آیا تشعشعات فیبرنوری مضر است؟

همزمان با توسعه شبکه فیبرنوری در کشور و طرح مباحثی پیرامون احتمال آسیب‌زا بودن تشعشعات فیبرنوری برای مردم، متخصصان حوزه مخابرات در گفتگو با خبرنگار سیتنا ضمن رد هر گونه آسیب کابل‌های فیبرنوری بر سلامت مردم، تاکید کردند که تا کنون هیچ مدرکی از سوی مجامع تخصصی مخابرات مبنی بر تاثیر منفی تشعشعات فیبرنوری بر سلامت انسان ارائه نشده است؛ چراکه از یک سو آنچه در فیبرنوری منتشر می‌شود نور است و ماهیت آن با امواج مغناطیسی متداول، متفاوت است و از سوی دیگر امواج عبوری از داخل کابل‌های فیبرنوری، امکان خروج از فیبر را ندارد.

به گزارش سیتنا، فیبرنوری یا تار نوری به انگلیسی Optical Fiber رشته باریک و بلندی از یک ماده شفاف مثل شیشه یا پلاستیک است که می‌تواند نوری را که از یک سرش به آن وارد شده، از سر دیگر خارج کند. فیبرنوری داری پهنای باند بسیار بالاتر از کابل‌های معمولی است و با فیبرنوری می‌توان داده‌های تصویر، صوت و داده‌های دیگر را به راحتی با پهنای باند بالا تا ۱۰ گیگابیت بر ثانیه و بالاتر انتقال داد.

امروزه مخابرات فیبرنوری، به دلیل پهنای باند وسیع‌تر در مقایسه با کابل‌های مسی، و تاخیر کمتر در مقایسه با مخابرات ماهواره‌ای از مهمترین ابزار انتقال اطلاعات محسوب می‌شود.

فیبر‌های نوری به دو دسته تقسیم می‌شوند:

تک حالتی single-mode
چند حالتی multi-mode

فیبر سینگل مود یک سیگنال نوری را در هر زمان انتشار می‌دهد. (نظیر تلفن)

فیبر مالتی مود می‌تواند صد‌ها حالت نور را به طور هم زمان انتقال بدهد. (نظیر شبکه‌های کامپیوتری)

فیبر‌های تک حالته دارای یک هسته کوچک (تقریباً ۹ میکرون قطر) بوده و قادر به ارسال نور لیزری مادون قرمز (طول موج از ۱۳۰۰ تا ۱۵۵۰ نانو متر) می‌باشند.

فیبر‌های چند حالته دارای هسته بزرگتر (تقریباً ۶۲.۵ میکرون قطر) و قادر به ارسال نور مادون قرمز از طریق LED می‌باشند.

کاربرد‌های فیبرنوری

کاربرد در مخابرات: یکی از مرسوم‌ترین کاربرد‌های فیبرنوری انتقال اطلاعات توسط نور لیزر است.

کاربرد در حسگرها: استفاده از حسگر‌های فیبرنوری برای اندازه گیری کمیت‌های فیزیکی مانند جریان الکتریکی، میدان مغناطیسی، فشار، حرارت، جابجایی، آلودگی آب‌های دریا، سطح مایعات، تشعشعات پرتو‌های گاما و ایکس در سال‌های اخیر آغاز شده است و در این نوع حسگرها، از فیبرنوری به عنوان عنصر اصلی حسگر بهره گیری می‌شود بدین ترتیب که ویژگی‌های فیبر تحت میدان کمیت مورد اندازه گیری تغییر یافته و با اندازه شدت کمیت تأثیر پذیر می‌شود.

کاربرد‌های نظامی: فیبرنوری کاربرد‌های بی‌شماری در صنایع دفاعی دارد که از آن جمله می‌توان برقراری ارتباط و کنترل با آنتن رادار و ارتباط زیردریایی‌ها (هیدروفون) را نام برد.

کاربرد‌های پزشکی: فیبرنوری در تشخیص بیماری‌ها و آزمایش‌های گوناگون در پزشکی کاربرد فراوان دارد که از آن جمله می‌توان دُزیمتری غدد سرطانی، شناسایی نارسایی‌های داخلی بدن، جراحی لیزری، استفاده در دندانپزشکی و اندازه گیری مایعات و خون نام برد. همچنین تار‌های نوری در دستگاه‌هایی به نام درون بین یا آندوسکوپ استفاده می‌شود تا به درون نای، مری، روده و مثانه فرستاده شود و درون بدن انسان به طور مستقیم قابل مشاهده باشد.

کاربرد فیبرنوری در روشنایی: از جمله کاربرد‌های فیبرنوری که در اواخر قرن بیستم به عنوان یک فناوری روشنایی متداول شده و در چند سال قرن اخیر توسعه و رشد فراوانی پیدا کرده‌است کاربرد آن در سیستم‌های روشنایی است. در این فناوری نور از منبع نوری که می‌تواند نور مصنوعی (نورلامپ‌های الکتریکی) و یا نور طبیعی (نور خورشید) باشد وارد فیبرنوری شده و از این طریق به محل مصرف منتقل می‌شود. به این ترتیب نور به هر نقطه‌ای که در جهت تابش مستقیم آن نیست منتقل می‌شود. امتیاز این نور که موجبات رشد سریع به کارگیری و توجه زیاد به این فناوری شده است این است که فاقد الکتریسیته گرما و تشعشعات خطرناک ماورای بنفش بوده (نور خالص و بی خطر) و دیگر اینکه با این فناوری می‌شود نور روز (بدون گرما و اشعه‌های ماورائ بنفش) را هم به داخل ساختمان‌ها و نقاط غیر قابل دسترسی به نور خورشید منتقل کرد.

مزایای استفاده از فیبرنوری

فیبر‌های نوری نازک و غیر قابل اشتعال بوده و در مقایسه با کابل‌های برق، کابل‌های نوری بسیار سبک وزن هستند و انعطاف پذیری بیشتری دارند این نوع کابل‌ها ظرفیت انتقال بزرگی داشته و می‌توانند صد‌ها هزار کانال تلفن را حمل کنند که تنها از بخش کوچکی از ظرفیت نظری استفاده می‌کند به علاوه با تلفات کمتر در مصرف برق صرفه جویی می‌کند و موجب می‌شود که داده‌ها را بدون تقویت سیگنال تا ده‌ها کیلومتر منتقل کند. با توجه به نرخ انتقال عظیم قابل دستیابی هزینه هر بیت انتقال یافته می‌تواند بسیار کم باشد و در نتیجه استفاده از این کابل‌ها به صرفه و اقتصادی می‌باشد.

آیا تشعشعات فیبرنوری برای سلامتی مضر است؟

اخیرا مباحثی از سوی افراد ناآگاه مبنی بر آسیب‌زا بودن تشعشعات فیبرنوری برای کاربران مطرح شده که سیتنا پیرامون این موضوع با کارشناسان و متخصصان این حوزه به گفتگو پرداخته است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

رستگار: اشعه فیبرنوری با بیرون تعاملی ندارد

مهندس فرامرز رستگار دبیر و نایب رییس سندیکای صنعت مخابرات ایران پیرامون آسیب‌زا بودن تشعشعات فیبرنوری برای کاربران، به سیتنا گفت: اشعه فیبرنوری با بیرون تعاملی ندارد و نه تاثیری از بیرون می‌پذیرد و نه تاثیری به بیرون می‌گذارد.

ثنایی: آسیب‌زا بودن کابل‌های فیبرنوری صحت ندارد

دکتر اسماعیل ثنایی نایب رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت مخابرات ایران نیز پیرامون این موضوع به خبرنگار سیتنا، گفت: آسیب‌زا بودن کابل‌های فیبرنوری صحت ندارد و هر کابلی زمانی که جریان الکتریکی از آن عبور می‌کند، به دور آن حلقه مغناظیسی ایجاد می‌شود و این حلقه آسیب چندانی به دنبال نخواهد داشت که در نهایت آسیب به کاربران را در پی داشته باشد.

ریاضی: امواج عبوری از کابل‌های فیبرنوری، امکان خروج از فیبر را ندارند

مهندس حسین ریاضی رئیس هیات مدیره سندیکای صنعت مخابرات ایران نیز در پاسخ به سوال سیتنا پیرامون آسیب‌زا بودن تشعشعات فیبرنوری برای کاربران، اظهار کرد: امواجی که در داخل کابل‌های فیبرنوری عبور می‌کند به دلیل اینکه امکان خروج از فیبرنوری را ندارد، به هیچ عنوان برای کاربران آسیبی به دنبال نخواهد داشت.

فیضی: کابل‌های فیبرنوری در صورت داشتن تشعشع، قابل استفاده نیست

صابر فیضی عضو هیات مدیره‌ی اتحادیه‌ی صادرکنندگان صنعت مخابرات ایران نیز در این خصوص به سیتنا اعلام کرد: کابل‌های فیبرنوری تنها ابزاری است که در صورت داشتن تشعشع، قابل استفاده نخواهند بود.

وی، تاکید کرد: در کابل‌های فیبرنوری چیزی به جز نور وجود ندارد و برای عبور نور از این کابل‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که نور تحت هیچ شرایطی از آن خارج نگردد و در نتیجه این کابل‌ها آسیبی ندارند.

ادیب: هیچ مدرکی مبنی بر تاثیر منفی تشعشعات فیبرنوری بر سلامت انسان وجود ندارد

دکتر داوود ادیب، رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت مخابرات ایران در گفتگو با خبرنگار سیتنا پیرامون مضرات تشعشعات فیبرنوری برای کاربران، گفت: طبق اطلاعات موجود، فیبرنوری هیچ خطری از نظر تابش الکترومغناطیسی ندارد. از آنجایی که چنین تشعشعی در انتقال فیبرنوری رخ نمی‌دهد، شواهدی نیز تا کنون مبنی بر تاثیر آن بر سلامت انسان از طریق فیبرنوری وجود نداشته است. لمس کردن مواد تشکیل دهنده فیبر می‌تواند به عنوان یکی از خطر‌های رایج در ارتباط با مواد شیمیایی مد نظر باشد که باعث آسیب پوست شوند، ولیکن از لحاظ تاثیرات الکترومغناطیس گزارش‌های مستدلی تا کنون وجود نداشته است.

وی، ادامه داد: بر اساس گزارشاتی که در حوزه فیبر وجود دارد، وقتی صحبت از انتشارات الکترومغناطیسی می‌شود که بتواند افراد را تحت تأثیر قرار دهد، کابل‌های فیبرنوری یک استثنا است، زیرا کابل فیبرنوری علی رغم این که مهم نیست فرکانس انتقال چقدر بالا باشد، هیچ تشعشع الکترومغناطیسی را از خود کابل منتشر نمی‌کند.

رئیس کانون هماهنگی فاوا، تاکید کرد: در شبکه‌های دسترسی FTTH (Fiber To The Home) که از فناوری GPON، یعنی شبکه نوری غیرفعال گیگابیتی استفاده می‌کنند، با کمک اسپلیتر‌های نوری که سیگنال از یک فیبرنوری به کاربران زیادی توزیع می‌کند. در این ارتباط هیچ دستگاهی بین مرکز و مشترک وجود ندارد که نیاز به منبع تغذیه داشته باشد. از این رو، منبع تابش الکترومغناطیسی نیز وجود ندارد. به همین منظور شبکه فیبرنوری نه تنها در برابر تداخل الکترومغناطیسی مقاوم است، بلکه خود نیز اشعه‌ای را ساطع نمی‌کند.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت مخابرات ایران، اشاره کرد: بر اساس اطلاعات منتشر شده در مرکز تحقیق و توسعه OPTOMER کشور لهستان، تنها تشعشعی که در شبکه‌های دسترسی فیبرنوری دیده می‌شود، تابش لیزر است. پرتو لیزر ممکن است در تماس‌های مستقیم و فیزیکی، برای بینایی یا پوست یک تهدید باشد، اما اقدامات پیشگیرانه که تولیدکنندگان بر اساس استاندارد موظف به انجام آن هستند، خطر تأثیر منفی بر سلامت انسان را در این نوع تماس‌های فیزیکی به حداقل می‌رساند.

رئیس کانون هماهنگی فاوا، تشریح کرد: به طور خلاصه، فیبرنوری هیچ خطری از نظر تابش الکترومغناطیسی ندارد. از آنجایی که چنین تشعشعی در انتقال فیبر نوری رخ نمی‌دهد، همچنین هیچ مدرکی نیز مبنی بر تاثیر آن بر سلامت انسان از طریق فیبرنوری وجود ندارد. آنچه که در فیبر منتشر می‌شود نور است و ماهیت آن با امواج مغناطیسی متداول متفاوت است. توان این نور در مبدا در حد یک میلی وات است و در مقصد معمولا به حد نانو وات و پیکووات می‌رسد. ساختمان فیبر به گونه‌ای است که این نور قابلیت خارج شدن از آن را ندارد و امکان هیچ نوع تشعشعی برای آن نیست با این حال در مورد نگاه مستقیم به مقطع فیبر بهتر است احتیاط شود. موادی که فیبرنوری و کابل نوری از آن ساخته می‌شود برای انسان بی ضرر است و لمس فیبر خطری ندارد.