زندگی قسطی در ایران؛ از گوشت و لوازم خانگی تا پرستیژ اجتماعی
کاهش قدرت خرید خانوارها سبب شده تا بسیاری به خرید اقساطی روی بیاورند
در شرایطی که تورم و کاهش قدرت خرید، بسیاری از خانوارهای ایرانی را در تنگنای معیشتی قرار داده، فرهنگ خرید اقساطی به‌سرعت در حال گسترش استاما این تغییر رفتاری از کجا نشأت می‌گیرد؟
به گزارش اقتصاد نیوز، آیا صرفاً راه‌حلی برای نداشتن پول نقد است یا به تدریج به یک سبک زندگی تبدیل شده؟ برای بررسی این روند با فردین یزدانی، پژوهشگراقتصادی، گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می خوانید؛
با توجه به وضعیت کنونی اقتصاد ایران، به نظر شما چرا فرهنگ خرید اقساطی در کشور این‌چنین گسترش پیدا کرده است؟ این مسئله صرفاً ناشی از نبود نقدینگی است یا دلایل عمیق‌تری دارد؟
به نظر شما خرید اقساطی در چه حوزه‌هایی از زندگی خانوارها گسترش یافته است؟ آیا صرفاً محدود به کالاهای لوکس و غیرضروری است یا کالاهای اساسی؟
نه، اتفاقاً بخش قابل‌توجهی از خرید اقساطی مربوط به کالاهای نیمه‌ضروری یا به اصطلاح «معمولی» است؛ مثل لوازم خانگی، مبلمان یا حتی خودروهایی که در رده لوکس قرار نمی‌گیرند. البته در کالاهای اساسی هنوز نظام اقساطی‌شدن، ساختارمند و سراسری نشده، ولی نشانه‌هایی از آن دیده می‌شود.
مثلاً در برخی مناطق تهران، فروش گوشت به‌صورت قسطی انجام می‌شود. خود ما در تحقیقات میدانی این مغازه‌ها را پیدا کردیم. فروشنده‌ها گوشت را حتی در بازه‌های زمانی دو یا سه ماهه قسط‌بندی می‌کنند.
آیا از نگاه شما بخشی از گرایش به خرید اقساطی، ناشی از میل به نمایش اجتماعی و تظاهر به رفاه است؟ یا این رفتار را عمدتاً باید در چارچوب نیازهای واقعی و تلاش برای ادامه‌ی زندگی تحلیل کرد؟
بله، دقیقاً. بخشی از خریدهای اقساطی، به‌ویژه در حوزه کالاهای لوکس یا نیمه‌لوکس، مثل ساعت‌های گران‌قیمت، لوازم صوتی و تصویری خاص یا برخی برندهای پوشاک، بیشتر به استایل و پرستیژ اجتماعی مربوط می‌شود تا نیاز واقعی.
اینجا خرید قسطی دیگر ناشی از فقر نیست، بلکه بیشتر نمایشی از یک سبک زندگی یا شخصیت اجتماعی است. البته هنوز سهم خرید اقساطی ناشی از فقر به‌مراتب بیشتر است، ولی نباید آن جنبه نمادین و نمایشی را هم نادیده گرفت.
