در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۲۲۱ مطلب
برجام در تنش‌زدایی از روابط ایران و غرب نقشی تعیین‌کننده ایفاء نمود، و توانست آتش اختلاف هسته‌ای را مهار کند. آتش زیرِ خاکستر به واسطه تحولات داخلی در ایران و ایالات متحده پس از سه سال دوباره زبانه کشید، و با سوزاندنِ مهمترین دستاورد دیپلماتیکِ دولت روحانی، ایران را به دایره تهدید صلح و امنیت بین‌المللی، که ده سال قبل پس از طی شدنِ هفت خان مذاکرات از آن گذشته بود بازگرداند.
هرچند تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در مورد تجهیزات موشکی و هسته‌ای است و محدودسازی آن‌ها را هدف قرار داده اما تجربه سال‌های قبل نشان می‌دهد که این تحریم‌ها و همچنین تحریم‌های آمریکا در مورد فروش نفت ایران، تجارت خارجی و در ادامه بر اقتصاد ایران تاثیر زیادی دارد.
«مسئله فقط این نیست که دنیا جای زور است بلکه مسئله این است که دنیا جای «بی‌عدالتی زورمدارانه» است. در چنین هنگامه‌ای دشمن در پی است تا تو بی‌تاب از خروش و خشم گردی، به تیغ انتحار زنی و به وهم و اضطراب «راه پریشان» را با «راه‌حل حکیمان» در هم آمیزی.»
اهرم فشار اروپا، تاریخ انقضایی زودگذر دارد. در ۱۸ اکتبر، ظرفیت قانونی یک کشور اروپایی برای فعال کردن یکجانبه اسنپ‌بک منقضی می‌شود و به اندک اهرم رویه‌ای باقی‌مانده اروپا پایان می‌دهد. در همین حال، ایران همچنان درگیر اختلافات سیاست داخلی، بحران‌های اقتصادی و پیامدهای بلندمدت حملات اسرائیل و ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای است.
ایران از سال ۱۳۴۷ به عضویت پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در‌آمد. پیمانی که ایران بر اساس ماده ۴ آن، استفاده صلح‌آمیز، تحقیق و توسعه از انرژی اتمی را حق خود می‌داند. با استناد به ماده ۱۰ همین پیمان، کشورها در صورتی که تشخیص دهند منافع عالی آن‌ها با مخاطره مواجه شده، حق خروج از آن را دارند که روندی ۹۰ روزه دارد و از مسیر شورای امنیت سازمان ملل می‌گذرد.
جریان اصلاح‌طلب و حامی دیپلماسی، تندروها را به فرار رو به جلو و عبور از این که با اسنپ‌بک چه چیزی در حال برگشت به پرونده ایران است، متهم می‌کنند. جریان مقابل نیز تمرکز خود را بر برجام گذاشته است.
سردار یدالله جوانی با تأکید بر اینکه «همه شواهد و قرائن نشان می‌دهد که، خود اروپایی‌ها هم می‌دانند موضوع اسنپ‌بک، نمی‌تواند اقتصاد ایران را دچار مشکلات اساسی نماید»، نوشت: اقدام این سه کشور برای استفاده از اسنپ‌بک، برای آنان از دو جهت اهمیت دارد: یکی از حیث روانی برای تأثیر بر بازار و اقتصاد ایران در کوتاه‌مدت، و دیگری از جهت سیاسی با امتیازگیری از ایران و نقش‌آفرینی در مذاکرات احتمالی آینده.
«اروپا که خود آویزان آمریکا است، توانایی چندانی برای پیشبرد مسائل خود ندارد و اسنپ بک هم تاثیری در تحریم‌ها ندارد. غربی‌ها در برجام تحریم‌های گسترده‌ای اعمال کردند و هیچ کدام از تحریم‌ها نیز علی رغم تعهداتی که دادند لغو نشد لذا اسنپ بک هم در این معادلات نقشی ندارد.»
«تحریم اقتصادی به مثابه یکی از ابزارهای سیاست بین‌الملل محسوب شده که تاثیر خود را در شکل‌بندی‌های سیاست و ساخت اجتماعی کشورها به‌جا می‌گذارد. ایران در سال‌های پس از انقلاب اسلامی با نشانه‌هایی از تحریم، محدودیت‌های بین‌المللی و فشارهای چندجانبه روبه‌رو شد که آثار خود را در حوزه امنیت ملی کشور منعکس ساخته است.»
محمدجواد ظریف، اقدام سه کشور اروپایی (E3) برای فعال‌سازی مکانیسم حل اختلاف برجام را زیر سوال برد و نوشت: آیا اروپایی‌ها به تعهدات خود در برجام عمل کرده‌اند؟ آیا بعد از شکست نتانیاهو می‌توانند این مکانیسم را به کار بگیرند؟
