راهنمای مبارزه با گرانفروشی و شکایت از گرانفروش‌ها

فرارو- دو هفته از سهمیه‌بندی بنزین گذشته است. به‌همین خاطر در این گزارش سراغ نمودار قیمت محصولات خوراکی مثل برنج، گوشت، روغن، لبنیات، میوه و صیفی‌جات، قند و شکر و حبوبات رفته‌ایم تا ببینیم مطابق گزارش‌های رسمی از بازار شاهد چه تغییراتی در قیمت این محصولات بوده‌ایم. علاوه بر این قیمت‌های درج شده در سامانه ۱۲۴ را با گزارش‌های میدانی از بازار میوه و فروشگاه‌های زنجیره‌ای مقایسه کرده‌ایم. شما هم اگر در خرید از فروشگاه‌ها با قیمت‌های بالاتر از نرخ‌های اعلام شده در سامانه سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان مواجه شدید، می‌توانید شکایت خود را در همین سامانه ثبت کنید تا بازرسان وزارت صمت به آن رسیدگی کنند. گزارش‌ها از بازار نشان می‌دهد عموما قیمت‌ها تغییر چندانی نداشته و صرفا در مورد صیفی‌جات شاهد افزایش قیمت جزئی هستیم. امیدواریم که در روز‌های آینده هم این روند ثبات قیمت‌ها ادامه داشته باشد.

قیمت انواع برنج ایرانی و خارجی در بازار و سامانه ۱۲۴
به گزارش راهنمای خرید فرارو؛ برنج ایرانی در سامانه ۱۲۴ بین ۲۰ هزار و ۳۰۰ تا ۲۲ هزار و ۷۰۰ تومان قیمت دارد و سابقه نرخ‌ها نشان می‌دهد این محصول تغییر چندانی در ۱۰ روز گذشته پیدا نکرده است. باید توجه داشته باشید که این نرخ‌ها برای برنج ایرانی درجه یک یعنی هاشمی و طارم اعلام شده است. برنج داخلی خزر در سامانه ۱۲۴ بین ۱۴ هزار و ۸۰۰ تا ۱۵ هزار و ۹۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم قیمت دارد که نسبت به ۱۰ روز گذشته با کاهش ۵۰۰ تومانی روبرو شده. برنج هندی هم در سامانه ۱۲۴ کیلویی هفت هزار و ۸۰۰ تا هشت هزار و ۴۰۰ تومان است و نسبت به ۱۰ روز پیش در حد ۳۰۰ تومان افزایش قیمت داشته است.

برنج ایرانی در بازار با قیمتی حدود کیلویی ۲۴ تا ۳۰ هزار تومان فروخته می‌شود. برای مثال برنج صدری هاشمی چاپار در بسته‌های پنج کیلویی با قیمت ۱۳۰ هزار تومان عرضه می‌شود که معادل کیلویی ۲۶ هزار تومان است. برنج طارم خشکپاک در بسته‌های سه کیلویی حدود ۸۴ هزار تومان قیمت دارد که هر کیلوگرم آن حدود ۲۸ هزار تومان است.

قیمت مرغ و گوشت قرمز در بازار و سامانه ۱۲۴
یک کیلوگرم گوشت گوسفندی مخلوط که به عنوان شقه آن را می‌شناسیم، در سامانه ۱۲۴ بین ۷۵ تا ۸۹ هزار و ۵۰۰ تومان قیمت‌گذاری شده است. سابقه قیمت رسمی گوست گوسفندی نشان می‌دهد این محصول خوراکی در ۱۰ روز گذشته با کاهش قیمت در حد دو هزار تومان روبرو بوده و نسبت به روز‌های قبل از سهمیه‌بندی کمی ارزان‌تر است. گوشت گوساله در این سامانه بین ۶۳ تا ۷۷ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم قیمت دارد و نسبت به ۱۰ روز گذشته کاهش نسبی در حد دو هزار تومان را پشت سر گذشته است. سامانه ۱۲۴ ستاد تنظیم بازار قیمت هر کیلوگرم گوشت مرغ را ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان اعلام می‌کند که تغییری نسبت به روز‌های قبل از سهمیه‌بندی بنزین ندارد. این سامانه می‌گوید قیمت هر کیلو تخم مرغ این روز‌ها بین هشت هزار و ۵۰۰ تا ۹ هزار و ۷۰۰ تومان است و عموما با قیمت هشت هزار و ۹۰۰ تومان فروخته می‌شود. حداکثر قیمت مرغ در چند روز اخیر حدود ۵۰۰ تومان افزایش داشته است.

مرغ در بازار با قیمتی حدود ۱۱ هزار و ۸۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم پیدا می‌شود. گزارش‌های میدانی از فروشندگان محصولات پروتئینی نشان می‌دهد این روز‌ها هر کیلوگرم گوشت گوساله مخلوط ۶۵ هزار تومان است و گوشت چرخ‌کرده کیلویی ۵۸ هزار تومان فروخته می‌شود. البته گوشت بسته‌بندی قیمت بالاتری دارد. برای مثال گوشت چرخ‌کرده بسته‌بندی در فروشگاه‌ها کیلویی ۶۲ هزار تومان فروخته می‌شود. تخم مرغ در بسته‌های شش تایی با وزن حدود ۴۰۰ گرم در فروشگاه‌ها با قیمت پنج هزار و ۶۰۰ تومان فروخته می‌شود که معادل کیلویی ۱۴ هزار تومان است.

قیمت انواع روغن در بازار و سامانه ۱۲۴
روغن سرخ‌کردنی و روغن آفتابگردان معمولی هر دو در سامانه ۱۲۴ با نرخ شش هزار و ۱۵۰ تومان قیمت‌گذاری می‌شوند. قیمت اعلام شده برای بطری‌های ۸۱۰ گرمی است که اندازه متوسط دارند. این قیمت‌ها در ۱۰ روز گذشته تغییری نداشته است. حداکثر قیمت مجاز برای روغن سرخ‌کردنی شش هزار و ۵۰۰ تومان و برای روغن آفتابگردان معمولی هفت هزار و ۷۰۰ تومان است.

بطری‌های ۹۰۰ گرمی روغن مایع سرخ‌کردنی در فروشگاه‌ها حدود شش هزار و ۵۰۰ تومان قیمت دارد. انواع روغن آفتابگردان معمولی هم حدود هفت هزار تومان فروخته می‌شود. برند‌های مختلف عموما همین قیمت‌ها را برای روغن سرخ‌کردنی و آفتابگردان در نظر می‌گیرند. قیمت روغن مایع سرخ‌کردنی در بطری‌های ۱.۵ لیتری هم ۱۰ هزار و ۹۰۰ تومان است و روغن آفتابگردان ۱۱ هزار و ۴۰۰ تومان فروخته می‌شود.

قیمت شیر و لبنیات در بازار و سامانه ۱۲۴
شیر کم‌چرب در بطری‌های یک لیتری باید حدود چهار هزار و ۹۰۰ تومان قیمت داشته باشد. سامانه ۱۲۴ این نرخ را به عنوان قیمت مصوب اعلام کرده و می‌گوید حداکثر قیمت این محصول در بازار حدود پنج هزار و ۲۰۰ تومان است و تغییری نسبت به روز‌های قبل از سهمیه‌بندی بنزین ندارد. شیر استریل پر‌چرب هم وضعیت مشابهی دارد و بدون تغییر با نرخ هفت هزار و ۴۰۰ تومان برای هر پاکت یک لیتری قیمت‌گذاری می‌شود. ماست پاستوریزه پرچرب در سطل‌های متوسط ۹۰۰ گرمی پنج هزار و ۸۰۰ تومان قیمت‌گذاری می‌شود. آنطور که آرشیو قیمت سامانه ۱۲۴ نشان می‌دهد قیمت این محصول در ۱۰ روز گذشته تغییری نکرده است. قیمت مصوب سامانه ۱۲۴ برای ماست کم‌چرب در دبه‌های ۲.۵ کیلوگرمی ۱۴ هزار تومان است و بر اساس اعلام این سامانه در بازار با قیمت ۱۲ هزار و ۸۰۰ تا ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان فروخته می‌شود. پنیر تتراپک ۲۵۰ گرمی در سامانه ۱۲۴ ستاد تنظیم بازار، ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومان قیمت دارد و آرشیو قیمت‌ها نشان می‌دهد این محصول تغییری نسبت به ۱۰ روز گذشته ندارد. کره پاستوریزه در بسته‌بندی‌های ۱۰۰ گرمی توسط ستاد تنظیم بازار چهار هزار و ۵۰۰ تومان قیمت‌گذاری شده و تغییری نسبت به روز‌های قبل ندارد.

بطری‌های یک لیتری شیر کم‌چرب در مغازه‌ها حدود چهار هزار و ۹۰۰ تومان است و شیر پر‌چرب با قیمت پنج هزار و ۴۰۰ تومان فروخته می‌شود. بسته‌بندی‌های تتراپک شیر استریل هم اغلب هفت تا هفت هزار و ۴۰۰ تومان قیمت خورده‌اند. عموما شرکت‌های لبنیات ماست‌های سطلی خود را با اسامی مختلف تولید و به بازار عرضه می‌کنند. برای مثال بسته‌های ۹۰۰ گرمی ماست ایسلندی کاله در بازار حدود ۱۶ هزار و ۵۰۰ تومان است. ماست سون ۹ هزار و ۸۰۰ تومان و ماست لاکتیویا ۱۱ هزار و ۲۰۰ تومان است. ماست سطلی ۹۰۰ گرمی کم‌چرب چوپان در فروشگاه‌ها پنج هزار و ۳۰۰ تومان قیمت‌گذاری شده و ماست پگاه پنج هزار و ۸۰۰ تومان است. پنیر در بسته‌بندی‌های ۲۰۰ گرمی تتراپک با قیمت پنج هزار و ۸۰۰ تومان فروخته می‌شود و این قیمت در بین برند‌های مختلف عموما ثابت است. شرکت‌های لبنیاتی کره پاستوریزه را در بسته‌های ۱۰۰ گرمی با قیمت چهار هزار و ۵۰۰ تومان می‌فروشند.

قیمت میوه و صیفی‌جات در بازار و سامانه ۱۲۴
سیب‌زمینی در سامانه اعلام قیمت کالا‌های اساسی، کیلویی سه تا سه هزار و ۹۰۰ تومان است. آرشیو قیمت‌ها در این سامانه نشان می‌دهد قیمت سیب‌زمینی نسبت به روز‌های قبل از سهمیه‌بندی بنزین، در حد ۲۰۰ تومان گران شده است. پیاز افزایش قیمت بیشتری دارد. سامانه ۱۲۴ می‌گوید قیمت هر کیلوگرم پیاز این روز‌ها سه هزار و ۸۰۰ تومان است و ۱۰ روز پیش حدود سه هزار و ۲۰۰ تومان قیمت‌گذاری می‌شد. هر کیلو موز در این سامانه بین ۱۱ هزار تا ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومان قیمت‌گذاری می‌شود که نسبت به روز‌های قبل از سهمیه‌بندی بنزین، حدود ۵۰۰ تومان کاهش پیدا کرده است. سیبب درختی در سامانه ۱۲۴ حداکثر شش هزار و ۷۰۰ تومان قیمت دارد و نسبت به روز‌های قبل از سهمیه‌بندی که شش هزار و ۳۰۰ تومان بود، تقریبا ۴۰۰ تومان افزایش قیمت پیدا کرده است. در طرف مقابل پرتقال تامسون جنوب درجه یک در سامانه ۱۲۴ حداکثر هشت هزار و ۵۰۰ تومان قیمت دارد و نسبت به ۱۰ روز گذشته حدود هزار تومان ارزان شده است. تامسون شمال هم بین چهار هزار و ۲۰۰ تا پنج هزار و ۴۰۰ تومان است.

گزارش میدانی از بازار میوه نشان می‌دهد گوجه این روز‌ها حدود ۱۱ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم قیمت دارد. سیب‌زمینی کیلویی سه هزار و ۲۰۰ تومان است و پیاز دو هزار و ۵۰۰ تومان فروخته می‌شود. در بازار میوه سیب زرد با قیمت پنج هزار و ۸۰۰ تومان و سیب قرمز با قیمتی حدود پنج هزار تومان به ازای هر کیلوگرم عرضه می‌شود. پرتقال تامسون شمال کیلویی چهار هزار تومان است و موز کیلویی ۱۱ هزار و ۸۰۰ تومان قیمت دارد.

قیمت قند و شکر در بازار و سامانه ۱۲۴
یک کیلوگرم شکر فله‌ای در سامانه ۱۲۴ بین چهار هزار و ۷۰۰ تا پنج هزار تومان قیمت دارد و شکر بسته‌بندی شده ۹۰۰ گرمی باید با قیمتی بین چهار هزار و ۳۰۰ تومان تا پنج هزار و ۴۰۰ تومان فروخته شود. قند شکسته هم بین پنج هزار و ۸۰۰ تا شش هزار و ۵۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم قیمت دارد. آرشیو سامانه نشان می‌دهد این قیمت‌ها نسبت به ۱۰ روز گذشته تغییری نداشته است.

قند شکسته در بازار با قیمت ۴۲ تا ۴۸ هزار تومان برای هر بسته پنج کیلویی فروخته می‌شود که معادل کیلویی هشت هزار و ۴۰۰ تا ۹ هزار و ۶۰۰ تومان است. بسته‌های دو و نیم کیلویی شکر در فروشگاه‌ها حدود ۱۵ هزار تومان قیمت دارد که نشان می‌دهد این محصول کیلویی شش هزار تومان است.

قیمت انواع حبوبات در بازار و سامانه ۱۲۴
لپه، نخود، عدس و لوبیا در سامانه ۱۲۴ با افزایش قیمت ناچیزی در حد ۱۰۰ تومان نسبت به روز‌های قبل از سهمیه‌بندی بنزین روبرو شده‌اند. این سامانه هر کیلوگرم لپه را بین ۱۰ هزار و ۳۰۰ تا ۱۱ هزار و ۸۰۰ تومان قیمت‌گذاری می‌کند و نخود بین هشت هزار و ۲۰۰ تا ۹ هزار و ۵۰۰ تومان است. بر اساس اعلام سامانه ۱۲۴ هر کیلوگرم لوبیا چیتی باید با قیمتی در بازه ۱۲ هزار و ۹۰۰ تا ۱۴ هزار و ۶۰۰ تومان فروخته شود. این بازه برای لوبیا قرمز بین ۱۱ هزار و ۱۰۰ تا ۱۲ هزار و ۴۰۰ تومان اعلام شده است. در آخر سامانه ۱۲۴ قیمت هر کیلوگرم عدس را بین هفت هزار و ۱۰۰ تومان تا هشت هزار و ۶۰۰ تومان قیمت‌گذاری می‌کند.

بسته‌بندی‌های ۹۰۰ گرمی لپه در فروشگاه‌ها با قیمتی حدود ۱۵ هزار و ۵۰۰ تا ۱۷ هزار تومان فروخته می‌شود. عدس حدود ۱۳ هزار تومان قیمت دارد و قیمت درج شده روی بسته‌های ۹۰۰ گرمی نخود بین ۱۳ تا ۱۷ هزار تومان است و توسط برند‌های مختلف با قیمت‌های متفاوتی فروخته می‌شود. لوبیا قرمز در بسته‌های ۹۰۰ گرمی عموما ۱۷ هزار و ۳۰۰ تومان است و اگر در فروشگاه‌ها دنبال بسته‌های ۹۰۰ گرمی لوبیا چیتی بگردید، با قیمت‌هایی در حدود ۲۳ هزار تومان مواجه خواهید شد. باید توجه داشته باشید که حبوبات فله‌ای با قیمتی پایین‌تر از بسته‌بندی‌های فروشگاهی عرضه می‌شوند.

گرانفروشی را به‌کجا گزارش دهیم؟
در بعضی نقاط دنیا قیمت‌ها روزانه، ساعتی و حتی گاهی لحظه‌ای عوض می‌شوند. برای همین سیستم‌های نظارتی تعریف شده اند تا شاید بتوانند حداقل بخشی از تخلفات را کنترل کنند. در ایران خودمان این وظیفه روی دوش چهار نهاد اصلی شامل سازمان تعزیرات حکومتی، سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، سازمان استاندارد و سازمان بازرسی کل کشور گذشته شده است که البته دو سازمان تعزیرات و حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان وظیفه نظارت بر قیمت‌گذاری کالا‌ها را دارند و دو سازمان دیگر بیشتر از منظر امور کیفی و بهداشتی بر کالا‌ها نظارت می‌کنند. تقریبا

سازمان تعزیرات حکومتی
شروع جنگ تحمیلی اوضاع اقتصادی سختی برای مردم ایجاد کرد. برای همین در ابتدای سال ۱۳۶۲ میرحسین موسوی، نخست‌وزیر وقت کمیسیون‌هایی تحت نظارت وزارت کشور به نام کمیسیون‌های امور تعزیرات حکومتی تشکیل داد تا بتوانند به کلیه تخلفاتی که به‌نحوی جنبه اقتصادی داشت، رسیدگی کنند. همچنین قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در سال ۱۳۹۲ توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که بر اساس این قانون، بخش اعظمی از مبارزه با قاچاق کالا و ارز پس از کشف توسط دستگاه‌های کاشف، به این سازمان محول شد که این امر نیز تاکنون ادامه دارد. یکی از وظایف اصلی تعزیرات، نظارت بر قیمت کالا‌ها یا مقابله با گرانفروشی است که در فصل اول ماده ۲ قانون تعزیرات کشور توضیح داده شده است. شهروندان در صورت مشاهده تخلفی می‌توانند با ۱۳۵ یا شماره پیامگیر ۳۰۰۰۰۰۱۳۵ یا سایت اینترنتی شکایت خود را اطلاع و ثبت کنند.

سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولیدکننده
«مرکز بررسی قیمت‌ها» در تیرماه سال ۱۳۵۴ با هدف تعیین، تعدیل و تثبیت قیمت تولیدات داخلی کشور و کالا‌های وارداتی و خدمات، تشکیل شد. همان سال فهرستی از کالا‌ها تهیه شد که مصرف‌کنندگان یا تولیدکنندگان آن باید مورد حمایت قرار بگیرند. در قدم بعدی صندوق حمایت از مصرف‌کنندگان تشکیل شد و در نهایت در سال ۱۳۵۸ از ادغام مرکز بررسی قیمت‌ها و صندوق حمایت از مصرف‌کنندگان، سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان تشکیل و اساسنامه آن به تصویب شورای انقلاب رسید. به موجب ماده ۳ اساسنامه، سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و به‌صورت شرکت سهامی اداره می‌شود و وابسته به وزارت بازرگانی (صمت کنونی) است. در سال ۱۳۸۴ کلیه وظایف و اختیارات سازمان بازرسی و نظارت بر قیمت و توزیع کالا و خدمات به سازمان حمایت محول شد.

علاوه بر موضوع خرید و فروش کالای قاچاق، برای ثبت شکایات با موضوعاتی دیگر همچون احتکار، گرانفروشی، کم‌فروشی، تقلب و صادر نکردن صورتحساب می‌توان از طریق وب‌سایت سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اقدام کرد. همچنین شاکیان می‌توانند با شماره‌گیری عدد ۱۲۴ اقدام به گزارش تخلفات مشاهده شده خود کنند. این سازمان از زمانی که ارز دو نرخی شده، وظیفه نظارت و کنترل قیمت کالا‌های مشمول یارانه ارزی را دارد. بر همین اساس این سازمان کلیه تولیدکنندگان، واردکنندگان و عرضه‌کنندگان کالا و خدمات را که از ارز رسمی بهره‌مند می‌شوند، ملزم به تعیین قیمت رسمی و ثبت آن در سامانه اطلاع‌رسانی قیمت کالا و خدمات کرده است. در این سامانه روی هم رفته بیش از ۱۰۰ قلم کالا و خدمت قیمت‌گذاری شده و مردم می‌توانند به آن مراجعه کرده و حداقل و حداکثر قیمت کالا‌ها را ببینند. همزمان در همین وب‌سایت علاوه بر اطلاع‌رسانی یک بخشی برای ثبت شکایت وجود دارد. چنانچه مردم کالایی را خریداری کردند که قیمتش نامتعارف بود، امکان ثبت شکایت در این رابطه وجود دارد. همچنین تلفن‌های ۲۶۲۰۰۰۵۴ (مربوط به کالا‌های سرمایه‌ای از جمله کالا‌های فلزی و معدنی، غیر فلزی، خدمات و...) و ۲۶۲۰۰۰۵۳ (مربوط به کالا‌های مصرفی از جمله کالا‌های کشاورزی و غذایی، بهداشتی و دارویی، خدمات بازرگانی و شبکه‌های توزیعی و...) برای راهنمایی و هماهنگی نحوه ارائه اطلاعات و ثبت قیمت ارائه شده است. طبق گفته مسئولان این سازمان، هر روز قیمت همه این اقلام مثل انواع برنج، انواع حبوبات، میوه، سیب‌زمینی، گوجه، خیار، مرغ، تخم‌مرغ، گوشت گوسفند و گوساله، ماست، انواع شیر، پنیر، قند، شکر، چای، انواع روغن، نهاده‌های دامی، انواع کاغذ، سیمان، انواع گچ، تیرآهن، میل‌گرد، لاستیک، انواع روغن خودرو، طیف وسیعی از لوازم بهداشتی و لوازم خانگی، مواردی مثل آرد صنف و صنعت، تن ماهی، رب گوجه و... را رصد می‌کنند و تغییرات آن را اندازه می‌گیرند. چنانچه تغییر قیمت غیرواقعی داشته باشد، واحد‌های تولیدی و توزیعی در سطح استان و دلیل افزایش قیمت را رصد می‌کنند.