ترنج

در مورد

توافق ایران و چین

در فرارو بیشتر بخوانید

۲۲ مطلب

توافق ۲۵ ساله ایران و چین چیست و چه بندهایی دارد؟

توافق ایران و چین

روز هفتم فروردین، محمدجواد ظریف و وانگ یی وزرای امور خارجه ایران و چین سند همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین را امضا کردند.

این سند با عنوان رسمی «برنامه همکاری‌های جامع ایران و چین» ثبت شده است و حوزه‌های سیاسی، امنیتی، دفاعی، فرهنگی، کشاورزی، اقتصادی، علمی، جهانگردی، نفت و انرژی، زیرساخت‌های مخابراتی و فناوری ارتباطات، تجارت، بهداشت و سلامت و... را شامل می‌شود.

برای دریافت برنامه همکاری های جامع ایران و چین اینجا کلیک کنید.

برنامه همکاری جامع ایران و چین حاوی چه مفاد و محتوایی است؟

این سند به منظور عملیاتی کردن بند ششم بیانیه روسای جمهور دو کشور با هدف ارتقای عملی روابط در سطح مشارکت جامع راهبردی (منتشر شده در در بهمن ماه ۱۳۹۴) و به منظور فراهم ساختن بستری مناسب برای توسعه همه جانبه همکاری‌ها تدوین گردیده است.

سند حاضر یک برنامه جامع در بازه زمانی بلندمدت (۲۵ ساله) رویکردی مبتنی بر احترام متقابل و منافع برد- برد در زمینه روابط دو جانبه، منطقه‌ای و بین المللی را مدنظر قرار داده است.

دو تمدن کهن آسیایی با تاریخی دیرینه و همکاری نزدیک در عرصه‌های تجاری، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، دفاعی و امنیتی بر یک نقشه راه و افق بلندمدت روابط در عرصه‌های مختلف برای تحقق مشارکت جامع راهبردی و ارتقای عملی آن توافق نموده‌اند.

به رسمیت شناختن اشتراکات فرهنگی، تقویت چندجانبه‌گرایی، حمایت از حق دولت‌ها برای برخورداری از حق حاکمیت برابر و تاکید بر بومی بودن مدل توسعه از جمله موارد ذکر شده در سند می‌باشد.

اشتراک نظر دو کشور در ارتباط با بسیاری از مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه مبارزه با یکجانبه‌گرایی زمینه لازم برای بسط همکاری‌ها در عرصه بین‌المللی بین ایران و چین را فراهم آورده است.

این سند برنامه‌ای است سیاسی، راهبردی، اقتصادی و فرهنگی که عرصه‌های مختلف همکاری دو کشور ایران و چین را مدنظر قرار داده است.

ب.۱) در بعد سیاسی- راهبردیبرنامه همکاری جامع ایران و چین چه می‌گوید؟

- طرفین ضمن ارتقای تبادلات، رایزنی و همکاری‌های نزدیک خود در موضوعات مورد نظر و در نهاد‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را افزایش می‌دهند.

- طرفین زیرساخت‌های دفاعی، مقابله با تروریسم و همکاری در عرصه‌های مختلف دفاعی را تقویت خواهند کرد.

ب.۲) در بعد اقتصادی برنامه همکاری جامع ایران و چین چه می‌گوید؟

- با توجه به اتفاق نظر دو کشور بر اینکه ظرفیت‌های بالقوه برای همکاری‌ها فراتر از وضعیت کنونی است، ایران و چین همکاری‌های اقتصادی خود را به ویژه در پیوند دادن ایران به زنجیره ارزش محور از طریق تکمیل زنجیره‌های مکمل فرآوری داخلی و تولید مشترک به منظور تامین بازار‌های داخلی دو کشور و کشور‌های ثالث و در نهایت بهره برداری از ظرفیت‌های ایران از جمله نیروی کار جوان و ماهر تاکید می‌نمایند.

- همکاری در حوزه‌های نفت، صنعت و معدن و حوزه‌های مرتبط با انرژی (نیرو، انرژی‌های تجدیدپذیر و ...) مبتنی بر دغدغه‌های توسعه ملی پایدار و زیست محیطی در سند مورد تاکید قرار دارند.

- با هدف بهره‌برداری از مزایای ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیک، بر مشارکت موثر ایران در ابتکار کمربند-راه طرف چینی تاکید شد.

- همکاری در زمینه‌های زیرساختی، ارتباطی (ریلی، جاده‌ای، بندری و هوایی)، مخابراتی، علمی-فناوری، آموزشی و سلامت مورد تاکید قرار گرفت.

- تسهیل همکاری‌های بخش خصوصی از طریق رفع موانع همکاری مورد توجه بوده است.

- تسهیل همکاری‌های مالی-بانکی، گمرکی، مقررات‌زدایی، و همکاری در توسعه مناطق ویژه و آزاآزاد تجاری و صنعتی از جمله در سواحل مکران و تقویت همکاری‌های غیرنفتی با تمرکز بر حوزه کشاورزی و دانش بنیان مورد تاکید قرار گرفت.

تسهیل همکاری‌ها در زمینه سرمایه‌گذاری و تامین مالی پروژه‌ها و همکاری‌های اقتصادی.

ب.۳) در بعد فرهنگی برنامه همکاری جامع ایران و چین چه می‌گوید؟

- در سند مذکور بر افزایش شناخت متقابل از طریق ارتقاء تبادلات مردمی (گردشگری)، رسانه‌ای، سازمان‌های مردم‌نهاد، انجمن‌های دوستی و همکاری دانشگاهی تاکید شده است.

- طرفین در این رابطه سرمایه‌گذاری و کمک به تکمیل زیرساخت‌های لازم برای ارتقاء همکاری‌های فرهنگی در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت گردشگری را مدنظر قرار داده‌اند.

ج) برنامه همکاری جامع ایران و چین حاوی چه مفاد و محتوایی نیست؟

این سند در راستای صلح، ثبات و توسعه منطقه‌ای و بین المللی تدوین شده و لذا در مخالفت با هیچ طرف ثالثی و یا برای مداخله در امور هیج کشوری نیست.

این سند یک نقشه راه برای همکاری‌های جامع دو کشور ایران و چین بوده و لذا حاوی هیچ قراردادی نمیباشد.

در هیچ کجای سند کمی سازی در خصوص چشم انداز همکاری‌ها اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و یا راهبردی نشده است و لذا حاوی هیچ رقم و عدد خاصی از جمله در خصوص سرمایه گذاری و یا منابع مالی و پولی نمی‌باشد.

این سند ۲۵ ساله نامگذاری شده است تا کلیت برنامه همکاری جامع دو کشور در این بازه زمانی بلندمدت دیده و پیگیری شود. بدیهی است بازه زمانی اجرای هر قرارداد دوجانبه‌ای بر اساس پیش بینی مندرج در خود قرارداد تعیین می‌شود.

در این سند، واگذاری هیچ منطقه و یا هیچ انحصار متقابل و یا یکجانبه‌ای مطرح نبوده و لذا فاقد اعطاء هرگونه حق انحصاری است.

در این سند مدیریت، اداره و یا بهره برداری از هیج منطقه و یا حوزه‌ای واگذار نشده است.

  • سفیر چین گفت: باید بگویم طی دو سال گذشته با همکاری‌هایی که بین دو کشور بوجود آمده، توافق نامه‌هایی که صورت گرفته به خوبی توسعه پیدا کرده است.

  • محمدباقر قالیباف: اگر قراردادی بین ایران و چین بسته شود باید به تایید مجلس برسد.

  • ایران بر حسب اتفاق و به دلیل تغییر در ژئوپولتیک جهانی، ممکن است بتواند از چین و آمریکا امتیازاتی بگیرد. بر این اساس، در حالی که وضعیت اقتصاد ایران شبیه به وضعیت «متاستاز» در بدن یک بیمار سرطانی شده (یعنی زمانی که سرطان از یک بافت به بافت دیگر منتقل می‌شود)، آیا ممکن است سرمایه گذاری‌های چین (و حتی آمریکا) به کمک اقتصاد ایران بیایند؟

  • قاسم محبعلی، دیپلمات و مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت خارجه گفت: چین بیش از صد سند با کشور‌های دیگر از جمله آمریکا امضا کرده و همه سند‌ها منتشر شده و این‌طور نیست که سند‌های چین با کشور‌های دیگر محرمانه باشد. سند‌های همکاری و راهبردی اصولا باید افشا شوند، چون آن سند‌ها درازمدت هستند و شامل اعداد و ارقام و تعهدات اجرائی نیستند و نیاز است ارگان‌ها، دستگاه‌ها، شرکت‌ها و کمپانی‌های دو طرف از این سند اطلاع داشته و بتوانند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کنند.

  • چین با ۴۹ کشور و سه اتحادیه منطقه‌ای سند مشارکت استراتژیک امضا کرده است.

  • تقویت روابط با چین، گرایش سیاست خارجی کشورمان را بیشتر «توسعه‌گرا» کرده و این فرصت خوبی است که از گرایش ایدئولوژیک‌محور غربی تا حدی دور شویم. اما دستیابی به این امر، خود نیازمند نوعی اجماع سیاسی در سطح نخبگان و انسجام ملی در افکار عمومی برای پیشبرد یک سیاست خارجی هوشمندانه است.

  • عباس عبدی گفت: من از هر اقدامی که ایران را به میدان ارتباط با کشور‌های مختلف بازگرداند، دفاع می‌کنم؛ اما تحقق این شرایط به دو پیش‌شرط مهم نیاز دارد؛ نخست وحدت داخلی که در همین توافق می‌بینیم و اختلافات درباره آن میان نیرو‌های سیاسی بسیار است و دوم اینکه بدانیم توافق با یک بلوک کافی نیست و باید این مسیر را ادامه و توسعه دهیم و بعد از این با هند یا کشور‌های اروپایی هم ارتباط بگیریم.

  • همان‌گونه که محور شرارت خواندن ایران توسط بوش پسر، با وجود همکاری‌های سازنده طرفین، به تضعیف عاملیت اصلاح‌طلبان در سیاست‌گذاری خارجی در دولت دوم اصلاحات انجامید، خروج یک‌جانبه ترامپ از برجام نیز موضع همکاری‌جویانه اعتدال‌گرایان در سیاست خارجی را بی‌اعتبار کرد و عاملیت را به نواصولگرایان سپرد.

  • هجمه هفت سال اخیر رقبای سیاسی دولت به دستگاه دیپلماسی، کارزار‌های تبلیغاتی آن‌ها علیه شخص وزیر امور خارجه و همچنین اتهامات سنگینی که بعضا از رسانه ملی و تریبون‌های رسمی علیه کارگزاران سیاست خارجی کشور مطرح می‌شود، موجب شده دولت ایران در بهره‌برداری از «محرمانگی» توافق و ابهام دولت‌های رقیب درباره آن با چالش‌های غیرضروری مواجه شود.

  • مقایسه این توافق با قرارداد ترکمانچای هم یک قیاس مع‌الفارق و ناشی از بی‌اطلاعی نسبت به تاریخ است. در دهه ۱۸۳۰ که ما شاهد قرارداد ترکمانچای بودیم، روسیه تقریباً قدرتمندترین کشور جهان بود. به گونه‌ای که الکساندر اول موفق شده بود پاریس را اشغال کند و ناپلئون را به تنهایی شکست دهد. در همان زمان ایران هم یکی از ضعیف‌ترین کشور‌های مستقل جهان به شمار می‌رفت. یعنی بقیه کشور‌ها اگر مستقل بودند، اینقدر ضعیف نبودند و اگر ضعیف‌تر بودند مستقل نبودند.