آیا تعیین مهریه در عقد موقت الزامی است؟
یکی از شروطی که موجب صحت ازدواج موقت می‌شود، تعیین مهریه است از این رو اگر مهریه در ازدواج موقت ذکر نشود، آن ازدواج باطل خواهد بود.
فرارو- خیلی از مردم تصور می‌کنند در عقد موقت به این دلیل که مدت زمان مشخصی برای اتمام آن تعیین می‌شود خبری از مهریه نیست در صورتی که این تصور اشتباه است. جالب است بدانید که تعیین مهریه در عقد موقت یکی از ارکان اصلی عقد می‌باشد.
به گزارش فرارو؛ براساس ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی ، یکی از شروطی که موجب صحت ازدواج موقت می‌شود، تعیین مهریه است از این رو اگر مهریه در ازدواج موقت ذکر نشود، آن ازدواج باطل خواهد بود؛ درصورتی که در ازدواج دائم، تعیین مهریه ضروری نیست به گونه‌ای که زن و مرد می‌توانند حتی بعد از عقد هم نسبت به تعیین مهریه با یکدیگر به توافق برسند. اگر هم در عقد دائم مهریه‌ای تعیین نشود، زن می‌تواند از مهرالمثل و مهرالمتعه استفاده کند.
حال ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که منظور از مهرالمثل و مهرالمتعه چیست؟
در برخی موارد مهرالمثل به زن تعلق می‌گیرد مهر المثل مهریه‌ای است که در ضمن عقد به آن توافق نشده است یا اینکه میزان آن تعیین شده، ولی به جهاتی باطل است، مانند اینکه ملکی به عنوان مهریه تعیین شده، اما مجهول باشد یا چیزی که به عنوان مهریه تعیین شده مالیت ندارد. در این موارد در صورت برقراری رابطه جنسی مهرالمثل به زن تعلق می‌گیرد رابطه جنسی شرط اسقرار مهرالمثل است. میزان مهرالمثل با توجه به عرف و رسوم جامعه و با در نظرگرفتن ویژگی‌های زن مانند سن، زیبایی، تحصیلات، وضعیت خانوادگی و اجتماعی او تعیین می‌شود. به عبارت دیگر نگاه می‌کنند که در جامعه زنی با این ویژگی‌ها به طور معمول چه مهریه‌ای دریافت می‌کند و با توجه به آن مهریه زن تعیین می‌شود.
لازم به ذکر است اگر در عقد نکاح دائم شرط شده باشد که مهریه‌ای به زن تعلق نگیرد (شرط عدم مهر)، باز هم بعد از رابطه جنسی، مهرالمثل به زن تعلق می‌گیرد. به موجب ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی اگر عقد نکاح باطل باشد و رابطه جنسی بین زن و مرد صورت گرفته باشد و زن به بطلان نکاح آگاه نباشد مهرالمثل به وی تعلق می‌گیرد اگر زن عالم به بطلان نکاح باشد رابطه او مشمول عنوان زنا بوده و مهریه‌ای به وی تعلق نمی‌گیرد.
در صورتی که در زمان عقد نکاح دائم بین زن و مرد مهریه ذکر نشده باشد و هنوز رابطه جنسی بین آن‌ها صورت نگرفته باشد و زوج زوجه را طلاق دهد، زوجه مستحق مهرالمتعه می‌باشد. این مهریه متعلق به عقد نکاح دائم بوده و در عقد نکاح موقت وجود ندارد. در خصوص تعلق این نوع مهریه به زوجه، وجود طلاق حائز اهمیت می‌باشد و فوت زوج شامل این نوع مهریه نمی‌شود. این مهریه برخلاف مهرالمثل با توجه به وضعیت مالی مرد تعیین می‌شود.
بیشتر بخوانید
حال که با مهرالمثل و مهر المتعه که مخصوص نکاح دائم است آشنا شدید در این بخش به بررسی احکام مهریه در نکاح موقت می‌پردازیم و در نهایت نحوه مطالبه مهریه در این نوع نکاح را بیان می‌کنیم. به موجب ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی مهریه یا صداق تعهد مالی است که شوهر به هنگام وقوع عقد ازدواج، پرداخت آن را به همسر خود بر عهده می‌گیرد و مکلف است بلافاصله پس از امضای قرارداد ازدواج هر لحظه که زن مطالبه کند آن را بپردازد. همان طور که گفتیم در ازدواج موقت تعیین مهریه شرط صحت عقد محسوب می‌شود به طوری که بدون تعیین آن عقد باطل است یعنی مهریه در ازدواج موقت جز ارکان اساسی آن به شمار می‌رود.
مطالبه مهریه در نکاح موقت در دو فرض امکان‌پذیر است:
۱- مطالبه مهریه در صورتی که عقد موقت ثبت شده باشد: فرض اول زمانی است که نکاح موقت در دفتر ازدواج به ثبت رسیده باشد. مطالبه مهریه در این حالت خیلی راحت‌تر است به گونه‌ای که زن می‌تواند با استناد به سند رسمی مربوط به ازدواجش با مرد، مهریه خود را از او مطالبه کند.
مطالبه مهریه در نکاح موقت در دو فرض امکان‌پذیر است:
۱- مطالبه مهریه در صورتی که عقد موقت ثبت شده باشد: فرض اول زمانی است که نکاح موقت در دفتر ازدواج به ثبت رسیده باشد. مطالبه مهریه در این حالت خیلی راحت‌تر است به گونه‌ای که زن می‌تواند با استناد به سند رسمی مربوط به ازدواجش با مرد، مهریه خود را از او مطالبه کند.
مراحل مطالبه مهریه ازدواج موقت ثبت شده به این شکل است که ابتدا زن باید به دفتر ازدواجی که در آن عقد موقت او با شوهرش به ثبت رسیده است، مراجعه کرده و درخواست خود را مبنی بر صدور اجرائیه و ابلاغ آن به شوهر، ارائه دهد. اگر مرد نتواند در مهلت مقرر شده مهریه زن را پرداخت کند، زن به دلیل برخوردار بودن از یک سند رسمی می‌تواند مهریه‌اش را به اجرا بگذارد که در این صورت امکان توقیف اموال مرد و همچنین ممنوع الخروج کردن او از کشور وجود دارد.
۲- مطالبه مهریه در صورتی که عقد موقت ثبت نشده باشد: فرض دوم در صورتی است که عقد نکاح ثبت نشده باشد و طرفین صرفا به خواندن صیغه محرمیت اکتفا کرده باشند، در این صورت مطالبه مهریه صرفا از طریق دادگاه به عمل می‌آید و، چون زن سند رسمی برای اثبات صیغه ندارد، باید با استفاده از ادله اثبات دعوا همچون شهادت شهود یا اقرار خود مرد ادعای خود را ثابت کند. در این حالت اگر مبلغ مهریه تا بیست میلیون تومان باشد، دادخواست دریافت مهریه در نکاح موقت را باید به شورای حل اختلاف داد و در صورتی که مبلغ بیش از بیست میلیون تومان باشد، باید دادخواست دریافت مهریه را به دادگاه خانواده بدهد.
