سنگمزارها همانقدر که یادمانهایی برای درگذشتگان بودند، بهمثابه کلاسهای بیکلامی از زیباییشناسی و حکمت نیز ایفای نقش میکردند. آنجا که یک بیت از حافظ یا سعدی با خطی نستعلیق بر سنگی مشکی حک شده، گویی حقیقتی ابدی را فریاد میزند که هم به متوفی میاندیشد و هم زنده را به تفکر وامیدارد، اما امروز، این نقشها و معناها بهشکل دردناکی از میان رفتهاند.