آب، سلاح داعش!

طی دو هفته گذشته اخبار فعالیت های داعش در عراق و سوریه که موصل در شمال عراق و پس از آن تکریت را به تصرف درآوردند، جهان را شوکه کرد. این گروه که بزرگترین تصرفات از زمان شکل گیری را تجربه می کند، نگران کننده ترین مشکل منطقه را تشدید کرده است: کمبود آب.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از العربیه، این گروه که پیشتر از وابسته های القاعده بود، نهادها و وزارتخانه های خود را تقویت کرده، درست مانند یک دولت تازه تاسیس عمل می کند و به مقصد مورد علاقه جهادی های خارجی تبدیل شده است. داعش از زمان ورود به سوریه چندین دادگاه، وزارتخانه، یک هفته نامه و یک ایستگاه رادیویی راه اندازی کرده و در حال تاسیس یک شبکه تلویزیونی در شهر رقه است.

با این حال داعش اساسا ساختار قرون وسطایی دارد. به گفته افراد محلی، جنگجویان آن به واسطه استفاده از آب بندها و سدها به عنوان یک سلاح جنگی باعث تشدید بحران آب شده اند. در ماه آوریل شورشیان داعش که در شهر فلوجه عراق محصور شده بودند، دروازه سد شهر را بستند تا نیروهای دولتی که شهر را محاصره کرده بودند را غرق کنند. داعش در رقه نیز با پیگیری اقداماتی مشابه، برای تهدید نیروهای عراقی، مسیر آب «دریاچه اسد» را منحرف کرد.

یکی از مقامات محلی در اینباره گفت: «من به همراه یک کارشناس برای بررسی شرایط این دریاچه 85 کیلومتری رفتم و آن شش متر از عمق خود، معادل حدود یک میلیارد متر مکعب آب را از دست داده بود.» اظهارات وی با گزارش محلی یک ان جی او مبنی بر کاهش سطح آب از 304 متر به 298 متر مطابقت داشت.

یکی از مقامات رسمی رقه در ادامه افزود: «براساس برآوردهای این کارشناس، تمام این دریاچه ظرف سه تا چهار هفته آینده کارایی خود را از دست خواهد داد.»

این بحران زمانی آغاز شد که داعش حدود یک ماه و نیم پیش مسیر آب را به سمت عراق منحرف کرد و همین مسئله منجر به کمبود آب و برق شد. داعش در گزارشی ترکیه را مقصر کمبودهای آب دانست؛ ترکیه، عراق و سوریه به عنوان سه کشور متصل به رودخانه فرات، براساس توافقنامه های دوجانبه های که در سال های 1987 و 1989 به امضا رسید، از آب این رودخانه به طور اشتراکی استفاده می کنند.

داعش که بر اساس گزارش ها کنترل سد استراتژیک موصل را در دست دارد، اعلام کرده که قصد دارد مناطق شیعی را از آب محروم کند. این در حالی است که کمبود برق در شمال عراق جدی شده است.

رژیم سوریه پیش از آغاز ناآرامی ها با مشکل خشکی در استان های وابسته به کشاورزی دست و پنجه نرم می کرد، این بحران اکثریت احشام در این مناطق را از بین برد و حدود 180 روستا از سکنه خالی شدند. تقریبا تمام گزارش ها در مورد بحران فعلی سوریه مسئله کمبود آب را به عنوان مهمترین عامل در منطقه ای که آب یکی از دلایل اصلی جنگ در آن بوده- بلندی های جولان، دربرگیرنده منابع مهم آبی سوریه است که تحت اشغال اسرائیل قرار گرفته- عنوان کرده اند. در پی این بحران دولت سوریه متهم شد که منابع آبی خود را به درستی مدیریت نکرده و دلیل عمده آن محصولات کشاورزی سنتی آب بری مانند گندم و پنبه و همچنین عدم استفاده از ابزارهای مدرن و کارآمدتر بود.

بحران امروز اضطراری است، کشاورزی و زندگی صدها هزار نفر را تهدید می کند. در مورد برق نیز شرایط همین طور است. به گفته منابعی که به شرط برده نشدن نامشان صحبت می کردند، نتیجه کاهش سطح آب، قطعی بیشتر برق است و داعش نیز بخشی از سهم آب رقه را منحرف کرده و راهی حلب که به شدت با بی آبی روبرو است، می کند. تمام طرف های درگیری در حلب، از کمبود آب به عنوان یک اسلحه استفاده می کنند؛ با این حال استفاده داعش از این منع کمیاببه عنوان اسلحه، شرایط را به سطح دیگری منتقل می کند، به سطحی پرشتاب تر.

یکی از ساکنان کرد منطقه اشرفیه در حلب که در حال حاضر در دست رژیم اسد است، می گوید قیمت آب دیوانه کننده است و در عین حال مسمومیت ناشی از آب به اتفاقی رایج تبدیل شده است. ابراز ناراحتی های مشابهی از سوی مردم در رقه و دیرالزور نیز شنیده می شود.

یک ان جی او (سازمان مردم نهاد) اخیرا در مورد وقوع یک فاجعه انسانی در استان رقه که احتمالا شاهد فرار ده ها هزار تن از مردمش به کشورهای همسایه خواهد بود، هشدار داد. در پی کنترل داعش بر این استان بخش کشاورزی سیری قهقرایی خواهد داشت و حتی مجبور به استفاده از روش های سنتی تر آبیاری خواهد شد.

به گفته یکی از مقامات محلی در رقه کلید حل مشکلات فعلی در دست ترکیه است. به عقیده وی یا ترکیه باید مسیر آب را تغییر دهد یا کار این استان تمام است.