رادارگریزی در سطح بعدی؛ بمب افکن «بی-۲۱ ریدر» در برابر «بی-۲ اسپیریت»

بمب افکن پنهان کار بی-۲ اسپیریت به واسطه طراحی ظاهری و قابلیت‌های رادارگریزی خود از شهرتی جهانی برخوردار شده است. با این حال، بی-۲ یک هواپیمای قدیمی محسوب می‌شود که قرار است پس از ورود بمب افکن بی-۲۱ ریدر به خط تولید انبوه، بازنشسته شود. 

شباهت‌های ظاهری و تفاوت‌های فناورانه؛ بی-۲ در برابر بی-۲۱

به گزارش عصر ایران، با توجه به اطلاعات کمی که تاکنون درباره بی-۲۱ منتشر شده، از نظر ظاهری نسخه به روزرسانی شده از بی-۲ به نظر می‌رسد؛ یک بمب افکن راهبردی فروصوت با طراحی بال پرنده و ویژگی‌های رادارگریزی. اما بی-۲۱ اساساً یک هواپیمای مستقل است که از فناوری یک نسل کامل که پس از ساخت بی-۲ به وجود آمده، بهره می‌برد. 

بی-۲ برای اولین بار در سال ۱۹۸۹، یعنی بیش از ۳۵ سال پیش، پرواز کرد. در آن زمان، اتحاد جماهیر شوروی هنوز وجود داشت و جرج اچ. دبلیو. بوش رئیس جمهور آمریکا بود. از آن زمان تاکنون، هم در فرهنگ عامه و هم در طراحی هواپیما، تغییرات زیادی رخ داده است. 

ابعاد و نسل فناوری رادارگریزی

در حالی که هر دو بمب افکن بی-۲ و بی-۲۱ دارای طراحی بسیار متمایز بال پرنده هستند، بی-۲۱ با طول بال حدود ۴۰ متر در مقایسه با طول بال ۵۲ متری بی-۲، هواپیمایی کوچک‌تر و جمع و جورتر است. 

اما تفاوت‌های اصلی بین این دو بمب افکن در اندازه‌ها نیست، بلکه در فناوری آن‌هاست. بی-۲ از نسل اول فناوری رادارگریزی بهره می‌برد، همان نوعی که در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی معرفی شد. این فناوری هنوز هم مؤثر است اما بی-۲۱ از فناوری پیشرفته‌تر نسل ۵ پلاس استفاده می‌کند، همان نوعی که امروز در اوج پیشرفت قرار دارد. 

سطح مقطع راداری و بهینه‌سازی طراحی

این تفاوت در عمل چگونه است؟ سطح مقطع راداری بمب افکن بی-۲ تقریبا به اندازه یک پرنده است. سطح مقطع راداری بمب افکن بی-۲۱ یک راز به شدت محافظت شده است، اما گفته می‌شود که از بی-۲ نیز کوچک‌تر است. برای دستیابی به سطح مقطع راداری کوچک تر، بی-۲۱ پیشرفت‌هایی در طراحی رادارگریز، مواد و یکپارچه‌سازی سیستم‌ها را در خود جای داده است. به طور خاص، این هواپیما دارای شکل بهبود یافته لبه ها، منحنی‌ها و هندسه خروجی برای حداقل بازتاب و هم ترازی دقیق‌تر پنل‌ها با اختلالات سطحی کمتر است. 

افزون بر این، بر خلاف بی-۲، طراحی بی-۲۱ با استفاده از شبیه‌سازی الکترومغناطیسی محاسباتی با دقت بالا و بهینه‌سازی به کمک هوش مصنوعی انجام شده است. نتیجه این است که جایگذاری هر سطح، پیچ و درز برای کاهش بازتاب در طیف‌های رادیویی، فروسرخ و آکوستیک محاسبه شده است. این امر منجر به ساخت هواپیمایی با قابلیت رادارگریزی ۳۶۰ درجه شده است. برای مقایسه، بی-۲ صرفاً از جلو با بهینه‌سازی رادارگریزی ساخته شد، در حالی که از عقب بسیار قابل تشخیص‌تر بود. 

مواد پیشرفته و پوشش‌های رادارگریز

برای افزایش ویژگی‌های پنهان کاری خود، بی-۲۱ از مواد کامپوزیتی پیشرفته استفاده می‌کند که ذاتاً رادارگریز هستند. سپس این مواد با ماده جاذب رادار پوشانده می‌شوند. البته طراحی دقیق این ماده یک راز به شدت محافظت شده است. اما قابل توجه است که تصاویر موجود از بی-۲۱ آن را بسیار روشن‌تر از بی-۲ نشان می‌دهند، در حالی که بی-۲ با رنگ ماده جاذب رادار توپ آهنی خود، ظاهری متمایز به رنگ سیاه نیمه شب دارد. 

پوشش پیشرانه و کاهش اثر حرارتی

بی-۲۱ همچنین دارای پوشش کیپ‌تر پیشرانه است، با ورودی‌هایی که به شدت در عمق قرار گرفته و شکل دهی مجرای اس (S) بهتری دارند. خروجی اگزوز به طور کامل محافظت شده است و دید راداری و فروسرخ را کاهش می‌دهد. 

به احتمال زیاد، پیشرانه بی-۲۱ از خنک‌سازی فعال و نازل‌های با قابلیت رادارگریزی برای کاهش تابش فروسرخ استفاده می‌کند. در مقابل، موتورهای بی-۲ در بال پنهان شده اند، اما ورودی‌های پیشرانه و اگزوز همچنان سیگنال‌های قابل تشخیصی تولید می‌کنند که ممکن است موشکی با دقت بالا روی آن‌ها قفل کند. 

نتیجه نهایی: بقا در فضای هوایی مورد مناقشه

بمب افکن بی-۲۱ به لطف کامپوزیت‌های بهینه‌سازی شده برای پنهان کاری که با کمک فناوری هوش مصنوعی ساخته شده اند، دارای قابلیت رادارگریزی در تمام ابعاد خواهد بود. از نظر راهبردی، این به معنای هواپیمایی است که می‌تواند در فضای هوایی مورد مناقشه جان سالم به در ببرد و حملات نفوذی عمیقی را علیه دشمنان انجام دهد.