کجاست نشاط اجتماعی؟
در شرایطی که بیش از هر زمان دیگری نیازمند تولید و انتشار «نشاط اجتماعی» هستیم، کمتر تحقق این نیاز ضروری جامعه را احساس می‌کنیم. اگر صدا و سیما، وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات، سازمان امور اجتماعی وزارت کشور و البته بخش‌های فرهنگی کشور را به عنوان مهم‌ترین نهادها در توسعه نشاط اجتماعی تصور کنیم، در یک برآیند کلی از نگاه یک «شهروند» نمی‌توان به این دستگاه‌ها نمره قبولی داد.
اگر بگوییم، برای یافتن مصادیق «نشاط اجتماعی» در جامعه باید ذره بین به دست بگیریم و آن را جست و جو کنیم، حرف گزافه و غلوآمیزی نیست. همه می‌دانیم که شرایط جامعه ایرانی به ویژه در چند موسم اخیر، جدا از التهابات و ناثباتی اقتصادی که متاسفانه به جزو لاینفک زیستمان تبدیل شده، سایر مسائلی که از آن آگاهیم، بیش از هر زمان دیگری توسعه نشاط، انتشار حال خوب و امیدآفرینی را لازم و ضروری کرده است.
کم حالی نهادهای مسئول در نشاط اجتماعی
به گزارش خراسان، آن چه مشخص است، اگر صدا و سیما، وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات، سازمان امور اجتماعی وزارت کشور و البته بخش‌های فرهنگی کشور را به عنوان مهم‌ترین نهادها در توسعه نشاط اجتماعی تصور کنیم، در یک برآیند کلی از نگاه یک «شهروند» نمی‌توان به این دستگاه‌ها نمره قبولی داد.
انتظار رهبر انقلاب از دستگاه‌های فرهنگی در ایجاد نشاط
شاید از دیرباز مسئله «نشاط» از موضوعات مورد چالش در برخی اندک از نگرش‌ها و دیدگاه‌های دینی بوده است؛ در حالی که حق و حقیقت و اساس دین، نه تنها امر نشاط، شادابی و سرزندگی را نهی و تقبیح نمی‌کند، بلکه همواره آن را موتور محرکی برای پویایی جامعه و حرکت رو به جلوی انسان بر می‌شمارد. چنانچه امام امیرالمومنین علی (ع) فرموده است که «شادی، انبساط روح می‌آورد و نشاط‌انگیز است.»
در کلام رهبر انقلاب نیز، بارها به مسئولان مرتبط در ضرورت توسعه نشاط اجتماعی توصیه شده است. ایشان دی ماه ۱۴۰۱ در دیدار مسئولان سازمان تبلیغات اسلامی تصریح کردند: «حفظ شادابی، سرزندگی، خوشحالی و خشنودی مردم یکی از وظایف مهم دستگاه‌های فرهنگی تبلیغاتی است. البته اگر وضع اقتصاد و زندگی مردم بهتر شود شادابی و خشنودی آن‌ها تا حدودی تأمین می‌شود اما جدا از این مسئله هم می‌توان با مشارکت خود مردم، کارهای متنوع – شیرین و سرزنده‌ای انجام داد.»
بی شک، تاکید ایشان در ضرورت توجه به «حفظ شادابی، سرزندگی، خوشحالی و خشنودی مردم» در جمع مسئولان سازمان تبلیغات سلامی، به نوعی مطالبه از این دستگاه فرهنگی است. اما این که این دستگاه در حوزه نشاط اجتماعی و شادابی آفرینی چه برنامه و طرحی در دستور کار خود دارد، پرسشی است که ما هم خوشحال می‌شویم از پاسخ آن آگاه شویم.
البته پرسش منطقی این می‌تواند باشد که از سال ۱۴۰۱ و از زمان مطالبه و توصیه رهبر انقلاب، این دستگاه فرهنگی چه برنامه‌ها و طرح‌هایی را در تحقق و توسعه نشاط اجتماعی اجرایی کرده و چه میزان توفیقات داشته است؟
وقتی زندگی جهنم می‌شود
جالب است که بدانیم رهبر انقلاب درباره ضرورت توجه به تولید نشاط، توصیه‌های متعدد و متکثری دارند که یکی دیگر از آن‌ها را مرور می‌کنیم: «اگر در زندگی تفریح سالم نباشد؛ اگر آن لبخند طبیعی که ناشی از نشاط است بر لب انسان ننشیند، زندگی برخود انسان و بر معاشران او، جهنم خواهد شد. مادیات، مقدمه زندگی خوبند؛ و تفریح، عنصر اساسی زندگی خوب است». (بیانات در دیدار گروه ورزش و سرگرمی رادیو۰۱/۱۰/۱۳۷۱)
از نگاه رهبر انقلاب، ساخت برنامه‌های نشاط آفرین برای مردم، نوعی عبادت تلقی می‌شود، چنانچه در ادامه بیان قبل این طور گفته اند: «در چهره اسلام، تفریح و ادخال سرور - دیگران را مسرور کردن، خشنود کردن، خوشحال کردن، شاد کردن و امیدوار کردن - جای بسیار حساسی دارد. بنابراین، شما همین‌طور که یک کار تفریحی را انجام می‌دهید، یک نمایش اجرا می‌کنید، یک ماجرای طنزآمیز را بیان می‌کنید، یک شعر اجرا می‌کنید و می‌خوانید یا یک مسابقه اجرا می‌کنید، در همان حال احساس کنید که یک عبادت انجام می‌دهید.»
ادعای سازمان امور اجتماعی
ازدیگر سازمان‌ها و بخش‌هایی که در سال۱۳۹۶ جزو اهداف تاسیس آن «ارتقای نشاط» عنوان شد، سازمان اموراجتماعی ذیل وزارت کشور است.
روز گذشته محمد بطحایی، رئیس این سازمان درارائه گزارشی ازعملکرد سازمان متبوعش گفته است: «طرح ارتقای نشاط اجتماعی با استفاده ازآداب ورسوم محلی وفرهنگ بومی، شادابی و نشاط درکشور را ترویج می‌کند و پس از ایام محرم و صفر، این طرح ادامه خواهد یافت.»
اگر بدبینانه به این گزارش آقای بطحایی نظر نیفکنیم، فقط می‌توانیم این پرسش را مطرح کنیم که این برنامه‌های مروج نشاط و شادابی درکشورکجا، چه زمان‌هایی و با چه مصادیق و محصولاتی درحال اجراست که ما به عنوان یک شهروند از آن بی‌اطلاعیم. بی‌شک، سازمان امور اجتماعی درکنار انبوه تکالیفی که در رصد و دیده بانی وضعیت اجتماعی و حوزه آسیب‌های اجتماعی دردستور کار دارد، برنامه‌هایی نیز درامر نشاط اجتماعی اجرایی کرده اما به نظر می‌رسدآن قدر اندک و کم شمار است که احتمالا آن طور که باید به چشم نمی‌آید.
انتظارات فراوان از صدا و سیما
اگر از واکاوی عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد در نشاط آفرینی گذر کنیم، انصافا نمی‌توانیم از صدا و سیما و نقش موثر و فراگیرش دراین مسئولیت بزرگ نگوییم و گلایه نکنیم. اجازه بدهید، مسئولیت و تکلیف صدا وسیما درامر شادابی آفرینی را با حکم رهبر انقلاب برای رئیس کنونی این سازمان مرور کنیم که ایشان رسانه ملی را «قرارگاهی برای پراکندن امید و نشاط در فضای عمومی کشور» دانسته‌اند.
احتمالا می‌دانیم در سال‌های اخیر، شبکه نسیم این رسانه، مسئولیت بیشتری را در توسعه نشاط بر عهده گرفته اما با وجود تلاش‌هایی که صورت گرفته به نظر می‌رسد، این برنامه‌ها همچون سال‌های دهه۷۰ و۸۰ که برنامه‌های طنز تلویزیون، مخاطبان را با خود همراه می‌کردند، چنین توانایی وجذابیت را ندارند.
شاید لازم است، رسانه ملی، نگاه خود را به تولید وبرنامه‌سازی طنز تغییر داده و با آغوشی بازتر به سراغ تولیدکنندگان این حوزه قدم بردارد؛ نمونه سریال موفق «پایتخت» شاهد مثال ساده‌ای است که هرچه هم گران تولید شده باشد، اما لبخند آفرینی و نشاط را برای مخاطبان تضمین می‌کند.
بپذیریم که در نشاط و شادابی فقیر هستیم
جامعه ایرانی و مردمان نجیب این سرزمین بزرگ، در شرایط مختلف اجتماعی و ملی نشان داده است که پای ارزش‌های سرزمین‌اش ایستاده و استوار مانده است. در التهابات اقتصادی با وجود انتقادها و گلایه هایش اما آن جا که لازم باشد، برای وطن و اعتلای آن تمام قد می‌ایستد، پس این مسئولان‌اند که می‌توانند حال او را دریابند و تلاش کنند، بیش از گذشته، لبخند روی لب‌هایش بنشانند؛ همین و تمام.
