سریال تهران: کیهان سریال اسرائیلی را ترند کرد؟

فرارو- این روزها تحلیل‌ها درباره جنگ 12 روزه اسرائیل و ایران به هر سمتی پیش رفته و اخیرا پای یک سریال هم به میان آمده؛ تهران. سریال جاسوسی ساخت اسرائیل که موضوع آن نفوذ جاسوسان این رژیم به ایران برای فراهم کردن زمینه حملات  هوایی به تاسیسات هسته‌ای ایران.

به گزارش فرارو، روزنامه کیهان با اشاره به سریال تهران پیشگام این مسئله شد که این درام جاسوسی  نه یک سریال سرگرم کننده بلکه «استوری‌بورد عملیاتی» موساد است و از همین جا بود که بار دیگر  این سریال  مورد توجه کاربران ایرانی قرار گرفت. اما سریال تهران واقعا یک برنامه عملیاتی طراحی شده از سوی موساد است؟ سریال تهران تا چه حد رویدادهای جنگ 12 روزه را پیش‌بینی کرده بود؟  

سریال تهران درباره چیست؟

سریال «تهران» (Tehran) یک مجموعه درام جاسوسی اسرائیلی است که توسط موشه زوندر، نویسنده شناخته‌شده سریال «فائودا»، خلق شده و برای شبکه کان ۱۱ و پلتفرم اپل تی‌وی تولید شده است. این سریال داستان تامار رابینیان، یک مأمور جوان موساد با ریشه‌های ایرانی را روایت می‌کند که به تهران اعزام می‌شود تا با نفوذ در سیستم‌های دفاعی ایران، راه را برای حمله هوایی به تأسیسات هسته‌ای این کشور هموار کند. سریال با بازیگرانی چون نیو سلطان (در نقش تامار)، شان توب (فراز کمالی، مأمور اطلاعات ایران) و نوید نگهبان (مسعود تبریزی) ساخته شده و به دلیل داستان پرتعلیق و نمایش تقابل اطلاعاتی بین موساد و سازمان اطلاعات ایران، توجه برخی از مخاطبان را جلب کرده است.

فصل اول سریال در ۲۲ ژوئن ۲۰۲۰ (۲ تیر ۱۳۹۹) از شبکه کان ۱۱ و اپل تی‌وی پخش شد و فصل دوم آن در ۶ می ۲۰۲۲ (۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۱) منتشر شد. فصل سوم نیز در حال تولید است. برخلاف بسیاری از آثار مشابه، این سریال به دلیل استفاده از بازیگران ایرانی‌تبار و تلاش برای بازسازی فضای تهران (هرچند در آتن فیلمبرداری شده) و نمایش پیچیدگی‌های فرهنگی و سیاسی ایران، مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، برخی منتقدان، آن را ابزاری برای جنگ روانی علیه ایران می‌دانند و برخی دیگر نیز اشتباهات فاحش در نمایش فرهنگ و واقعیت‌های جامعه ایرانی در آن را نشانه سطحی بودن این سریال می‌دانند.

جنگ ۱۲ روزه: مروری بر واقعیت

جنگ ۱۲ روزه بین ایران و اسرائیل، که از ۲۳ خرداد تا ۴ تیر ۱۴۰۴ ادامه یافت، یکی از شدیدترین درگیری‌های مستقیم بین این دو  بود. این درگیری با حملات هوایی گسترده اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای نطنز، فردو و پارچین، پایگاه‌های موشکی در کرمانشاه و خوزستان، و حتی زیرساخت‌های غیرنظامی مانند ساختمان صداوسیما در تهران آغاز شد. ایران در پاسخ، بیش از ۹۵۰ موشک بالستیک و کروز به سمت شهرهای تل‌آویو، حیفا و پایگاه‌های نظامی اسرائیل شلیک کرد. این درگیری با میانجی‌گری بین‌المللی و آتش‌بس شکننده در ۴ تیر پایان یافت.

تحلیل تطبیقی: سریال تهران و جنگ ۱۲ روزه

سریال «تهران»، که سال‌ها پیش از جنگ ۱۲ روزه پخش شد، به شکلی جالب  برخی از جنبه‌های این درگیری را  بازتاب داده است. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر این شباهت‌ها و تفاوت‌ها با جزئیات بیشتر پرداخته می‌شود:

۱. نفوذ اطلاعاتی و خرابکاری در زیرساخت‌ها

در سریال، مأموریت اصلی تامار رابینیان غیرفعال کردن سیستم پدافند هوایی ایران از طریق هک سایبری است تا جنگنده‌های اسرائیلی بتوانند بدون مقاومت به تأسیسات هسته‌ای حمله کنند. این طرح به‌طور خاص در فصل اول نشان داده می‌شود، جایی که تامار با نفوذ به یک پایگاه نظامی، سیستم راداری را مختل می‌کند. این سناریو شباهت زیادی به گزارش‌های جنگ ۱۲ روزه دارد. طبق اطلاعات منتشرشده در رسانه‌هایی مانند جروزالم‌پست و دبکا فایل، اسرائیل پیش از حملات هوایی، از طریق عملیات سایبری و عوامل اطلاعاتی مستقر در ایران، بخش‌هایی از سامانه‌های پدافندی ایران را تضعیف کرد. به عنوان مثال، اختلال در رادارهای نطنز پیش از حمله به این تأسیسات گزارش شده است. البته این گزارش‌های مربوط به رسانه‌های رژیم صهیونیستی است که اغلب آن‌ها مورد تایید نهادهای رسمی در ایران نیست.

علاوه بر این، در فصل دوم سریال، ترور یک فرمانده ارشد ایرانی با استفاده از انفجار یک دستگاه موبایل نمایش داده می‌شود. این روش یادآور ترور محسن فخری‌زاده، دانشمند هسته‌ای ایران، در سال ۲۰۲۰ است که با یک سلاح کنترل‌ازراه‌دور انجام شد. 

۲.کشمکش اطلاعاتی ایران و اسرائیل

در سریال «تهران»،  سازمان اطلاعات ایران به‌عنوان نیرویی حرفه‌ای و کارآمد نمایش داده می‌شود. شخصیت فراز کمالی، مأمور اطلاعات سپاه، با هوش و زیرکی، تامار را در موقعیت‌های متعددی غافلگیر می‌کند. در یکی از قسمت‌های فصل اول، کمالی با ایجاد یک تله اطلاعاتی، باعث سرنگونی یک جنگنده اسرائیلی  می‌شود. این تصویر با عملکرد ایران در جنگ ۱۲ روزه همخوانی دارد. ایران در این درگیری با استفاده از سامانه‌های پدافندی مانند باور-۳۷۳ و موشک‌های بالستیک پیشرفته مانند فتاح و خرمشهر-۴، نه‌تنها پاسخ قاطعی به حملات اسرائیل داد، بلکه توانایی خود در رصد و خنثی‌سازی عملیات‌های جاسوسی را نشان داد. برای مثال، گزارش‌های متعددی  از دستگیری چندین عامل اطلاعاتی اسرائیل در خاک ایران طی این جنگ منتشر شد.

۳. حمله به تأسیسات حساس و زیرساخت‌ها

سریال «تهران» در چندین صحنه به بمباران تأسیسات هسته‌ای و نظامی ایران توسط جنگنده‌های اسرائیلی اشاره دارد. در یکی از اپیزودها، حمله‌ای به یک رآکتور هسته‌ای نمایش داده می‌شود که به دلیل نفوذ تامار با موفقیت همراه است. این صحنه‌ها به‌طور خاص یادآور حملات اسرائیل به تأسیسات نطنز و پارچین و اراک در جنگ ۱۲ روزه است. همچنین، حمله به ساختمان صداوسیما در سریال، که به‌عنوان نمادی از پروپاگاندای ایران نشان داده می‌شود، با حمله واقعی به این ساختمان در جنگ ۱۲ روزه شباهت دارد، هرچند در سریال این حمله با جزئیات غیرواقعی نمایش داده شده است.

۴. استفاده از عوامل داخلی و شبکه‌های جاسوسی

یکی از جنبه‌های کلیدی سریال، استفاده از عوامل داخلی برای پیشبرد عملیات موساد است. تامار با کمک افرادی مانند یک روان‌درمانگر که به خانواده یک مقام ایرانی نزدیک است، اطلاعات حساس را جمع‌آوری می‌کند. گزارش‌های جنگ ۱۲ روزه نشان می‌دهد که اسرائیل از شبکه‌های جاسوسی داخلی برای شناسایی اهداف و تضعیف پاسخ ایران استفاده کرد. به گفته برخی منابع ایرانی، مانند خبرگزاری تسنیم، چندین عامل مرتبط با اسرائیل در جریان درگیری دستگیر شدند که در حال انتقال اطلاعات به موساد بودند.

۵. جنگ روانی و تصویرسازی اجتماعی

سریال «تهران» تلاش می‌کند با نمایش نارضایتی‌های اجتماعی، مانند اعتراضات طبقه متوسط و مشکلات اقتصادی، تصویری از ناآرامی داخلی در ایران ارائه دهد. این موضوع در فصل دوم پررنگ‌تر است، جایی که تامار با گروه‌های مخالف داخلی ارتباط برقرار می‌کند. با این حال، این تصویر با واقعیت‌های جنگ ۱۲ روزه تفاوت دارد. گزارش‌های متعدد، از جمله تحلیل‌های بی‌بی‌سی و الجزیره، نشان می‌دهند که در جریان جنگ، انسجام ملی در ایران افزایش یافت و اعتراضات داخلی به حداقل رسید. این تفاوت نشان‌دهنده محدودیت‌های سریال در بازنمایی دقیق شرایط اجتماعی ایران است.

آیا سریال تهران یک پیش‌بینی از پیش طراحی شده موساد بود؟

علی رغم بسیاری از شباهت‌های سریال تهران با رویدادهای جنگ 12 روزه، نمی‌توان این سریال را یک «استوری بورد عملیاتی موساد» قلمداد کرد. این سریال با توجه به اشراف تیم تولید بر روابط ایران و اسرائیل ساخته شده و قطعا برای ساخت آن از مشاوران نظامی و امنیتی بهره گرفته شده تا بتوان آن را در مسیری نزدیک به واقعیت قرار داد. این بهره گیری از مشاوران قطعا توانسته یک سناریو از آینده روابط ایران و اسرائیل را بازسازی کند که از نظر آن کارشناسان نزدیکترین حالت به واقعیت تصور می‌شد. این بدان معنا نیست که موساد خواسته باشد برنامه‌ای را که برای ایران در سطوح بالای مقامات سیاسی این رژیم اتخاذ شده،  به صورت یک سریال آن هم 5 سال قبل به نمایش بگذارد. طبیعتا ارسال سیگنالی با این اهمیت به ایران از طریق یک سریال امری منطقی و معقول از سوی یک سازمان امنیتی نمی‌تواند باشد.

با این همه، سریال تهران توانسته برخی رویدادهای جنگ 12 روزه را پیش‌بینی کند و این موضوع غیرقابل انکار است. این موضوع نشان می‌هد مشاوران نظامی و امنیتی این سریال برداشت قابل اعتنایی از آینده مناسبات ایران و اسرائیل داشتند.