نقش چهره های مشهور در حرکت‌های اعتراضی
اعتراض سلبریتی‌ها؛ همراهی و همدردی با مردم یا پوپولیسم و ...؟!
سلبریتی‌ها در یک سال گذشته از عناصر فعال جامعه مدنی ایران بوده اند. این حضور آن‌ها بیشتر در فضای مجازی است. بسیاری از چهره‌های شناخته شده آنقدر که در فضای مجازی فعال هستند در فضای حرفه‌ای خود فعالیت نمی‌کنند. انتقاداتی هم از این رویکرد مطرح میشود. عده‌ای می‌گویند، هنرمندان، باید با هنر خود حرف بزنند و شهرت خود را تداوم دهند نه اینکه در یک سال هیچ فعالیتی نکنند و با انتقاد در فضای مجازی موقعیت مردمی برایخ ود دست و پا کنند.
فرارو- اقدام تعدادی از بازیگران سینما و تلویزیون در تحریم افطاری رییس جمهور آخرین اقدام هماهنگ و اعتراضی از سوی سلبریتی‌ها کشور در نقد عملکرد دولت است. با این حال این اقدام انتقادات فراوانی را برانگیخته است. برخی این بازیگران را متهم به "سطحی نگری"، "نمایش" و حتی "عدم صداقت" کرده اند.
به گزارش فرارو، مهناز افشار، پرویز پرستویی، سارا بهرامی، آناهیتا همتی، برزو ارجمند، و چند هنرمند دیگر با انتشار تصویر دعوتنامه میهمانی افطار رئیس جمهور در شبکه‌های اجتماعی با اشاره به مشکلات معیشتی بسیاری از مردم، زلزله‌زدگان کرمانشاه، زندانیان سیاسی و مشکلات دیگر اعلام کردند در این میهمانی شرکت نخواهند کرد.
پرویز پرستویی در توضیح اقدام خود از هشتگ "ما به افطاری نخواهیم رفت" استفاده کرده است. مهناز افشار نیز گفته است که آتنا دائمی به این مراسم دعوت شود.
بیشتر این بازیگران با انتشار یک متن مشخص به این حرکت اعتراضی پیوستند. در این متن بسیاری از مشکلات اجتماعی و اقتصادی کشور ردیف شده اند و در نهایت تاکید شده است: «واقعا در چنین شرایطی که من و مردم با فقر دست و پنجه نرم میکنیم، در حالیکه کوچکترین اعتراضی هم سرکوب میشود، برای خودم حضور در چنین مکانی را جایز نمیدانم.».
اما برخی هنرمندان نیز بیانیه خود را صادر کرده اند. بروز ارجمند می‌گوید روحانی هم دنبال یک گوش شنوا است و تلویحا می‌گوید گویا از دست او برای اصلاح امور کاری بر نمی‌آید.
فلورنظری، هنرپیشه نیز دعوت افطاری روحانی را رد کرد. او خالی بودن سفره‌ی مردم، ممنوع الکاری، ممنوع التصویری، ممنوع الخروجی یا ممنوع الورودی هنرمندان و خانه نشین شدن آن‌ها و عدم عمل به وعده‌ها بدون هیچ توضیحی و ... را دلیل رد کردن دعوت رئیس جمهور ایران اعلام کرد.
این اقدام بازیگران از سوی برخی مورد حمایت قرار گرفته است و از سوی دیگری عده‌ای نیز از آن انتقاد کردند. شاید بتوان گفت: صدای منتقدان بلندتر از صدای حامیان است.
رضا نصری تحلیلگر مسائل بین الملل در توئیتی درباره این اقدام هنرمندان نوشته است: "جای تاسف است که برخی هنرمندان بجای روشن‌گری و تشریح مسائل؛ ریشه‌یابی دقیق وعقلانی مشکلات؛ آرام کردن فضا؛ ارائهٔ پیشنهاد همکاری و همفکری و تقویت مسئولیت مدنی، مسابقه گذاشته‌اند کدام‌یک با شاعرانه‌ترین، سطحی‌ترین و سوزناک‌ترین توجیه دعوت افطاری رئیس‌جمهور را رد کند! "
کاربری به نام آسا نیز توئیت کرده است: «ای کاش ستارگان ما به جای حرکت نمادین رد دعوت که در معیشت هیچ کس تاثیری نخواهد داشت، حقوق یک ماه کار خود را مثلا به بهسازی زندگی مردم یک روستای کوچک اختصاص می دادند و این طور نشان می دادند که واقعا به فکر معیشت مردم هستند. آیا این گذشت و شجاعت بیشتری نمی طلبد؟»
یا کاربری دیگر نوشته است: «این سلبریتی‌ها رأی دادن شون هم مثل ازدواج کردنشونه! قرار بود تا ۱۴۰۰ با روحانی باشن، اما آش اونقدر شور شده که یه سال نشده دعوت افطارش هم رد میکنن!»
برخی کاربران هنرمندانی که دعوت روحانی را رد کردند "بی سواد" خوانده اند و عده‌ای دیگر آن‌ها را متهم کرده اند که صداقت ندارند. مقداد در این باره نوشته است: «مردم گرسنه اند. سفره شان خالی است. به مراسم افطاریروحانی نخواهم رفت.
(لباس چند میلیون تومانی اش را می‌پوشد وسوار بر ماشین چندصد میلیونی اش میشود)»
برخی نیز به صورت موردی این هنرمندان را نقد کرده اند. عباس کاربری است که درباره اقدام مهناز افشار خطاب به او نوشته است "شما پیش از رد نابخردانه دعوت افطاری روحانی، باید تکلیف خود را با میلیارد‌ها ثروتی روشن کنید که همسر آقازاده سرکار عالی از طریق رانت و واردات - قاچاق دارو‌های خاص از کشور آلمان به دست آورده است."
اشاره او به ماجرای پرونده یاسین رامین فرزند محمد علی رامین از مدیران دولت احمدی نژاد باز می گردد. پرونده ای که به خاطر آن چند سال پیش یاسین رامین بازداشت شد.
اما جنجال اصلی به موضع گیری آزاده نامداری مجری تلویزیون باز می‌گردد، او از این حرکت این هنرمندان انتقاد کرد و آن را سطحی نگری و عوامفریبی خوانده است.
این اظهار نظر موجی از انتقاد را در فضای مجازی در پی داشت. بسیاری از کاربران با یادآوری جنجال سال گذشته نامداری در سفر به سوییس و انتشار تصاویر بی حجاب از او در این سفر از موضع گیری او انتقاد کردند.
پرستو صالحی نیز در واکنشی تند به اظهارات نامداری در اینستاگرام خود خطاب به نامداری نوشت: "تبلور واژه‌ی عوامفریبی رو ما در شما دیدیم و سکوت کردیم، گفتیم زندگی شخصی شونه، ولی ... در تاریخ تلویزیون ایران شما به عنوان سمبل ریا و تزویرید. بهتره سکوت بفرمایید، همش به خاطر خودتون می‌گم."
در همین راستا عده‌ای نیز به حمایت از صالحی در فضای مجلس به نامداری تاختند و او را "عوامفریب" و " ریاکار" خواندند.
به این ترتیب دعوت رییس جمهور از هنرمندان به یک جنجال تبدیل شد. بسیاری از هنرمندان دیگر این دعوت را تاکنون رد نکردند. عدم پیوستن هنرمندان نامدارتر به لیست تحریمی‌ها موجب شده است که موج فحاشی علیه آن‌ها در فضای مجازی راه بیافتد.
حتی هنرمندانی که دعوت نشده اند و طبعا افطاری رییس جمهور را نیز تحریم نکرده اند قربانی فحاشی منتقدان گشته اند. امیر مهدی ژوله فیلمنامه نویس و طنز پرداز در این باره پستی در اینستاگرام خود منتشر کرد و با زبانی طنز از کاربران فضای مجازی خواست که او به افطاری رییس جمهور دعوت نشده و آن را تحریم نکرده است، پس به او فحش ندهند!
او نوشته است: «خواهشا دیگه میخواین به هنرمندا فحش بدین، منو قاطی نکنید، میخواین به هواداران دولت گلایه کنید، انتقاد کنید، هرچی کنید، منو قاطی نکنید. نمیشه که از معاند فحش بخوری، از برانداز فحش بخوری، از تحریمی فحش بخوری، از برانداز فحش بخوری، از طرفدارای بقیه کاندیدا‌ها فخش بخوری، ولی یه کاسه آش رییس جمهور هم نخورده باشی!»
دولت نیز واکنش جالب توجهی به تحریم افطاری رییس جمهور داشته است. محمد باقر نوبخت، در این باره روز گذشته گفت: «همه تلاشمان را کردیم تا مشکلات حل شود، برای بزرگ شدن سفره مردم بیشتر تلاش میکنیم؛ واقعا اگر به ما بگویند چه کاری انجام دهیم همان کار را انجام می‌دهیم، مگر سفره مردم پارسال رنگین‌تر بود که این افراد حمایت کردند؟»
خانه سینما هم با صدور اطلاعیه ای اعلام کرد: «ما هیئت‌مدیره خانه‌سینما، دعوت افطار ریاست‌جمهور کشور عزیزمان را اجابت میکنیم و به همکاران گرانقدرمان پیشنهاد میکنیم به اندرز استاد مشایخی که ما را به همدلی و وحدت در این ایام پر آشوب فرا می‌خواند گوش دل بسپاریم. روز‌های سخت با رفاقت آسان میشود.»
جنبش سلبریتی‌ها
این اولین بار نیست هنرمندان و چهره های مشهور کشور در متن یک حرکت اعتراضی و یا اثرگذار سیاسی و اجتماعی قرار می‌گیرند. مخصوصا در یک سال گذشته مواردی بسیاری پیش امده است که این هنرمندان در صدر اعتراض‌ها بوده اند و یا اینکه در میانه اعتراض به آن پیوسته اند.
آخرین مورد آن پس از درگذشت ناصر ملک مطیعی رخ داد؛ که موج بزرگی در انتقاد از نحوه برخورد با این بازیگر مشهور سینما به راه افتاد و بسیاری از هنرمندان از این جهت دولت و ارکان مختلف حاکمیت را زیر سوال بردند.
تندترین و پرسروصداترین انتقاد نیز از سوی پرویز پرستویی در مراسم تشییع ملک مطیعی صورت گرفت. پرستویی به صداوسیما تاخت. پرستویی در یک سال اخیر یکی از فعالترین هنرمندان معترض بوده است.
پیشتر نیز در اتفاقات تلخ و شیرین در کشور آن‌ها به موج‌های مجازی می‌پیوستند. در زلزله کرمانشاه، هنرمندان و البته چهره‌های ورزشی در صف اول جمع آوری کمک‌های مردمی و همچنین زیر سوال بردن نحوه امداد رسانی به زلزله زدگان بودند.
اما شاید بتوان گفت مهمترین جریان سازی از سوی هنرمندان، ورزشکاران و به اصطلاح سلبریتی‌ها در سال گذشته رخ داد. زمانی که گزارش‌هایی درباره احتمال افزایش قیمت نان منتشر شد و از طرف دیگر دولت در لایحه بودجه عوارض سفر‌های خارجی و خروج از کشور را به شکل بی سابقه‌ای افزایش داد.
موج مردمی انتقاد‌ها بالا گرفت. از یک طرف مردم و سلبریتی‌ها از وضعیت نامناسب اقتصادی گلایه می‌کردند و معتقد بودند در این وضعیت نباید قیمت نان افزایش یابد و از سوی دیگر آن‌ها عوارض خروج از کشور را ناعادلانه دانستند. این اعتراض‌ها باعث شدکه نهایتا دولت از خیر افزایش قیمت نان بگذرد، اما اعتراض به عوارض خروج نتیجه نداد.
این دو موج اعتراضی نهایتا یک موج دیگر را شکل داد، "پشیمان هستم" موجی بود که در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاد و کاربران در آن رای خود به حسن روحانی را اشتباه دانستند.
برخی چهره‌ها نیز به این موج پیوستند، از جمله علی کریمی بازیکن پیشین تیم ملی فوتبال، مهدی فخیم زاده کارگردان سینما و تلویزیون و رضا صادقی خواننده محبوب موسیقی پاپ.
در این میان عده‌ای از هنرمندان نیز ضمن انتقاد از دولت اعلام کردند از رای خود به حسن روحانی پیشیمان نیستند، ولی مطلبه گری می‌کنند، باران کوثری بازیگر سینما از این دسته بود.
پس از این موج، اعتراض های سراسری دی ماه سال گذشته آغاز شد. در آن اعتراض ها نیز بسیاری از هنرمندان به همراهی با معترضان پرداختند، برخی نیز سکوت کردند. بیشتر سلبریتی ها سعی کردند که دولت را به خویشتن داری دعوت کنند.
در اعتراض های دیگر نیز این رویه از سوی سلبریتی ها در پیش گرفته شد. از جمله اعتراض های کازرون و ماجرای "دختران خیابان انقلاب" .
به این ترتیب سلبریتی‌ها در یک سال گذشته از عناصر فعال جامعه مدنی ایران بوده اند. این حضور آن‌ها بیشتر در فضای مجازی است. بسیاری از چهره‌های شناخته شده آنقدر که در فضای مجازی فعال هستند در فضای حرفه‌ای خود فعالیت نمی‌کنند. انتقاداتی هم از این رویکرد مطرح میشود. عده‌ای می‌گویند، هنرمندان، باید با هنر خود حرف بزنند و شهرت خود را تداوم دهند نه اینکه در یک سال هیچ فعالیتی نکنند و با انتقاد در فضای مجازی موقعیت مردمی برایخ ود دست و پا کنند.
در همین راستا مفهوم "سلبریتی پلاستیکی" نیز در فضای مجازی ساخته شده است. این مفهوم بیشتر به چهره‌های گفته میشود که در جایگاه مهم خود کار مهمی ارائه نکرده اند و فقط در شبکه‌های اجتماعی و با اقدامات پوپولیستی شهرتی برای خود دست و پا کرده اند.
