در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۱۱۰ مطلب
ما می‌دانیم دقیقاً در برنامه هسته‌ای ایران چه اتفاق می‌افتد. ایران فکر می‌کند به سلاح هسته‌ای دست خواهد یافت، من دوباره تاکید می‌کنم: اسرائیل به ایران اجازه توسعه سلاح هسته‌ای را نخواهد داد. از همه کشور‌های غربی نیز می‌خواهم مکانیسم ماشه، را در سازمان ملل فعال کنند، فوراً.
اما آیا ایران این معادله را قبول خواهد کرد؟ فعلا به این زودی نمی‌توان به این پرسش پاسخ داد. با این حال، واضح است که ایران بار دیگر به لحظه سخت تصمیم‌گیری رسیده است. اروپایی‌ها با فعال کردن مکانیسم حل اختلاف، ممکن است در پی انداختن توپ به زمین ایران باشند. این احتمال وجود دارد که در هفته‌های آینده بگویند اگر ایران می‌خواهد برجام زنده بماند، به اجرای کامل آن بازگردد، در غیر این صورت، مکانیسم ماشه فعال خواهد شد.
کشور‌های فرانسه، بریتانیا و آلمان تصمیم گرفتند سازوکار موسوم به مکانیسم حل اختلاف برجام را فعال سازی کنند. در مکانیسم ماشه برجام به لحاظ حقوقی، ابتدا درخواست جلسات حل اختلاف خواهد شد و با قانع نشدن احتمالی اروپایی‌ها، نهایتاً با ارجاع موضوع به شورای امنیت، تحریم‌های سازمان ملل بازخواهد گشت.
به گفته برخی بازیگران ارزی، شماری از معامله‌گران سعی کردند با جوسازی پیرامون بالا رفتن احتمال خروج اتحادیه اروپا از برجام و بیشتر شدن تحریم‌ها، خریدها را در بازار افزایش دهند. در این میان، عده‌ای از معامله‌گران عنوان می‌کردند، واکنشی ۲۰۰ تومانی به خبر سیاسی که نشانه‌هایی از تغییر احتمالی شرایط می‌دهد، طبیعی است. به باور این دسته بازار در ابتدا به خبر یک واکنش نشان می‌دهد و پس از آن به تدریج شوک خبری تخلیه می‌شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه: در حقیقت اعلام آغاز فرآیند حل و فصل اختلافات و فعال کردن بند ۳۶ برجام از سوی طرف‌های اروپایی در فضایی مطرح می‌شود که این بند از مدت‌ها پیش توسط جمهوری اسلامی ایران مورد استناد قرار گرفته است و وضعیت جدیدی ایجاد نخواهد شد.
واضح است که با نزدیک شدن گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای، معادله جدید و کم سابقه‌ای شکل گرفته که در آن، طبق خواست غربی‌ها، ایران باید برجام را کاملا اجرا کند و در عین حال، توقع آن چنانی در زمینه جبران خسارت تحریم‌های آمریکا نداشته باشد. حال که ایران تلاش می‌کند این معادله را تغییر دهد، اروپایی‌ها چماق مکانیسم ماشه را بالا برده‌اند. چماقی که با فرود آمدن آن، شمارش معکوس مرگ برجام آغاز خواهد شد.
دوازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام به کار خود پایان داد. این نشست بر خلاف نشست فوق‌العاده در مرداد ماه، نشستی عادی محسوب می‌شود و دستورکار آن مربوط به تعهدات هسته‌ای و لغو تحریم‌ها است.
کمی بیش از یک ماه دیگر، موعد برداشتن گام پنجم کاهش تعهدات فرا می‌رسد. اروپایی‌ها بدون اینکه اقدامی جدی برای تامین منافع اقتصادی ایران انجام دهند، می‌گویند ایران هرکاری می‌تواند برای نجات برجام کند، انجام دهد. از سوی دیگر، ایران نیز نمی‌تواند همزمان هم تحریم‌ها را تحمل کند و هم برجام را ادامه دهد. به خاطر همین شرایط بغرنج، کارشناسان و دیپلمات‌ها درباره احتمال فروپاشی برجام در هفته‌های آینده هشدار می‌دهند. چرا که از دیدگاه آنها، اقدامات بازگشت‌پذیر ایران در کاهش تعهدات، به تدریج کمتر می‌شوند.
وزیر خارجه فرانسه روز چهارشنبه ایران را به کلید زدن ساز و کاری که می‌تواند به بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران منجر شود تهدید کرد.
اما با فرض رفع تحریم‌های تسلیحاتی، بعید است که ایران از محل فروش تسلیحات، بتواند زیان کاهش شدید صادرات نفت‌اش را جبران کند. وقتی کشور‌ها از ترس تحریم‌ها، از خرید نفت ایران که یک کالای غیرتسلیحاتی است، خودداری می‌کنند می‌توان حدس زد که در خرید تسلیحات از ایران چقدر تردید خواهند کرد. از این رو، احتمالا دولت در ماه‌های آینده، ضمن اذعان به از بین رفتن مزایای اقتصادی برجام، بر مزایای امنیتی آن، مانند ابقای پرونده هسته‌ای ایران خارج از شورای امنیت، تاکید خواهد کرد.
