در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۳۱۷ مطلب
در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ موعد رفع تحریم‌های تسلیحاتی ایران فرا می‌رسد. تقریبا دو هفته بعد از این تاریخ، یعنی در سوم نوامبر ۲۰۲۰، انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار خواهد شد. سوال مهمی که در این بین مطرح می‌شود این است که آیا دولت ترامپ حاضر خواهد شد که چند هفته قبل از انتخابات، برجام را از طریق فعال سازی مکانیسم ماشه از بین ببرد و بدین شکل یک بحران بین المللی را شروع کند؟ به این زودی نمی‌توان به این پرسش، پاسخ قطعی داد. اما ظاهرا اکتبر برای برجام و روابط ایران و آمریکا ماه حساسی خواهد بود.
بورل همچنین گفته است که یک کمیسیون مشترک درباره توافق هسته‌ای ایران در ماه فوریه برگزار خواهد شد اما تاریخ دقیقی را اعلام نکرده است.
هنوز نمی‌توان با قاطعیت گفت کدام سناریو درست است. اما مواضع آمریکا در دو ماه آینده (ضرب الاجل بازگشت تحریم‌های شورای امنیت در صورت عدم حل اختلافات برجامی) نشان خواهد داد که کدام سناریو درست است. اگر واقعا آمریکا بعد از ترغیب اروپایی‌ها به فعال سازی مکانیسم حل اختلافات، هیچ انعطافی برای تسهیل مذاکرات با ایران نشان ندهد، معلوم خواهد شد که اروپایی‌ها از آمریکا رکب خورده‌اند.
یک روزنامه آمریکایی ادعا کرده دونالد ترامپ با «تهدیدی شوکه‌کننده» کشور‌های اروپایی را برای فعال‌سازی مکانیسم حل اختلاف در برجام تحت فشار قرار داده است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان در دیدار سفیر کرواسی در تهران، که کشورش ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را بعهده دارد، توسل سه کشور اروپایی به سازوکار حل و فصل اختلافات در بند ۳۶ برجام را یک تصمیم غلط در زمانی اشتباه خواند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با تاکید بر لزوم حفظ برجام در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری، ادامه داد: «شکست در حفظ توافق، فقط به تنش‌ها در منطقه می‌افزاید. تصور کنید وضعیت چگونه بود اگر ایران اکنون تسلیحات اتمی داشت. آنها بدون وجود برجام، به آن (تسلیحات اتمی) می‌رسیدند»
روسیه و چین جز اتخاذ مواضع سیاسی همدلانه با ایران، احتمالا از لحاظ فنی و عملی (مانند رفع تحریم‌ها یا جلوگیری از بازگشت تحریم‌های شورای امنیت) کار خاصی نمی‌توانند بکنند. با این حال، چین و روسیه می‌توانند به حل اختلافات در کمیسیون مشترک برجام کمک کنند و از رفتن پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت جلوگیری کنند. البته این در صورتی است که اروپایی‌ها واقعا دنبال حل اختلافات باشند و به فکر امضای توافق جدید با ایران نباشند.
ما می‌دانیم دقیقاً در برنامه هسته‌ای ایران چه اتفاق می‌افتد. ایران فکر می‌کند به سلاح هسته‌ای دست خواهد یافت، من دوباره تاکید می‌کنم: اسرائیل به ایران اجازه توسعه سلاح هسته‌ای را نخواهد داد. از همه کشور‌های غربی نیز می‌خواهم مکانیسم ماشه، را در سازمان ملل فعال کنند، فوراً.
اما آیا ایران این معادله را قبول خواهد کرد؟ فعلا به این زودی نمی‌توان به این پرسش پاسخ داد. با این حال، واضح است که ایران بار دیگر به لحظه سخت تصمیم‌گیری رسیده است. اروپایی‌ها با فعال کردن مکانیسم حل اختلاف، ممکن است در پی انداختن توپ به زمین ایران باشند. این احتمال وجود دارد که در هفته‌های آینده بگویند اگر ایران می‌خواهد برجام زنده بماند، به اجرای کامل آن بازگردد، در غیر این صورت، مکانیسم ماشه فعال خواهد شد.
کشور‌های فرانسه، بریتانیا و آلمان تصمیم گرفتند سازوکار موسوم به مکانیسم حل اختلاف برجام را فعال سازی کنند. در مکانیسم ماشه برجام به لحاظ حقوقی، ابتدا درخواست جلسات حل اختلاف خواهد شد و با قانع نشدن احتمالی اروپایی‌ها، نهایتاً با ارجاع موضوع به شورای امنیت، تحریم‌های سازمان ملل بازخواهد گشت.
