استاد اقتصاد دانشگاه تهران در گفتگو با فرارو:
برای کاهش تورم کنونی پرداخت نقدی یارانه‌ها را باید تبدیل به پرداخت سهام کرد
«در چند سال اخیر اتفاقی که افتاده اجرای قانون هدفمندی یارانه ها است که به هرحال پول بیشتری را در اختیار مردم گذاشته است و این حجم پول خود به خود تقاضای خرید ایجاد می کند و تقاضای خرید خود به خود قیمت را بالا می برد. حتی تقاضای خرید در زمانی که مردم کالا می خرند و کالا را به جای پول نگهداری می کنند نیز خود نوعی تورم ایجاد می کند زیرا تقاضا برای خرید بیشتر می شود.»
فرارو- یک استاد دانشگاه گفت: «من معتقدم دولت باید برای کاهش تورم کنونی پرداخت نقدی یارانه ها را تبدیل به پرداخت سهام کند. زیرا کاری را که دولت شروع کرده نمی تواند متوقف کند چون اکنون بسیاری از مردم یارانه دریافت می کنند.»
وجود تورم و گرانی در کشور دیگر چیزی نیست که بتوان آن را حاشا کرد. اگر روزی رئیس جمهور این موضوع را انکار می کرد و می گفت قیمت گوجه فرنکی در میوه فروشی محله آنها گران نشده است؛ امروز حتی خود وی نیز بر وجود گرانی در کشور اذعان دارد. دلیل این گرانی چیست؟ چه راهکارهایی را می توان برای جلوگیری یا کاهش گرانی ها اجرا نمود؟
دکتر غلامرضا اسلامی استاد دانشگاه تهران و تحلیل گر مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «در سال 1371 من مقاله ای را چاپ کردم و بین نقدینگی کشور و تورم رابطه رگرسیونی نزدیک به یک درصد (نود و نه صدم درصد) درآوردم. این موضوع نشان می دهد هرچقدر نقدینگی کشور افزایش پیدا کند قسمتی از تورم را تشکیل می دهد.»
وی ادامه داد: «در چند سال اخیر اتفاقی که افتاده اجرای قانون هدفمندی یارانه ها است که به هرحال پول بیشتری را در اختیار مردم گذاشته است و این حجم پول خود به خود تقاضای خرید ایجاد می کند و تقاضای خرید خود به خود قیمت را بالا می برد. حتی تقاضای خرید در زمانی که مردم کالا می خرند و کالا را به جای پول نگهداری می کنند نیز خود نوعی تورم ایجاد می کند زیرا تقاضا برای خرید بیشتر می شود.»
این استاد دانشگاه افزود: «بعد از من هم خیلی ها درباره نقدینگی و تورم نوشتند که همه آنها این ادعا را داشتند که تورم با نقدینگی رابطه تنگاتنگی دارد. بنابراین یکی از راههای کاهش نرخ تورم این است که بررسی کنیم این پولی که به عنوان یارانه نقدی به مردم داده می شود را به کجا سرازیر کنیم که موجب افزایش حجم نقدینگی کشور نشود.»
وی تصریح کرد: «این موضوع راه چاره داشت منتهی دولت مردان تشخیص دادند که هدفمندی یارانه ها به همین صورتی که اکنون به صورت نقدی به مردم یارانه داده می شود انجام پذیرد. در حالی که ما چنین اعتقادی نداشتیم و معتقد بودیم بهتر است برای مردم این پول را سرمایه گذاری کرد. یعنی به جای آنکه پول نقد دست مردم دهیم به آنها سهام دهیم. اما خب تصمیم گیری درباره این موضوع با دولت محترم بوده و دولت هم اقتصاددان دارد و اینطور تشخیص دادند و من نمی توانم بگویم این کار آنها غلط بود اما این احساس را دارم که طرح ما طرح بهتری بود.»
اسلامی گفت: «من نمی توانم سیاست هایی که دولت محترم در پیش گرفته را مورد نقد قرار دهم برای آنکه خود ما هم در زندگی شخصی گاهی تصمیماتی می گیریم که بعدها متوجه می شویم که چه تصمیم اشتباهی گرفتیم و آن را دیگر نمی توان سرکوفت زد.»
وی ادامه داد: «ولی من عرض کردم طرح ما این بود که به مردم سهام داده شود و چون قیمت سهام در آن زمان پایین بود و هنوز هم در مورد بسیاری از شرکت ها پایین است ما گفتیم به مردم سهام داده شود که ذخیره و پس انداز مردم باشد. اما دولت تشخیص داد به صورت دیگری عمل کند و من فکر می کنم دولت قسمتی از طرح را گرفت و قسمت دیگری را نگرفت.»
وی درباره نحوه اجرای قانون هدفمندی گفت: «قانون هدفمندی باید به صورت تدریجی اجرا می شد در حالی که مجریان احساس کردند باید به صورت یکجا انجام شود و به نظر من اگر همان صندوق های سهام را ایجاد می کردیم کار بهتری بود.»
این استاد دانشگاه تهران درباره راهکارهای موجود برای کاهش تورم در کشور خاطرنشان ساخت: «من معتقدم دولت باید برای کاهش تورم کنونی پرداخت نقدی یارانه ها را تبدیل به پرداخت سهام کند. زیرا کاری را که دولت شروع کرده نمی تواند متوقف کند چون اکنون بسیاری از مردم یارانه دریافت می کنند.»
وی ادامه داد: «من معتقدم حتی کاهش میزان یارانه پرداختی نیز میسر نیست و بهتر است یارانه را به صورت سهام به مردم داد. با این کار قسمت بسیار زیادی از خصوصی سازی نیز انجام می شود. اجرای این طرح خیلی هم کار مشکلی نیست و قبلا در کشورهای دیگر نیز این کار انجام شده است. این شرکت ها را می توان به صورت صندوق های مشترک درآورد که از طریق سهام اداره می شود و سود آن به مردم پرداخت شود.»
وی افزود: «در این طرح یارانه ای که به تولیدکنندگان تعلق می گیرد می تواند به صورت نقدی باشد. می تواند به صورت وام باشد. یعنی هنگامی که دولت پولی را به عنوان یارانه به مردم نمی دهد و در عوض به آنها سهام می دهد آنگاه دولت پول دارد که به تولیدکنندگان بدهد.»
وی تصریح کرد: «به عبارتی باید چرخه قانون هدفمندی را اصلاح کرد چرا که دیگر نمی توان این قانون را کنار گذاشت و از فردا به میلیون ها نفر گفت دولت دیگر یارانه ای به مردم نمی دهد. این موضوع مانند حقوق شده و حقی است که مردم برای خود متصور شده اند.»
اسلامی تاکید کرد: «بنابراین باید گفت یکی از دلایل تورم کنونی در جامعه وجود نقدینگی ناشی از اجرای طرح هدفمندی یارنه ها است. البته دلایل دیگری برای وجود تورم در کشور می توان متصور شد. تحریم ها یکی دیگر از این دلایل است که ما نمی توانیم بعضی از کالاها را به صورت مستقیم بخریم. هرچند ما معتقدیم که آنقدر ارز داریم که بتوانیم برای چند سال خود را نگه داریم و در آن چند سال بتوانیم خود را بازسازی کنیم اما به هرحال این موضوع تاثیر خود را بر روی قیمت کالاها گذاشته است.»
وی ادامه داد: «همچنین شرایط اقتصاد جهانی نیز به صورتی است که تورم را به ما تحمیل می کند.»
وی افزود: «مردم نیزموضوع صرفه جویی رعایت نکرده اند و با دریافت پول بیشتر مخارج جاری زندگی خود را بیشتر کرده اند؛ در حالی که اگر به آنها سهام می دادیم دیگر پول نداشتند که مخارج اضافی برای خود بوجود بیاورند؛ ولی اکنون دیگر نمی توانند جلوی آن را بگیرند چون به آن عادت کرده اند.»
وی در پایان تاکید کرد: «اما مهم ترین دلیل برای وجود تورم در کشور همان پرداخت نقدی یارانه ها است که به دنبال خود نقدینگی بالا را ایجاد می کند.»
