در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۲۶۵۷ مطلب
هنوز نمی‌توان با قاطعیت گفت کدام سناریو درست است. اما مواضع آمریکا در دو ماه آینده (ضرب الاجل بازگشت تحریم‌های شورای امنیت در صورت عدم حل اختلافات برجامی) نشان خواهد داد که کدام سناریو درست است. اگر واقعا آمریکا بعد از ترغیب اروپایی‌ها به فعال سازی مکانیسم حل اختلافات، هیچ انعطافی برای تسهیل مذاکرات با ایران نشان ندهد، معلوم خواهد شد که اروپایی‌ها از آمریکا رکب خورده‌اند.
هنوز معلوم نیست که آیا این استراتژی جدید دولت روحانی موفق می‌شود یا نه. فرانسه در پی این است که از دو طرف منازعه - ایران و آمریکا - «سلسله‌ای از تعهدات» بگیرد. پاریس از تهران می‌خواهد که کاملا به برجام پایبند باشد و در ازای این پایبندی از واشنگتن می‌خواهد که برای فروش «مقادیر اندکی از نفت ایران» معافیت‌های تحریمی صادر کند. هنوز آمریکایی‌ها با این راهکار موافقت نکرده‌اند و حتی بر تحریم‌های نفتی علیه ایران افزوده‌اند. بنابراین، اگر استراتژی جدید دولت روحانی به راهکار فرانسه گره بخورد، ممکن است…
دیدار با ترامپ و به طور کلی مذاکره با آمریکا الزاماتی دارد. تجربه نشان داده است که ایران زمانی با آمریکا وارد مذاکره می‌شود که اهرم‌های کافی برای تحت فشار قرار دادن طرف مقابل را دارد. در دور قبلی مذاکرات، ایران پس از افزایش سطح غنی‌سازی به حدود ۲۰ درصد، مذاکرات با غرب را آغاز کرد. در حال حاضر، غنی‌سازی اورانیوم ایران حدود پنج درصد است و چنین سطحی برای امتیازگیری از آمریکا به اندازه کافی کارساز نیست.
حال ترامپ از ایران می‌خواهد که بار دیگر به مذاکره برگردد و این بار نه فقط بر سر برنامه هسته‌ای، بلکه درباره برنامه موشکی و نفوذ منطقه‌ای هم مذاکره کند و امتیاز بدهد. روحانی که نتوانسته است برجام را به سرانجام برساند، به آسانی نمی‌تواند مذاکرات جدید با آمریکا را آغاز کند و با ترامپ دیدار کند. با این حال، در عالم سیاست و دیپلماسی هیچ چیزی غیرممکن نیست. شرایط داخلی و خارجی ممکن است ترامپ و روحانی را به سمت تابوشکنی سوق دهد.
وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به اینکه" آیا ایران به حمله‌ای که نزدیک بود در ماه ژوئن رخ دهد، پاسخ می‌داد؟" گفت: همینطور است. ما پاسخ می‌دادیم و آمریکا نیز کاملا به این مسئله واقف بود. به آن‌ها بلافاصله پس از ساقط شدن پهپادشان هشدار دادیم. ما از خودمان دفاع می‌کنیم. هر حمله‌ای به ما با واکنشی بزرگ مواجه خواهد شد.
از دیدگاه فریدمن، فعلا دستیابی به یک دستاورد دیپلماتیک بعید به نظر می‌رسد. ایرانیان هیچ دلیلی نمی‌بینند که به پایبندی آمریکا به یک توافق جدید اعتماد کنند. هرگونه امتیازدهی –مثلا پذیرش یک توافق با مدت بسیار طولانی‌تر – احتمالا آمریکا را ترغیب خواهد کرد که از ایران بخواهد حمایت از متحدان منطقه‌ای‌اش را متوقف کند یا قدرت منطقه‌ای خود را کاهش دهد. به هر حال، اگر آمریکایی‌ها واقعا خواهان گفتگو هستند، چرا امکان سفر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران را محدود کردند؟
به نظر می‌رسد ناامیدی دولت روحانی، معلول دو علت داخلی و خارجی است. از منظر داخلی، روحانی مدام از محافلی یاد می‌کند که نگذاشتند برجام به ثمر برسد. او روز سه شنبه طی سخنرانی در جمع مدیران نظام سلامت، با اشاره به منتقدان برجام گفت: عده‌ای همچون مادر شوهر به قدری غر زدند که شب عروسی (امضای برجام) به کام مردم تلخ شد. علاوه بر این، روحانی اخیرا از کمبود اختیارات خود نیز گلایه کرده است.
در این میان، ظاهرا دولت آمریکا، یک محاسبه ایران را نادیده می‌گیرد. محاسبه‌ای که به نظر می‌رسد یکی از دلایل ایران برای اتخاذ راهبرد مقاومت است: در واقع، اگر ایران تحت فشار تحریم‌ها، با آمریکا وارد مذاکره شود و توافق کند، چه تضمینی وجود دارد که دولت‌های آینده آمریکا برای تحمیل خواسته‌های خود به این کشور، دوباره آن را تحت فشار قرار ندهند.
ترامپ به رغم تاکید مکرر بر گفتگو با ایران، هیچ مشوقی برای تسهیل گفتگو‌ها در نظر نگرفته است. همزمان با سفر ترامپ به لندن، یک دیپلمات بریتانیایی به نیویورک تایمز گفته است هیچ طرح واضحی برای ترغیب مقامات ایران به متوقف کردن دائمی فعالیت هسته‌ای وجود ندارد.
تنش‌ها در منطقه بالا گرفته و تلاش‌های واسطه‌ها برای گشودن باب گفتگو‌ها میان تهران و واشنگتن هنوز موفقیت ملموسی به دست نیاورده است. با این حال، تحرکات عراق، کویت و شاید قطر ممکن است موجب آغاز فرآیندی شود که عمان در مذاکرات پیشین ایران و آمریکا آغاز کرده بود.
