ترکیه به دنبال تغییر زمین بازی است

فرارو- "ترکیه می‌خواهد زمین‌بازی را عوض کند." یک کارشناس مسائل ترکیه بابیان این مطلب گفت که ترکیه با حمله به داعش خود را با مجامع بین‌الملل همسو می‌کند و با حمله به کردها و تضعیف جنبش آنها قدرت حزب عدالت و توسعه را در داخل بیشتر می‌کند.

دولت ترکیه پس‌ازآنکه در دو شب متوالی مواضع داعش در خاک سوریه را بمباران کرد، شب گذشته از طریق یک پایگاه هوایی در جنوب شرقی این کشور مواضع پ ک ک در شمال عراق را نیز هدف گرفت.

این حملات در حالی صورت گرفته است که تاکنون ترکیه به‌عنوان یکی کشورهای غیرهمسو با ائتلاف ضد داعش به‌حساب می‌آمد و از سوی دیگر از سال 2013 نیز با حزب کارگران کردستان پیمان صلح امضا کرده است.

سؤال اینجا است که انجام این حمله‌ها به معنی تغییر سیاست‌های ترکیه است یا علل دیگری مانند ایجاد یک منطقه امن هوایی دارد؟ کارشناسان مسائل منطقه اعتماد دارند که برای قضاوت در این خصوص باید منتظر ماند و دید که سیاست‌های این دولت پایدار است یا خیر. از سوی دیگر حمله به کردها نشان می‌دهد که دولت اردوغان از این اقدامات، منافعی چندمنظوره دارد.

بهرام امیراحمدیان استاد دانشگاه و کارشناس مسائل ترکیه در گفت‌وگو با فرارو به گمانه‌زنی در خصوص نیت ترکیه از این حملات پرداخت و گفت: ترکیه در سالهای اخیر گرفتار چند موضوع بوده است که یکی از آنها داعش است. کشورهای دیگر ترکیه را به این متهم می‌کنند که امکان ارسال نیرو به سوریه و مناطق تحت کنترل داعش را از طریق خاک ترکیه فراهم کرده است.

وی افزود: مسئله دیگری که برخی مخالفان دولت ترکیه می‌گویند این است که تسلط داعش به مناطق نفت خیر با حمایت ترکیه بوده است؛ یعنی ترکیه علی‌رغم تحریم سازمان ملل از آنها نفت ارزان خریداری کرده است.

امیراحمدیان با تأکید بر اینکه ترکیه هم با داعش سروکار دارد و هم با کردها، گفت: بازتاب این حملات در سیاست خارجی ترکیه این است که با ائتلاف علیه داعش هم‌رأی شده است و دیگر شائبه همکاری ترکیه با داعش را نمی‌توان طرح کرد.

وی ادامه داد: از سوی دیگر ترکیه مرزهای طولانی با شمال سوریه دارد و در این نواحی که دولت مرکزی سوریه نیز حضور ندارند، احساس ناامنی می‌کند. این همان مناطقی است که در جریان کوبانی هم در آن نیرو مستقر کرده بود اما صلاح ندیدند که وارد عمل شوند. به همین خاطر کردها از دولت ترکیه ناراحت بودند که اجازه عبور از مرز را به آْنها نمی‌داد. البته دولت ترکیه نیز نگران بود که کردها با پیروزی در عملیات قدرت بیشتری کسب کنند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به اینکه ترکیه در این حملات با کردها و داعش مواجه است، گفت: ترکیه اکنون‌که در داخل با بحران تشکیل دولت مواجه است بهتر دیده تا این عملیات را انجام دهد و در حقیقت با یک تیر دو نشان زده است.

وی توضیح داد: از یک‌سو به مجامع بین‌المللی نشان داده است که با نیروهای ائتلاف هماهنگ است و از سوی دیگر در داخل نیروهای مخالف خود را خلع سلاح کرده است. به اعتقاد من سیاستمدار کهنه‌کاری مانند اردوغان می‌تواند با این عملیات زمین‌بازی را تغییر دهد و چنین کاری کرده است.

امیراحمدیان در پاسخ به این پرسش که آیا این تغییر زمین‌بازی تاکتیک اردوغان است یا نشانه‌ای از تغییر سیاست‌های این کشور، گفت: تاکتیک در ادامه یک سند بالادستی و استراتژی شکل می‌گیرد؛ بنابراین نباید فکر کنیم که این یک اقدام لحظه‌ای است زیرا حزب عدالت و توسعه که بیش از یک دهه حکومت را در اختیار داشته است بدون فکر و از سر احساسات برخورد نمی‌کند؛ اما ازآنجایی‌که اطلاعات بیشتری در دست نداریم تا در خصوص تغییر سیاست‌های ترکیه قضاوت کنیم باید منتظر مانده و ببینیم که این سیاست‌ها چقدر پایدار است.

وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه حملات اخیر چقدر به پیروزی کردها در انتخابات اخیر مرتبط است، گفت: این سناریو از آن‌ جهت قابل‌بررسی است که شکست عدالت و توسعه به خاطر عدم وفای به عهد اردوغان به کردها – وعده‌هایی مثل فعالیت سیاسی پ ک ک، رسمی شدن زبان کردی در موسسات آموزشی و ... – بود. این عدم وفای به عهد سبب تقویت جنبش کردها شد و عملیات مسلحانه انجام دادند لذا این بهانه‌ای شد تا دولت ترکیه هم‌دست به بمب باران بزند و در جهت تضعیف جنبش کردها برآید.

این کارشناس مسائل سیاسی تأکید کرد: نکته حائز اهمیت این است که حملات صورت گرفته در نواحی مرزی است که دولت ترکیه در آن احساس خطر می‌کند و از سوی سوریه هم دولت مرکزی در آن نواحی نیست لذا می‌تواند دست به عملیات بزند.

وی همچنین در رابطه با اینکه آیا ترکیه حمله به داعش را بهانه حمله به کردها کرده است، گفت: می تواند این‌طور باشد اما پاسخ دقیق را باید فردی از درون دولت ترکیه بدهد. به‌هرحال روشن است که حملات اخیر ترکیه دومنظوره است و درعین‌حال که نیروهای داعش را موردحمله قرار داده است، گردها را هم هدف گرفته است.