در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۲۲ مطلب
فرانسه، آلمان و بریتانیا با تهدید به فعال‌سازی مکانیسم بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، فشارها را تشدید کرده‌اند؛ رویکردی که دیپلماسی را به بن‌بست می‌کشاند و بحران خاورمیانه را عمیق‌تر می‌کند. در حالی که تهران بر حق غنی‌سازی خود تأکید دارد و آماده مذاکرات فنی است، اروپا با پافشاری بر فشارهای سیاسی، زمینه واکنش شدید ایران از جمله خروج احتمالی از ان.پی.تی را فراهم می‌کند.
در پی پنج دور مذاکره غیرمستقیم میان ایران و آمریکا با میانجی‌گری عمان، نشریات فارن‌افرز و نشنال از شکل‌گیری چارچوب‌های اولیه یک توافق هسته‌ای جدید خبر داده‌اند. هدف آمریکا، علاوه‌بر مهار برنامه هسته‌ای ایران، کاهش نفوذ چین از طریق نفت ایران است. هم‌زمان، اروپا احتمال دارد مکانیسم بازگشت تحریم‌ها را فعال کند. ایران هشدار داده در صورت فعال شدن مکانیزم ماشه، از ان.پی.تی خارج می شود.
معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه گفت: «اروپاییها خودشان می‌دانند که اگر بخواهند اقدام به فعال کردن مکانیزم ماشه کنند، طبیعتاً فضایی که اکنون برای دیپلماسی باز است، تخریب می‌شود و جمهوری اسلامی ایران هم واکنش متناسبی را در این زمینه انجام خواهد داد.»
مذاکرات آمریکا و ایران در برهه حساسی قرار دارد. در حالی‌که اتحادیه اروپا در انفعال فرو رفته و دیپلماسی فعال گذشته خود را از دست داده است، سوسیال‌دموکرات‌ها باید به این رکود پایان داده و ابتکار عمل را در دست گیرند. با رویکردی جامع، اتحادیه اروپا می‌تواند با گسترش تعاملات غیرهسته‌ای، مذاکرات تجاری و همکاری‌های اقلیمی، بازسازی سازوکار اینستکس و تقویت تبادلات فرهنگی، علمی و دانشجویی، نقش خود را در تحولات ایران بازتعریف و از حاشیه‌نشینی جلوگیری کند.
ایران و آمریکا مذاکرات غیرمستقیم خود را در عمان پایان داده و برای ادامه گفت‌و‌گو‌ها در ۱۹ آوریل (۳۰ فروردین) توافق کردند. این مذاکرات به گفته طرفین سازنده بود، اما ایران تأکید کرده تا زمان پابرجایی تحریم‌ها مذاکره مستقیمی انجام نخواهد داد. بازرسی‌های بین‌المللی برای شفافیت برنامه هسته‌ای ایران اهمیت دارند، اما نگرانی‌هایی درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده و حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی وجود دارد. مقامات اروپایی تا ژوئیه باید درباره بازگشت تحریم‌های سازمان ملل تصمیم‌گیری کنند.
سیاست دولت ترامپ در قبال ایران میان فشار حداکثری و تمایل به مذاکره در نوسان است. اگرچه نشانه‌هایی از تغییر لحن و تمرکز بر راستی‌آزمایی هسته‌ای دیده می‌شود، اما تردید درباره صداقت این رویکرد باقی است. ایران مذاکره با آمریکا را فعلاً رد کرده است. در آستانه فعال‌سازی مکانیسم ماشه، سرنوشت دیپلماسی به تصمیم واشنگتن وابسته است: واقع‌گرایی یا تکرار تقابل‌های بی‌ثمر گذشته.
سیاست خارجی ایران در مواجهه با فشارهای شدید ترامپ وارد مرحله بحرانی شده است. ادامه سیاست فشار حداکثری و تحریم‌های گسترده، ایران را در شرایط دشواری قرار داده است. در حالی که واشنگتن تمایل به مذاکره را اعلام می‌کند، شروط سخت و فشارهای بیشتر می‌تواند ایران را مجبور به انتخاب بین دیپلماسی یا مقاومت کند. از سوی دیگر، احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها تهدید جدی است که باید با دیپلماسی فعال و بهره‌گیری از شکاف‌های بین‌المللی مدیریت شود.
رویکرد ترامپ که بر مبنای دکترین «صلح از طریق قدرت» بنا شده، تهران را در برابر یک معادله سخت قرار می‌دهد: یا در برابر فشارهای واشنگتن سر خم کند یا بهای سنگینی در زمین بازی استراتژیک بپردازد. اما تجربه تاریخی نشان داده که سیاست‌هایی که تنها بر تهدید استوار هستند، به‌جای دستیابی به اهداف مطلوب، معمولاً عواقب پیش‌بینی‌نشده و حتی مخربی به همراه دارند.
جامعه بین‌المللی و ایران در یک تقاطع دشوار قرار گرفته‌اند. غربی‌ها میان احیای برجام یا تعریف توافق تازه معلق مانده‌اند. در عین حال، اما سناریوی دیگری نیز در این زمینه مطرح است و آن اینکه کشور‌های غربی می‌توانند مکانیسم ماشه علیه تهران را فعال کنند که البته منجر به اقداماتی بی‌سابقه از سوی ایران و نیز تشدید تنش‌ها میان تهران و تل‌آویو خواهد شد.
دولت قبلی آمریکا به ریاست دونالد ترامپ تابستان گذشته پس از شکست در شورای امنیت برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران، از مکانیزم ماشه استفاده کرد بر مبنای آن از سازمان ملل درخواست کرد تا همه تحریم‌های خود علیه ایران را تمدید کند
