تاریخچه تغییر پایتخت در ایران نشان‌دهنده تحولات عمیق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این سرزمین است. هر یک از پایتخت‌های ایران، نقش مهمی در تاریخ کشور ایفا کرده‌اند و میراث فرهنگی و تاریخی غنی را برای آیندگان به یادگار گذاشته‌اند.
در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۱۵ مطلب
تاریخچه تغییر پایتخت در ایران نشان‌دهنده تحولات عمیق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این سرزمین است. هر یک از پایتخت‌های ایران، نقش مهمی در تاریخ کشور ایفا کرده‌اند و میراث فرهنگی و تاریخی غنی را برای آیندگان به یادگار گذاشته‌اند.
نگاهی سطحی به نقشه تهران ناصری این نکته را نمایان می‌کند که میدان توپخانه مبارکه، عنصر اتصال شهر قدیم به شهر جدید شد و برای گذار از شهر قدیم طهماسبی به شهر جدید ناصری گذر از میدان توپخانه لاجرم بود، موقعیتی بی بدیل برای این میدان بود که تا سال‌ها محفوظ ماند.
نام الهیه از زمان قاجار باب شد. زمین‌های آن توسط حکیم الهی از دو کشاورز تجریشی خریداری شد و نامش به الهیه تغییر کرد.
نام تهران برای نخستین بار در قرن دوم و سوم هجری قمری در کتاب «ابوحماد طهرانی» آمده است. اولین استنادات ما به تاریخ تهران به اطلاعات این عالم دینی برمی‌گردد. شخصی به نام «ابو عبدالله جامورانی» عالم دیگری که اهل منطقه جماران در شمیران بوده است نیز به نام تهران اشاره می‌کند. در تاریخ دولاب نیز قبل از ابوحماد طهرانی، نام بزرگان علمای و فرهنگی بسیاری مثل «ابوبشر دولابی» مورخ ایرانی دیده می‌شود. نشانه‌های تهران در تاریخ با این افراد مشخص می‌شود و هر چه پیش می‌رویم این نشانه‌ها نیز بیشتر می‌شود.
کاوش مسجد دولاب اسرار جدیدی از تاریخ تهران قدیم را فاش کرد. مواد فرهنگی به دست آمده از این کاوش در عمق سه متری به آثار دوره سلجوقی رسیده است. این یافته‌ها شامل آثار یک سازه خشتی (کانال آب) و آثار سفال تاریخی لعاب یکرنگ و زرین فام می‌شود. گفته می‌شود که این کاوش ادامه دارد و انتظار می‌رود اطلاعات باستان شناختی بیشتری از تهران، مسجد و محله دولاب پیدا شود.