روستای پلکانی رویین اسفراین از جمله برترین روستاهای پلکانی ایران و از توریستیترین مناطق کشور و استان خراسان شمالی محسوب میشود.
روستای رویین اسفراین با دارا بودن قدمتی بیش از ۵۰۰ سال و تپههای زیبای باستانی، با سکونتگاهی بسیار زیبا، به سبب داشتن باغات سیب به روستای شکوفههای سیب نیز شهرت دارد.
این روستای پلکانی در ۲۶ کیلومتری شمال شهر اسفراین و ۵۲ کیلومتری جنوب شرقی شهر بجنورد مرکز استان خراسان شمالی و با فاصله هفت کیلومتری از جاده اسفراین به بجنورد، در ارتفاع یک هزار و۶۷۰ متری از سطح دریا و در منتهی الیه دره رودخانهای رویین در رشته کوههای آلاداغ قرار گرفته است.
این روستا از جمله روستاهای سرسبز و خوش آب و هوای شهرستان اسفراین محسوب میشود که در سمت جنوبی کوههای الاداغ و در یکی از درههای مصفای آن واقع شده و کوچههای پیچ در پیچ و بافت سنتی و پلکانی خانهها در کنار باغات زیبای سیب که اندک اندک در این زمان از سال به گل نشستهاند، گردشگران بی شماری را به خود فرا میخواند.
آنچه که در مورد تاریخچه و علل پیدایش روستای رویین بر زبانها جاری است این است که بنیاد این روستا را شخصی به نام میرغیاث الدین، فرزند یکی از امرای سلسله سربداران سبزوار (معروف به میر سیف الدین)، برپا کرده است. گویا وی پس از شکست در مقابل لشکر تیمور به ناحیه اسفراین رفته و در آنجا با دره سرسبز و پر آب رویین برخورد میکند و دلداده طبیعت زیبای این منطقه میشود.
پس از آن میرغیاث الدین همواره مترصد فرصتی بوده تا اراضی این دره را به مالکیت خود درآورد، و این فرصت گویا زمانی که شاه اسماعیل صفوی در سفری به مشهد از ناحیه اسفراین میگذشته، فراهم میشود. میر غیاث الدین در این سفر سند مالکیت اراضی رویین را از شاه دریافت میکند و با اجیر نمودن گروهی از مردمان از صنوف و حرف مختلف از قبیل کشاورز، آهنگر، نجار، پارچه باف، بنا و روحانی بنیاد روستای رویین را مینهد.
قدمت روستای رویین بیش از عهد صفوی است و به احتمال زیاد به پیش از اسلام باز میگردد، با این حال اگر قدمت پیش از اسلام رویین محل بحث و سوال واقع شود؛ به دلیل مدفون بودن امام زاده اسحاق (شاهزاده اسحاق) در این روستا، نمیتوان دیرینگی آن را به اوایل دوره اسلامی چندان مورد شک قرار داد. رویین روستایی توریستی و ارزشمند است به همین دلیل، در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
با تلاش اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی، این روستا در سال ۹۱ و با موافقت سازمان مرکزی میراث فرهنگی به عنوان منطقه نمونه ملی گردشگری ارتقاء یافت. با ارتقای روستای هدف گردشگری رویین اسفراین به منطقه نمونه ملی گردشگری، توسعه امکانات زیرساختی این منطقه با بهره گیری از ظرفیت بخش خصوصی برای ماندگاری گردشگر در روستا و ایجاد اشتغال برای ساکنان آن شتاب گرفت.
علاوه بر این، این روستا پیشتر به عنوان نخستین دهکده نساجی ایران به ثبت رسیده و افزون بر ۲۰۰ خانوار ساکن در آن در بخش نساجی سنتی از جمله بافت چادرشب مشغول هستند و صنعت نساجی سنتی آن مهر اصالت یونسکو نیز دریافت کرده است. همچنین وجود بارگاه امام زاده اسحاق و تپههای باستانی و طبیعت سرسبز این منطقه زیبایی این روستا را چندبرابر کرده است.