نگهداری از آثار به جای مانده از دل تاریخ اهمیت زیادی دارد، با این وجود نحوه نگهداری و حفظ برخی از این آثار در سال‌های اخیر بحث برانگیز شده است.
مادها، پارت‌ها و پارس‌ها جز اسم‌های فراموش‌نشدنی از دوره‌های تاریخی هستند که در گوشه‌ی ذهن ایرانی‌ها باقی مانده‌اند. حالا تصویری از یک خمره متعلق به دوره‌ی مادها در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود که توجه کاربران را به خود جلب کرده است، روی این خمره پلاستیک زباله مشکی کشیده و به عنوان سطل زباله در موزه‌ی باستان‌شناسی رشت استفاده می‌شود. کاربران واکنش‌های مختلفی به این موضوع داشته‌اند، موضوعی که مسئول مربوطه در مواجهه با آن پاسخ جالبی داده است، او به خبرنگاری که استفاده نامتعارف از اثر تاریخی را گزارش داده گفته که «اگر سطل آشغال چوبی یا پلاستیکی بگذاریم، مردم می‌دزدند.»
البته ماجرای موزه رشت به همین خمره باستانی تم نمی‌شود، اعتماد در گزارشی نوشته در همین موزه و در یکی از نخستین ویترین‌ها که حاوی جمجمه مردمان هزاره اول پیش از میلاد (حدود سه هزار سال پیش) است، چند جمجمه ناسالم و شکسته بدون هیچ حفاظی در ارتفاعی نسبتا پایین روی تلّی از خاک قرار داده شده‌اند. این ویترین، بدون شیشه محافظ است و دورنمای کوره‌پزی یا تنور یک نانوایی متروک را تداعی می‌کند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان دراین‌باره توضیحاتی داده است: قدمت خمره موزه شهر رشت به «دوران معاصر» بازمی‌گردد، که محلی برای تأمین و ذخیره آذوقه بوده است و کیسۀ پلاستیکی روی آن، برای جلوگیری از نفوذ گرد و غبار و ریزش خس و خاشاک با توجه به مرمت‌های در دست اقدام موزه به درون آن بوده است.
وی درباره‌ی نگهداری بدون حفاظ از جمجه‌های هزارساله گفته که: بازسازی یکی از انواع گور‌های باستانی استان گیلان به دلیل تثبیت اسکلت و اشیاء بدلی داخل آن با مواد نگهدارنده از نظر علمی و ایمنی قابل دفاع بوده و از ابتدا طراحی آن بر اساس الگوی فعلی انجام شده است.
البته این تنها موردی نبوده که آثار باستانی در اثر بی‌توجهی آسیب دیده یا نابود شده باشد، مثلاً یکی از مواردی که بحث‌برانگیز شد به نحوه نگهداری و نمایش جام مشگین‌شهر مربوط است، این جام طلایی در حضور وزیر میراث فرهنگی و گردشگری در ظرف نان به نمایش درآمده بود، منتقدان هم به این نحوه‌ی نگهداری و رونمایی از اثری که ارزش‌های بالای معنوی و اقتصادی دارد انتقاد کردند، انتقادی که ضرغامی در پاسخ به آن گفت: به این دلیل که خودم می‌خواستم خاطرم جمع شود، مقابل دوربین‌ها پلمب را باز کردم و به شکل نمادین نیز مجدداً جعبه را خودم پلمب کردم. رسانه‌ها مطلع باشند که این قطعات در بانک ملی و مخازن چند لایه نگهداری می‌شوند.
نوسازی به جای مرمت و تغییر شکل گنبد مسجد امام اصفهان چندسالی‌ست که مورد انتقاد کارشناسان گردشگری است و حدودا ۱۲ سال به طول انجامید که در آخر زیر کاشی‌های آبی رنگ و هنر اسلامی‌اش پیچ و تاب خورده بود و مانند سابق نبود.
علیرضا ایزدی، مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان در این‌باره گفته بود که: «مرمت از پایان دهه ۸۰ با ۱۶ طرح شروع می‌شود و تا الان که ۱۶ طرح به پایان رسیده بخشی از فوقانی که شامل طرح ۱۵ و ۱۶ است دچار اعوجاج شده و مشکل بزرگی نیست. اما اینکه بعضی‌ها آن را در بوق و کرنا کردند با چه هدفی بوده است که ما نمی‌دانیم. به هر حال بعد از اتمام کار که ناظران متوجه این مسئله شده‌اند، کار را تحویل نگرفته‌ایم مجدد داربست بسته شد که آن سه نقطه اعوجاج برطرف شود.»
یکی از اتفاقات عجیب برای آثار تاریخی مربوط به بقعه چهار انبیاء یا پیغمبریه شهر قزوین است، این بقعه مدفن چهار تن از پیامبران بنی اسرائیل است، مدتی قبل یک فعال حوزه گردشگری از وجود کرکره برقی روی دیوار بقعه چهارانبیا در این شهر خبر داد، سعید زارع‌پور در حساب اینستاگرام خود نوشت: «وقتی حرمت امامزاده را متولی نگاه نمی‌دارد، وجود کندانسور و فن به کنار، یکی نیست بگوید این کرکره برقی بر روی دیوار اصلی اثر موسوم به چهار انبیا که اتفاقا در فهرست آثار ملی ثبت شده است چه می‌کند؟»
این فعال گردشگری در ادامه نوشت: «یعنی هنگام خلق این شاهکار یک نفر نبود که تذکر دهد سیما و بدنه بنای مذهبی تاریخی نباید با نصب تاسیسات مدرن آسیب ببیند؟ اصلاً این کار چه ضرورتی داشت؟ گیریم برای حفاظت، آیا راه دیگری نبود؟ میراث فرهنگی کجاست؟» در کنار تمام این مسائل و مشکلات پیش آمده برای آثار باستانی و تاریخی، بی اطلاعی وزیر میراث فرهنگی و گردشگری در مورد تاریخ یک اثر باستانی چندی پیش مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت.
همه این اتفاقات برای آثار تاریخی درحالی رخ می‌دهد که حداقل انتظار می‌رود وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نسبت به آثار تاریخی و دلایل ظهور و بروز آنها اطلاعات درستی داشته باشد، اما گویا از این حداقل هم بری نیست، طوری‌که اشاره ضرغامی به یک مجسه حاوی اطلاعات غلطی بود، او در سفر استانی که به شهر کرمانشاه داشت در مورد مجسمه هرکول اطلاعاتی نادرست داده و گفته بود: «لشکر اسکندر اومده اینجا، دیده کرمانشاه همه پهلوانن، اینم برای اینکه کم نیازه یه مجسمه هرکول زده گفته آقا ما هم هستیم. اینو راهنما‌های ما باید بگن که عمرا این چیزا رو بلد نیستن.»
این در صورتی‌ست که مجسمه‌ی هرکول برای دوره سلوکی-اشکانی است و حدودا ۱۵۰ سال بعد از حمله اسکندر ساخته شده است.
مورد عجیب دیگری که از سوی ضرغامی درخصوص یک اثر۴۵۰۰ ساله رخ داد، در دست گرفتن مستقیم این اثر بدون هیچگونه محافظی بود که هر لحظه امکان این وجود داشت که این اثر تاریخی از دست او به زمین بیافتد و از بین برود. موضوعی که واکنش‌برانگیز شد، کاربران این سوال را مطرح کردند که اگر این اثر تاریخی از دست وزیر می‌افتاد چه اتفاقی رخ می‌داد؟ ۴۵۰۰ سال تاریخ از بین می‌رفت.
منبع:خبرآنلاین
