پهپاد جیوتین SS-UAV؛ سلاح جدید چین برای برتری هوایی پرواز می کند

در ژوئن ۲۰۲۵، شرکت خصوصی چینی جیوتین (Jiutian) قرار است آزمایش‌های پروازی پهپاد SS-UAV خود را آغاز کند. این یک پهپاد جدید و پیشگام در رده پهپاد مادر با استقامت بالا و برد طولانی است که در نمایشگاه هوایی ژوهای ۲۰۲۴ از آن رونمایی شد. 

به گزارش عصرایران، جدول زمانی این پروژه بازتاب دهنده تلاش گسترده چین برای استقرار سریع سیستم‌های بدون سرنشین نسل بعدی، در کنار برنامه جاری جت جنگنده نسل ششم خود است. در یک محیط دفاعی که به طور فزاینده‌ای توسط دسته‌های پهپادی، خودمختاری فرماندهی و عملیات چند دامنه‌ای دوربرد شکل می‌گیرد، این توسعه توجه جهانی را به خود جلب کرده است. 

پهپاد SS-UAV تجسم تلاش چین برای بازتعریف سلطه هوایی است، نه از طریق پلتفرم‌های سنتی مانند ناوهای هواپیمابر، بلکه با دارایی‌های پهپادی مقیاس پذیر، پراکنده و دشوارتر برای مقابله. آزمایش‌های پروازی زودهنگام آن، مرحله‌ای حیاتی در جاه طلبی چین برای پیشگامی در عملیات فرماندهی و کنترل مبتنی بر پهپادهای با استقامت بالا و برد طولانی و قدرت نمایی نامتقارن در سراسر تنگه تایوان و دریای چین جنوبی را نشان می‌دهد. 

مشخصات فنی و قابلیت‌ها

جیوتین SS-UAV یک پهپاد تهاجمی ارتفاع بالا نسل پنجم است که توسط شرکت هوافضای خصوصی چینی جیوتین توسعه یافته است. این پهپاد که در نمایشگاه هوایی ژوهای ۲۰۲۴ معرفی شد، برای ماموریت در ارتفاعات تا ۱۵.۰۰۰ متر و با برد عملیاتی تقریباً ۷.۰۰۰ کیلومتر طراحی شده است. 

پهپاد SS-UAV می‌تواند تا ۱.۰۰۰ کیلوگرم بار حمل کند و قادر به استقرار بیش از ۱۰۰ ریزپهپاد یا مجموعه‌ای از مهمات دقیق هدایت شونده است. این یک پهپاد مادر ۱۵ تنی با طول بال ۲۵ متر خواهد بود که امکان حمل ۱۰۰ پهپاد انتحاری را فراهم می‌کند. 

این سیستم هوایی بدون سرنشین نه تنها به عنوان یک پلتفرم حسگر یا بمب افکن، بلکه به عنوان یک گره فرماندهی هوایی تصور می‌شود که عملیات پیچیده دسته پروازی را در فواصل گسترده هماهنگ می‌کند. معماری این پهپاد نشان دهنده جهش چین به سمت جنگ هوایی خودمختار است و هماهنگی متصل به ماهواره و پردازش داخلی را برای هدف گیری، نظارت و ماموریت‌های جنگ الکترونیک در زمان واقعی ارائه می‌دهد. 

نوآوری بخش خصوصی و زمانبندی سریع

توسعه SS-UAV با محور راهبردی چین به سمت نوآوری بخش خصوصی در دفاع همسو است. شرکت جیوتین با پیوند زدن پیشرفت‌های پهپادهای تجاری با نیازهای نظامی، خود را به عنوان یک بازیگر کلیدی معرفی کرده است. 

مفهوم این پهپاد به عنوان یک هواگرد مادر برای دسته‌های هوابرد در اوایل سال ۲۰۲۳ شروع به ظهور کرد و در اواسط سال ۲۰۲۴ توجه قابل توجهی را به خود جلب کرد که اوج آن اولین حضور عمومی آن در نمایشگاه هوایی ژوهای بود. اولین پرواز آن در ژوئن ۲۰۲۵ نشان دهنده یک گذار سریع غیرمعمول از نمونه اولیه به آزمایش هوایی است که حمایت دولت از نوآوری نظامی سریع را برجسته می‌کند. 

در حالی که هنوز وارد تولید انبوه یا خدمت نشده است، معماری پهپاد SS-UAV بنابر گزارش‌ها ماژولار است که امکان ارتقاء سریع یا پیکربندی‌های ماموریت محور را فراهم می‌کند. هیچ سابقه عملیاتی شناخته شده‌ای وجود ندارد، اما انتظار می‌رود این برنامه به عنوان یک بستر آزمایشی برای راهبردهای فرماندهی دسته پروازی آینده و دکترین‌های جنگ پهپادی با استقامت طولانی عمل کند. 

مقایسه با رقبا و پیامدهای استراتژیک

از لحاظ مفهوم، جیوتین SS-UAV با‌ام کیو-۹ ریپر (MQ-9 Reaper) و آر کیو-۴ گلوبال هاوک (RQ-4 Global Hawk) آمریکا رقابت می‌کند، اگرچه در طراحی ماموریت متفاوت است. برخلاف‌ام کیو-۹ که بر اطلاعات، نظارت و شناسایی (آی اس آر) و حمله دقیق تمرکز دارد، پهپاد SS-UAV به عنوان یک گره کنترل برای دسته‌های پهپادی هماهنگ عمل می‌کند و اساساً به عنوان یک ناو هواپیمابر پهپادی پرنده عمل می‌کند. برخلاف آر کیو-۴ که نظارت راهبردی را در اولویت قرار می‌دهد، پهپاد SS-UAV قابلیت‌های تهاجمی و کنترل دسته پروازی غیرمتمرکز را اضافه می‌کند. 

رویکرد جیوتین، استقامت پهپادی با استقامت بالا و برد طولانی را با تطبیق‌پذیری چند ماموریتی ترکیب می‌کند که برای عملیات حضور در صحنه‌های مورد مناقشه یا منطقه خاکستری بهینه شده است. در مقایسه با ناوهای هواپیمابر متعارف یا حتی پلتفرم‌های با استقامت بالا و برد طولانی سرنشین دار، این پهپاد جدید استقرار مخفیانه‌تر و کم هزینه‌تر دارایی‌های هوایی را با ریسک کمتر برای خلبانان انسانی ارائه می‌دهد. 

تصمیم چین برای تسریع آزمایش SS-UAV اقدامی جداگانه نیست. این تصمیم همزمان با افزایش آزمایش برنامه جنگنده نسل ششم و موجی از توسعه‌های دریایی و موشکی صورت می‌گیرد که نشان دهنده حرکت هماهنگ نوسازی نظامی است. 

از نظر راهبردی، SS-UAV برای مناطق پیرامونی مورد مناقشه چین طراحی شده است: تنگه تایوان، دریای چین جنوبی و احتمالاً فراتر از آن. در این محیط ها، یک پهپاد مادر که قادر به پرتاب ده‌ها ریزپهپاد است، می‌تواند سیستم‌های راداری سنتی را مختل کند، پدافندها را اشباع کند و نظارت پایدار یا آمادگی برای حمله را حفظ کند. 

از نظر ژئوپلیتیکی، SS-UAV نشان دهنده قصد چین برای سرمایه‌گذاری با هدف تقویت نیروهای نامتقارن و مقیاس‌پذیر است که پارادایم‌های سنتی قدرت هوایی غرب را به چالش می‌کشد. برای برنامه‌ریزان آمریکا و متحدانش، این امر محاسبات پدافند هوایی را پیچیده می‌کند، به ویژه هنگامی که عملیات توزیع شده شامل دسته‌های بدون سرنشین کنترل شده توسط چنین پهپادهای مادر را در نظر می‌گیریم. 

آزمایش پروازی قریب الوقوع جیوتین SS-UAV گامی اساسی در تلاش چین برای بازتعریف جنگ هوایی از طریق سیستم‌های خودمختار و تاکتیک‌های حمله دسته جمعی پهپادی است. این پهپاد مادر با قابلیت‌های پرواز در ارتفاع بالا، استقامت طولانی و نقش فرماندهی بر شبکه‌های پهپادی توزیع شده، می‌تواند به ستون فقرات معماری میدان نبرد آینده چین تبدیل شود. 

اولین پرواز آن در ژوئن ۲۰۲۵ به دقت توسط تحلیلگران دفاعی و برنامه‌ریزان نظامی در سراسر جهان رصد خواهد شد؛ نه تنها به دلیل موفقیت فنی آن، بلکه به خاطر آنچه که در مورد ماهیت در حال تکامل برتری هوایی در عصری که ناوهای هواپیمابر ممکن است به زودی پرواز کنند، نه اینکه دریانوردی کنند، آشکار می‌سازد.