مارمولک‌های مانیتور بدون گوش، خزندگانی اژدها مانند هستند که به قدری نادر هستند که به آنها لقب «جام مقدس» هرپتولوژی مطالعه خزندگان و دوزیستان را داده‌اند.
مارمولک مانیتور بدون گوش «Lanthanotus borneensis» که در بورنئو، نزدیک نهر‌ها در جنگل‌های بارانی زندگی می‌کنند، از کرم خاکی، خرچنگ و ماهی تغذیه می‌کنند. این گونه تنها عضو شناخته شده خانواده خود، یعنی خانواده «Lanthanotidae» است و به این معنی است، محققان هیچ چیز دیگری مانند آنها را تا امروز پیدا نکرده‌اند. تصور می‌شود که آخرین جد مشترک این مارمولک در دوره کرتاسه و در حدود ۱۴۵ میلیون تا ۶۶ میلیون سال پیش، از هم جدا شده باشد.
مارمولک‌های مانیتور بدون گوش تا ۵۰ سانتی‌متر طول رشد می‌کنند، با بدن‌های باریک، اندام‌های کوچک و دم‌هایی که می‌توانند اشیا را با آنها احساس کنند. سر آنها فاقد گوش‌های خارجی است، از این رو نام مارمولک مانیتور بدون گوش نامیده می‌شود؛ به علاوه پلک‌های پایینی آنها که در زیر آب بسته می‌شوند شفاف هستند.
بر اساس گزارشی که در سال ۲۰۱۴ توسط یک سازمان حیات وحش متمرکز بر تجارت گونه‌های وحشی منتشر شد، دانشمندان هنوز چیز زیادی در مورد این مارمولک‌های مرموز نمی‌دانند، اما معتقدند سازگاری‌های حیوانات با سبک زندگی زیرزمینی سازگار است.
بر اساس یه مقاله که در سال ۲۰۱۳ در Herpetological Review منتشر شد، مارمولک‌های مانیتور بدون گوش روز‌های خود را با پرسه زدن در زیر پوشش گیاهی و صخره‌ها در سواک حل نهر‌های سنگی می‌گذرانند و شب‌ها برای یافتن غذا در خشکی و آب بیرون می‌آیند. خاک به فلس‌های توده‌ای آنها می‌چسبد، بنابراین وقتی بیرون می‌آیند، استتار دارند.
تصور می‌شود که از دم خود به عنوان لنگر استفاده می‌کنند و آنها را به دور سنگ‌ها و ریشه‌ها می‌پیچند تا در سیل‌ها از بین نرود. به گزارش Animal Diversity Web، ظاهر غیرمعمول مارمولک‌های مانیتور بدون گوش باعث شد دانشمندان فکر کنند که حلقه مفقوده بین مار‌ها و مارمولک‌ها هستند، اما این موضوع بعداً رد شد. آنها بومی بورنئو هستند، جایی که با ترکیبی از جنگل زدایی و تجارت حیوانات خانگی، طبق فهرست قرمز IUCN از گونه‌های در معرض تهدید قرار دارند.
