که هر کدام از این سه نفر به شدت دوست دار آنند که توصیه های آنها جدی گرفته شود،تا آنجا که ممکن بوده گوش های خود را برای شنیدن سخنان آن دو دیگر مسدود ساخته اند!
برای همین هم هست که اگر به عنوان مثال نماینده شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور برای مدیران سازمان بازیافت از ضرورت استفاده از شیرهای کاهنده مصرف آب سخن بگوید،به داشتن خیال و دلی خوش متهم خواهد شد!
به همین گونه اگر نماینده سازمان بازیافت از مدیران شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور بخواهد که به تفکیک زباله‌ها همت گمارده و ترتیباتی اتخاذ فرمایند که دست کم دورریزهای کاغذی شرکت تحت امرشان دور ریخته نشده و سر از غرفه های بازیافت در بیاورند، در پاسخ یا "شوخی میکنی!؟" را تحویل خواهد گرفت و یا "دوربین مخفیه؟!" و خنده حضار را به عنوان عایدی به سازمان بازیافت پیشکش خواهد نمود!
متاسفانه معضل تنها به عدم همکاری سازمان ها و شرکت هایی که رقیب هم نیستند ختم نمی شود زیرا بسیاری از سازمان ها و شرکت ها برای اینکه کار خود را راه بیندازند از سنگ اندازی و احداث دست انداز بر سر راه دیگران هم غافل نمی شوند!
نمونه این نحوه برخورد را به مقدار زیادی می توان در پیام ها و آگهی های تبلیغاتی مشاهده کرد واز جدیدترین آن ها "برای جلوگیری از ابتلا به آنلوآنزا تا می توانید دست های خودتان را با آب و صابون بشویید!" نام برد! پیامی که شاید کمتر کسی را متوجه کند که با فروکش شیوع بیماری چه بلایی سر پیام تبلیغاتی "در مصرف آب صرفه جویی نمایید" خواهد آورد!
قطعا تنها کمی اندیشه درباره هوای دیگران را داشتن کافی بود تا مدت زمان دست شویی و تعداد بارهایی که می باید دست ها را شست را اطلاع رسانی نموده و این اطلاع رسانی را جایگزین "تا می توانید!" نماییم!
بگذریم از اینکه در هنگام شیوع و وفور بیماری شدت تبلیغات باید متاثر از جغرافیای محل و اینکه جدیت و حدت بیماری شایع تا چه اندازه است باشد و علاوه بر آن به مردم اطلاع رسانی شود که این توصیه موقتی بوده و بهتر است آن را تنها در زمان وفور و شیوع بیماری،"تا می توانند" جدی بگیرند!
با این حساب است که شاید بتوان بزرگترین معضل زیست محیطی کشور را عدم همکاری شرکت ها و سازمان هایی دانست که تنها سنگ خودشان را به سینه می زنند و در عین حال خواهان آنند که دیگران تا آنجا که ممکن است هوایشان را داشته باشند و توصیه هایشان را جدی بگیرند!
و این در حالی است که اگر آن ها کمی از خودخواهی های خود کاسته و به فکر دیگرانی که از همکارانشان نیستند هم باشند،مشکلات زیست محیطی یکی یکی از میانمان رخت بر خواهد کند!
در این باره به عنوان نمونه چه ایرادی دارد که شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و سازمان بازیافت با یکدیگر تفاهم نامه ای را به امضا برسانند و طی آن متعهد شوند که هوای همدیگر را داشته باشند!
مثلا در حالی که سازمان بازیافت قبول می کند که استفاده از شیرهای کاهنده مصرف آب در سازمان را اجباری نماید،شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور را متعهد ببیند که دورریزهای کاغذی خود را در سطل هایی جداگانه انبار کرده و آن ها را به موقع در اختیار غرفه های بازیافت می گذارد!
واقعا شاید بزرگترین مشکل تفاهم نامه های اینچنیی این باشد که اغلب مسدولین و مدیران ترجیح می دهند تفاهم نامه را تنها وقتی امضا کنند که پای یک کشور خارجی و به ویژه از نوع غربی آن در میان باشد و قبل از امضا به طرف مقابل رسانیده باشند که:"شما زحمت نکشید!خود ما خدمت خواهیم رسید!"
ولی مثالی که برای شستن دست زدید اصلا مناسب نبود. بیشتر از 90 درصد منابع آب کشور توسط صنعت و کشاورزی مصرف میشه .
اصلا عاقلانه نیست بخاطر مقدار ناچیزی صرفه جویی در مصرف آب از بهداشت فردی صرفنظر کنیم (مقایسه کنید با مقدار آبی که میشه با تغییر سیستم آبیاری در مزارع یا با تغییرسیستم خنک کننده نیروگاهها و صنایع نفت و فولاد و...صرفه جویی کرد).
اگر هم منظور صرفه جویی در مصرف آب تصفیه شده هست بهتره بدونیم که بیشتر مصرف آب تصفیه شده توی خونه ها صرف استحمام و یا فلاش تانک میشه. که اونهم با بهینه کردن حجم مخزن و فشار آب فلاش تانک و همینطور کم کردن مدت استحمام (حتی به میزان یک دقیقه) خیلی خیلی موثرتر از عدم شستشوی دست و صورت هست.