سابقه بحث روانكاوي و ادبيات با در نظر گرفتن دانش علم روان به قرون كهن بازمي‌گردد و بسياري از دانايان و فيلسوفان و عارفان در گذشته در شناخت روان انساني سعي كرده‌اند و راه‌هايي براي مجاهده و رسيدن به آن نقطه‌هايي از اوج شخصيتي كه گاه براي برخي ميسر شده، گشوده‌اند. اما آنچه امروزه به عنوان نقد ادبي روانكاوانه يا روانشناختي شناخته مي‌شود، عمرش به اوايل قرن بيستم ميلادي مي‌رسد.
