اعتیاد یا مشکلات جنسی؟

فرارو- عضو کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مشاور وزیر ارشاد در امور جوانان و خانواده گفته در سال گذشته 800 هزار مورد ازدواج و 160 هزار طلاق در کشور اتفاق افتاده است. محمود گلزاری همچنین 5 سال اول زندگی زوجین را پرطلاق‌ترین دوره می‌داند.

به گزارش فرارو، 160 هزار طلاق آن‌هم در طول یک‌سال و در سال‌های ابتدایی زوجین نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده است. این نگرانی‌ها جدید نیست اما با سپری‌شدن هرسال و روند صعودی طلاق بر شدت آن افزوده می‌شود. این در حالی است که همه در پی آنند که مهم‌ترین عامل طلاق در کشور را پیدا کنند.

درباره این‌که چه عاملی بیش‌تر از همه بر آمار زیاد طلاق در کشور ما موثر بوده، توافق نظری وجود ندارد. دیدگاه‌ها مختلف هربار نتایج مختلفی را به جامعه ارائه کرده‌اند. برخی روان‌شناسان از عدم شناخت کامل زوجین از یکدیگر می‌گویند و بعضی از جامعه‌شناسان هم از عوامل اقتصادی و اجتماعی. مسئولان نیز هربار یک عامل را به عنوان عامل اصلی تحقیق به جامعه منتقل می‌کنند. 

اما در میان عوامل متعدد و زیاد طلاق، دو عامل در تحلیل‌های اخیر مسئولان و کارشناسان، بیشتر از همه به چشم می‌خورد. مسائل و مشکلات جنسی این دو عامل‌اند. چندی‌پیش بود که علیرضا جزینی –قائم‌مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر- اعتیاد را اصلی‌ترین عامل طلاق و دلیل 55 درصد طلاق‌‌ها دانست. 

کارشناسان زیادی نیز بر نقش مسائل جنسی روی طلاق تاکید کرده‌اند. اسماعلی غلامی‌پور -پژوهشگر اجتماعی- در این‌باره می‌گوید "یکی از عوامل افزایش طلاق، مسائل جنسی است". او همچنین با اشاره به پژوهشی که خود انجام داده گفته 70 درصد از افرادکسانی را می‌شناختند که از رابطه جنسی با همسرشان راضی نیستند و فقط 23 درصد افراد رضایت کامل جنسی زناشویی داشتند.

همچنین دکتر سعید معیدفر با اشاره به مسائل جنسی به عنوان یکی از ابعاد طلاق مَرَضی در ایران می‌گوید "بین زوجین تفاهم‌ها و توافق‌هایی وجود دارد که ناشی از مسائل جنسی است. هنگامی‌که این تفاهم وجود نداشته باشد دونفر نمی‌توانند آستانه نیازهای جنسی یکدیگر را یکی کنند و در نتیجه زمینه مشکلات و سو]تفاهم ایجاد می‌شود. در بررسی‌هایی نشان داده شده که مسائل جنسی نقش بسیار مهمی در طلاق‌ها ایفا می‌کنند".

اما آیا می‌توان گفت که دو عامل مسائل جنسی و اعتیاد بر افزایش طلاق در سال‌های اخیر نقش پررنگ‌تری از بقیه عوامل داشته‌اند؟

دکتر نیره توکلی –جامعه‌شناس- در پاسخ به این سئوال که کدام یک از دو عامل مسائل جنسی و اعتیاد بر روی طلاق تاثیرگذارترند به فرارو گفت: به‌هیچ‌وجه نمی‌توان از یک علت برای طلاق نام برد. در طلاق عوامل مختلف به هم پیوند دارند. اگر هم بخواهیم عاملی را موثرتر از بقیه بخوانیم، از نظر من علت اقتصادی همچنان تعیین‌کننده است. 

وی در ادامه اظهار کرد: مشکلات جنسی اهمیت زیادی دارند، اما همین مشکلات نیز بر اساس انتظارات و توقعات یک جامعه متفاوت است. همچنین هنگامی که از این مشکلات حرف می‌زنیم باید بررسی کرد که آیا بیشتر از سمت زنان مطرح می‌شود یا مردان؟ به طور کلی نیز اگر مطالعه دقیقی در این‌باره صورت گرفته باشد می‌توان نتیجه‌گیری‌هایی در مورد تاثیر  مسائل جنسی بر روی طلاق به دست آورد، اما پژوهشی در این‌باره انجام نشده و نمی‌توان درباره آن با قطعیت سخن گفت. 

عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران همچنین تصریح کرد: اما با در نظرگیری فرضیه‌ها، در مورد مسائل جنسی به نظر می‌رسد که طرح مشکلات جنسی و حتی روابط فرازناشویی بیشتر از جانب مردان است که منجر به طلاق می‌شود، اما این نیز جدید نیست. تنوع‌طلبی در مردان از قدیم وجود داشته و این به بدان‌معناست که وقتی قدرت و توان مالی و حق انتخاب بیشتر در اختیار مردان قرار بگیرد، ممکن است بر روی خواست‌های اولیه‌ای همچون نیاز جنسی نیز تاثیر بگذارد. 

دکتر توکلی در انتها گفت: اما به‌طور کلی این‌که بگوییم یک عامل از همه مهم‌تر است اشتباه است. اگر چنین چیزی در برخی آمارها دیده می‌شود به این برمی‌گردد که در یک تحقیق پژوهشگر بر یک مسئله تمرکز و از مسائل دیگر غفلت کرده است. اما به‌طور کلی و بنابر تحقیقات گذشته همچنان از نظر من مشکلات اقتصادی که علت خیلی از مشکلات دیگر در خانواده نیز هستند، می‌توان اثرگذاری جالب‌توجهی بر روی آمار طلاق داشته باشد.

دکتر امان‌الله قرایی‌مقدم نیز جامعه‌شناس دیگری است که بر انگشت‌گذاشتن بر روی یک عامل خاص در طلاق انتقاد می‌کند. وی در گفتگو با فرارو گفت: دو عامل مسائل جنسی و اعتیاد هر دو بر روی طلاق اثرگذارند، اما نمی‌توان و نباید از میان عوامل مختلف موثر بر طلاق یکی را برگزید و عوامل یکدیگر متصل‌اند؛ چنانچه اگر بگوییم اعتیاد عامل مهم موثر بر طلاق است، به مشکلات جنسی زوجین نیز برخواهد گشت، چراکه فرد معتاد دچار مشکلات جنسی خواهد بود. 

این جامعه‌شناس در ادامه اظهار کرد: به طور کلی طلاق تحت‌تاثیر عوامل زیادی است و در طبقات مختلف اجتماعی نیز به اشکال متفاوتی وجود دارد؛ برای مثال طلاق در طبقه متوسط بیش‌تر به این‌دلیل که زنان این طبقه آگاه‌تر و کمتر سلطه‌پذیرند و با همسرانشان دچار اختلاف می‌شوند. در طبقه پایین نیز چون زن سلطه‌پذیرتر است، طلاق کمتر رخ می‌دهد. 

قرایی‌مقدم همچنین تصریح کرد: نزدیک به 17 عامل شامل شغل، طبقه اجتماعی، سبک زندگی و... را می‌توان در طلاق موثر دانست که مشکلات جنسی و اعتیاد نیز یکی از آن‌هاست. تغییر در روابط زن و مرد و ایجاد رابطه نامربوط زنان و مردان متاهل با مردان و زنانی غیر از همسرانشان این روزها نیز زیاد دیده می‌شود، اما این همه ماجرا نیست. همچنین اینکه برخی مسئولین اعتیاد را عامل اصلی طلاق دانسته‌اند نیز قابل قبول نیست، چرا که ما در کشور دو میلیون معتاد داریم اما هر ساعت 19 طلاق صورت می‌گیرد و این نشان می‌دهد این 19 طلاق در هر ساعت نمی‌تواند تنها به اعتیاد مربوط باشد. 

این جامعه‌شناس در انتها گفت: از عوامل موثر بر طلاق دو عامل از نظر من تاثیر زیادی دارند، یکی اقتصاد است که هرچند نقش بالایی دارد، اما همه دلیل طلاق نیست و دیگری نیز عدم تناسب فکری و درک منطقی و نارضایتی زوجین از دیدگاه‌های یکدیگر است که اهمیت زیادی دارد.