در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۷۹۵ مطلب
در سال‌های اخیر، اما با بروز پدیده تغییر اقلیم مسئله آب به مشکل جدی تری در این سرزمین تبدیل شده و می‌رود تا تبدیل به بحرانی همه جانبه شود؛ روند بارش‌های اخیر نشان از کاهش محسوس آن از یک طرف و نبود تناسب در وضعیت بارش‌ها از طرف دیگر به بحران آب بیشتر دامن زده است.
سد کرج، یکی از منابع حیاتی تأمین آب پایتخت، به پایین‌ترین سطح ذخایر خود رسیده است تصاویر جدید، شکاف‌های عمیق در بستر خشک‌شده سد را نشان می‌دهند؛ نشانه‌ای هولناک از تشدید بحران آب در کشور که کارشناسان، کاهش بارندگی، مدیریت نادرست و برداشت بی‌رویه را عوامل اصلی این بحران می‌دانند.
«ذخیره آب زیرزمینی ایران از نظر تاریخی حدود ۵۰۰ میلیارد متر مکعب برآورد شده، با این حال، چندین دهه استخراج بیش از حد این میزان را به شدت کاهش داده است. سرعت تخلیه آب زیر زمینی ایران حدود ۵۵ میلیارد متر مکعب در سال از سفره‌های زیرزمینی به صورت استخراج از چاه‌ها است که بسیار بیشتر از نرخ تغذیه طبیعی حدود ۴۹ میلیارد متر مکعب در سال است که منجر به اضافه برداشت سالانه حدود ۵-۶ میلیارد متر مکعب در سال می‌شود.»
احد وظیفه با بیان اینکه بارورسازی ابر‌ها بیشتر در ابر‌های سرد که ضخامت قابل توجهی از آن در زیر رِنج صفر است مؤثرتر از ابر‌های گرم است، بیان کرد: سیستم زمین پیچیده است و با انرژی‌های زیادی سر و کار دارد، بنابراین سنجش میزان انرژی وارد شده به ابر براثر بارورسازی حتی از خود انجام عمل بارورسازی سخت‌تر است.
در بهار ۱۴۰۴ ممکن است بارش شدید و ناگهانی برف سنگین، ذوب سریع برف‌ها باعث افزایش ناگهانی آب رودخانه‌ها شود. افزایش بارش‌های نامنظم و سیلابی در سال‌های اخیر و فقدان برنامه‌ریزی ریسک سوانح طبیعی در نواحی شهری و ساخت و ساز در حریم‌های سیلابی شهری و محله‌های حاشیه‌نشین در اطراف رودخانه‌های شمال تهران و کرج، کن و جاجرود و مناطق صنعتی واقع در دشت‌های پایین‌دست همگی از عواملی است که ممکن است در یک بارش کوتاه‌مدت ولی سنگین احتمالی آسیب‌های سیلاب ناگهانی و واریزه‌ای را گسترده‌تر سازد.
سال ۱۴۰۴ سال بحران آب و انرژی است. اگرچه در چند سال گذشته نیز در برخی شهر‌های کشور از جمله تهران با کمبود برق و گاز و آب مواجه بوده‌ایم، ولی به نظر می‌رسد تمام بحران‌هایی که تاکنون داشته‌ایم در برابر بحرانی که پیش رو داریم، بیشتر شبیه به شوخی باشد. مسوولان کشوری در چند روز گذشته وخامت اوضاع را گوشزد کرده‌اند، دست‌کم چهار سد از مدار خارج شده‌اند، میزان بارش‌ها کاهش چشمگیری نسبت به سال‌های گذشته داشته و میزان تبخیر آب افزایش یافته است.
کاهش بارندگی در کشور یک واقعیت نگران‌کننده است که پیامد‌های جدی برای منابع آبی، کشاورزی، محیط‌زیست و اقتصاد کشور دارد. برای مقابله با این بحران، لازم است که اقدامات جدی در زمینه مدیریت منابع آبی، کاهش مصرف و توسعه فناوری‌های نوین صورت گیرد. تنها با برنامه‌ریزی صحیح و مشارکت همه بخش‌ها، می‌توان از پیامد‌های منفی این بحران کاست و آینده‌ای پایدارتر برای کشور رقم زد.
«هر چند عمده آب مصرفی پایتخت از منابع آب زیرزمینی تامین می‌شود، اما وقتی نزولات جوی کاهش می‌یابد، باید در مساله تامین آب نگران باشیم. وی با بیان اینکه طرح مسائلی همچون جابه‌جایی پایتخت نیز با تکیه بر همین موارد مطرح شده است، یادآور شد: کم‌آبی سد‌های تهران در سال‌های گذشته هم مطرح بود و سال گذشته نیز آورد آبی خود در سد‌های پنج‌گانه تهران شاهد نبودیم که یکی از عوامل آن تغییر اقلیم است.»
متخصصان حوزه آب تأکید دارند که ایران برای عبور از این بحران به یک مدیریت مصرف هوشمندانه نیاز دارد. برداشت بی‌رویه از چاه‌های زیرزمینی نه‌تنها مشکل کمبود آب را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند بحران را تشدید کند.
«در کل کشور این ۵ درصد ۱۰ درصد آب کشور را مصرف می‌کنند. از ۹ میلیارد متر مکعب آبی که تولید می‌شود یک میلیارد متر مکعب آن توسط ۵ درصد مشترکین با بالای دو برابر الگو مصرف می‌شود.»
