عملکرد ۵ موشک برنده ایران در حمله به اسرائیل

فرارو- طناز حسینی؛ ایران در سومین موج از عملیات وعده صادق، حمله موشکی دیگر خود علیه رژیم صهیونیستی را رقم زد. در این عملیات، دست‌کم ۵ نوع موشک بالستیک پیشرفته ایرانی از جمله فتاح‌ هایپرسونیک، خیبرشکن و حاج‌قاسم، اراضی اشغالی را مورد اصابت قرار دادند.

به گزارش فرارو، حملات موشکی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب عملیات وعده صادق ۳ نشان‌دهنده  توانمندی‌های  فناورانه نیروی هوافضای سپاه پاسداران است. آنچه حمله بامداد ۲۶ خرداد را از دو موج قبلی متمایز می‌کند، استفاده گسترده   از نسل جدید موشک‌های هایپرسونیک و بالستیک‌های تاکتیکی با قابلیت‌های مانورپذیری در مرحله نهایی پرواز است.

 ثبت تصاویر از برخورد موشک‌ها  با اهداف استراتژیک، از جمله پالایشگاه حیفا و تأسیسات برق تل‌آویو، خود گویای ورود جنگ موشکی به مرحله‌ای تازه است که  اهمیت بررسی موشک‌های به کار رفته در عملیات صادق ۳ را پررنگ می‌کند.

۱. موشک عماد

موشک عماد یک پرتابه بالستیک تک‌مرحله‌ای با پیشران سوخت مایع است که بر پایه موشک قدر و با الگوبرداری از طراحی‌های پیشرفته‌تر توسعه یافته و با این‌که حدود ۱۰ سال از رونمایی آن می‌گذرد در حملات اخیر ایران در پاسخ به حملات موشکی رژیم صهیونیستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. طول این موشک حدود ۱۵.۵ متر، قطر آن ۱۲۵ سانتی‌متر و وزن پرتابی‌اش بالغ بر ۱۷.۵ تن است. عماد قادر است کلاهکی به وزن حدود ۷۵۰ کیلوگرم را حمل کند که ۴۵۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم آن شامل مواد منفجره بسیار پرقدرت است. سرعت نهایی این موشک به حدود ۱۱ ماخ می‌رسد که آن را در زمره سریع‌ترین موشک‌های بالستیک ایرانی قرار می‌دهد.

قابلیت متمایز این موشک در مقایسه با نسل‌های پیشین، هدایت‌پذیری تا لحظه برخورد است. این ویژگی با استفاده از یک سامانه کنترلی در دماغه و بالک‌های تعبیه‌شده در سرجنگی جداشونده فراهم شده است که دقت برخورد را به شکل چشم‌گیری افزایش داده و احتمال انهدام دقیق هدف را تا شعاع کمتر از ۱۰ متر بالا می‌برد. همچنین، این موشک از قابلیت شلیک از هر دو بستر سیلوهای زیرزمینی و لانچرهای متحرک جاده‌ای برخوردار است؛ ویژگی‌ای که به نیروی هوافضای سپاه امکان می‌دهد به‌صورت همزمان از مناطق مختلف، اهداف استراتژیک دشمن را با قدرت و غافلگیری بیشتری مورد حمله قرار دهد.

۲. موشک قدر

در جریان عملیات وعده صادق ۳ که بامداد ۲۶ خرداد انجام شد، موشک بالستیک قدر یکی از مهم‌ترین سلاح‌های به‌کارگرفته‌شده توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران ایران بود. این موشک که حاصل پروژه‌ای راهبردی  است، برای نخستین‌بار با هدف مقابله با تهدیدات فرامنطقه‌ای و به‌ویژه ناوگان دریایی ایالات متحده توسعه یافت. موشک قدر در طول سال‌های گذشته به‌عنوان یکی از اجزای اصلی بازدارندگی ایران شناخته شده و اکنون در نسخه‌های پیشرفته‌تر خود به بردهایی تا حدود ۱۹۵۰ کیلومتر و قدرت تخریب گسترده دست یافته است.

موشک قدر، از نظر فنی، یک موشک بالستیک زمین به زمین با قابلیت پرتاب سریع و قدرت تخریب بالا به شمار می‌رود. این موشک با طول نزدیک به ۱۵.۸ متر و وزن مسلح بیش از ۱۷ تُن، توانایی حمل سر جنگی ۶۵۰ کیلوگرمی را دارد. سرعت نهایی آن به حدود ۹ ماخ می‌رسد و از سیستم هدایت ترکیبی اینرسیایی و جی‌پی‌اس بهره می‌برد که دقت هدف‌گیری را در بردهای بلند افزایش می‌دهد. نسخه‌های پیشرفته این موشک دارای کلاهک‌های جداشونده و قابل مانور هستند که عبور از سامانه‌های ضدموشکی دشمن را تسهیل می‌کند.

در حمله بامدادی ایران، منابع میدانی تأیید کردند که موشک‌های قدر، نقش کلیدی در انهدام تأسیسات حساس در اطراف تل‌آویو و حیفا ایفا کردند؛ تخریب گسترده و دقت اصابت، این موشک را به یکی از مؤثرترین ابزارهای تهاجمی ایران در این عملیات بدل کرده است.

از منظر تاکتیکی، موشک‌های قدر به‌دلیل ترکیب برد بالا، قدرت انفجار قابل توجه و قابلیت شلیک سریع، برای حملات برق‌آسا در عمق استراتژیک دشمن به‌کار می‌روند.

۳. موشک خیبرشکن

موشک بالستیک میان‌برد خیبرشکن، یکی از جدیدترین دستاوردهای موشکی نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که در بهمن‌ماه ۱۴۰۰ و در جریان مراسمی به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی رونمایی شد. این موشک با برد عملیاتی ۱۴۵۰ کیلومتر، از نوع سوخت جامد و برخوردار از قابلیت مانور در فاز نهایی پرواز است. طراحی ویژه و بالک‌های متحرک در سرجنگی جداشونده این موشک، امکان عبور از سامانه‌های پدافندی پیشرفته‌ای همچون پاتریوت و فلاخن داوود را فراهم می‌سازد. پیکربندی سه‌مخروطی (Tri Conic) سرجنگی، موجب افزایش پایداری و مانورپذیری در فاز ورود به جو شده است.

ویژگی مهم دیگر موشک خیبرشکن، وزن پایین آن در مقایسه با نمونه‌های مشابه است. این موشک با استفاده از بدنه کامپوزیتی، وزنی در حدود ۴.۵ تن دارد و قادر به حمل کلاهک ۵۰۰ کیلوگرمی است که این میزان برای یک موشک با چنین بردی، بسیار مناسب ارزیابی می‌شود. سرعت پرتاب بالای آن (۴ تا ۵ ماخ پیش از خروج از جو) و طراحی خاص بالک‌ها و رمپ‌های کاهنده گرمای آیرودینامیکی، باعث افزایش طول عمر قطعات متحرک و بهبود عملکرد کلی سرجنگی در اصابت به هدف می‌شود.

از منظر قدرت تخریب، موشک خیبرشکن با بهره‌گیری از کلاهک شدیدالانفجار با ترکیب موادی خاص، توان تخریبی چندین برابر TNT را دارد. این ویژگی، آن را به سلاحی مؤثر برای انهدام اهداف حیاتی در عمق خاک دشمن تبدیل کرده است. همچنین امکان توسعه نسخه‌های سنگرشکن برای این موشک نیز وجود دارد. قابلیت استقرار روی پرتابگرهای دوفروندی نصب‌شده بر شاسی‌های تجاری، ضمن افزایش سرعت واکنش، امکان حمل و شلیک تعداد بیشتری از موشک‌ها را در عملیات اشباع پدافندی فراهم می‌سازد؛ عاملی که می‌تواند توازن نظامی را به نفع ایران در میدان نبرد تغییر دهد.

۴. موشک شهید حاج قاسم سلیمانی

موشک بالستیک شهید حاج قاسم سلیمانی یکی از پیشرفته‌ترین و دقیق‌ترین تسلیحات راهبردی ایران است که در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۹۹ توسط سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع و با حضور رئیس‌جمهور وقت رونمایی شد. این موشک تاکتیکی و مایل‌پرتاب با برد ۱۴۰۰ کیلومتر، قادر است کلاهکی به وزن ۵۰۰ کیلوگرم را با سرعتی معادل ۱۲ ماخ وارد جو کرده و با سرعت ۵ تا ۶ ماخ به هدف اصابت دهد. طراحی آن به گونه‌ای است که امکان عبور از سامانه‌های پدافندی پیشرفته نظیر گنبد آهنین را دارد. برخورداری از بالک‌های کنترلی، سر جنگی جداشونده، و بدنه‌ای آیرودینامیک و رادارگریز، موجب شده این موشک با دقتی زیر ۱۰ متر، در رده موشک‌های نقطه‌زن نسل جدید ایران قرار گیرد.

بامداد روز ۲۶ خرداد، در پی تشدید درگیری‌ها میان ایران و رژیم صهیونیستی و در پاسخ به تجاوزات اخیر این رژیم، گزارش‌هایی از استفاده از موشک بالستیک شهید حاج قاسم در حملات موشکی به اراضی اشغالی منتشر شد. این درحالی است که پیش‌تر، به گفته تحلیلگران نظامی نظیر الکسی بورزنکو در گفت‌وگو با خبرگزاری اسپوتنیک، این موشک‌ها می‌توانند با عبور از سد سامانه‌های پدافندی، به عمق اهداف تعیین‌شده اصابت کنند. بعلاوه رسانه‌های خارجی نسبت به استفاده احتمالی ایران از این موشک هشدار داده و آن را یکی از تهدیدات بالقوه تهران علیه رژیم صهیونیستی عنوان کرده بودند.

در گزارشی، الکسی بورزنکو احتمال داده است حملات ۲۵ خرداد ایران به حیفا نیز توسط موشک حاج قاسم انجام شده باشد. این کارشناس اشاره کرده است: «حیفا مورد اصابت ۴۰ موشک قرار گرفت. اما گنبد آهنین نتوانست آن را مدیریت کند و بسیاری از موشک‌ها از آن عبور کردند.»

رسانه‌ها پیش از حمله، هشدار داده بودند که موشک شهید حاج قاسم با قدرت انفجاری بالا و توان نفوذ بالا، جزو سلاح‌هایی است که می‌تواند تعادل امنیتی را به‌هم زده و آرامش را از رژیم صهیونیستی بگیرد؛ با توجه به این مساله که نسبت به موشک‌هایی با ۲۰ الی ۳۰ سال قدمت، توان بیشتر و هدفگیری دقیق‌تری دارند. اکنون، استفاده عملیاتی از آن در حملات ۲۶ خرداد، توان عملیاتی بالای آن را نشان داده و نقطه عطفی در دکترین موشکی ایران محسوب می‌شود.

۵. موشک فتاح

موشک هایپرسونیک فتاح ۱ که در ۱۶ خرداد ۱۴۰۲ با حضور رئیس‌جمهور وقت و فرماندهان ارشد سپاه و نسخه دیگری از آن در آبان همان سال با نام فتاح ۲ رونمایی شد که یکی از پیشرفته‌ترین تسلیحات ساخت نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به شمار می‌رود. این موشک با برد ۱۴۰۰ کیلومتر، سرعتی بین ۱۳ تا ۱۵ ماخ، و قابلیت مانور بالا، از ویژگی‌هایی چون سوخت جامد نسل جدید، نازل متحرک، و کلاهک مخروطی انفجاری برخوردار است که امکان عبور از سامانه‌های دفاعی مانند گنبد آهنین و پیکان را فراهم می‌کند. به گفته فرماندهان سپاه، فتاح قادر است هم در جو و هم در خارج از جو مسیر خود را تغییر دهد و با دقت بالا به اهداف اصابت کند.

این موشک برای نخستین بار در عملیات وعده صادق ۲ و حمله بامداد ۱۰ مهر ۱۴۰۳ (۱ اکتبر ۲۰۲۴) علیه رژیم صهیونیستی به کار گرفته شد. پیش از این حمله، کارشناسان و رسانه‌های متفاوت نسبت به قابلیت‌های این موشک هشدار داده و به آن شعار «۴۰۰ ثانیه تا تل‌آویو» را منصوب کرده بودند. گزارش‌ها حاکی از آن است که یکی از موشک‌های به کار رفته در حمله بامداد ۲۶ خرداد ۱۴۰۴ نیز فتاح بوده است که به اهداف برخورد نموده است.