بورس در شوک؛ چرا همه دنبال بهترین صندوق اهرمی هستند؟

فرارو- واحدهای صندوق‌ اهرمی که بنا بر جبر روزگار در گوشه‌ای از پرتفوی‌ فعالان بورس ساکت و آرام خاک می‌خوردند، حالا یک‌مرتبه ارزش و قدرتی خارق‌العاده پیدا کرد‌ه‌اند چون با تصمیم کمیته پایش ریسک بازار از روز شنبه 4 مرداد ضریب اعتباری صندوق‌های اهرمی، معادل ۷۰ درصد اعمال می‌شود.

به گزارش فرارو؛ این تصمیم مثل باز شدن یک در مخفی در قلعه‌ای پر از گنج است و به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد با استفاده از واحدهای صندوق اهرمی، اعتبار بیشتری از کارگزاری‌ها دریافت کنند. فکرش را بکنید! بدون اینکه مجبور باشید این واحدها را بفروشید و از سود احتمالی‌شان در آینده محروم شوید، اجازه پیدا می‌کنید با وثیقه قرار دادن آن‌ها، پولی اضافی به دست آورید و آن را در معاملات جدید سرمایه‌گذاری کنید. قطعا قدرت خرید بورس‌بازهای حرفه‌ای قرار است به طرز چشمگیری افزایش پیدا کند اما در عین حال نباید از یاد برد که این قدرت جدید، مسئولیت‌پذیری بیشتری هم می‌طلبد و تنها کسانی می‌توانند از این فرصت طلایی به بهترین نحو ممکن استفاده کنند که شش دانگ حواستان جمع باشد.

صندوق اهرمی؛ تعریف و کارکرد در بازار سرمایه

تصور کنید سرمایه ‌اولیه شما برای حضور در بورس کم است اما دوست دارید بازدهی بیشتری کسب کنید. صندوق‌های اهرمی اینجا به کمک فعالان بورس می‌آید. صندوق اهرمی در اصل نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که اجازه می‌دهد شما با پولی که ندارید، معامله کنید.

اگر یک صندوق اهرمی دارای اهرم 2 باشد، به این معنی است که با هر 100 هزار تومان سرمایه‌گذاری شما، این صندوق معادل 200 هزار تومان در بازار معامله می‌کند. این صندوق‌ها تلاش می‌کنند در صورت رشد بازار، سود بیشتری نسبت به صندوق‌های عادی برای سهامداران به ارمغان بیاورند ولی چون اهرم، یک شمشیر دو لبه است، در صورت ریزش بازار نیز ضرر شما هم به همان نسبت بزرگ‌تر خواهد بود.

صندوق‌های اهرمی معمولاً از دو بخش تشکیل شده‌اند؛ واحدهای عادی، وضعیتی شبیه سهام عادی دارند و سود و زیان آن‌ها با نوسانات بازار متناسب است. بازدهی واحد ممتاز و واحدهای بدون اهرم به عملکرد کلی صندوق بستگی دارد و ممکن است در شرایط خاص، بازدهی منفی نیز داشته باشند. ماهیت آنها معمولاً به گونه‌ای است که در ازای کاهش ریسک، از پتانسیل رشد کمتری برخوردارند و به‌عنوان تأمین‌کننده مالی اهرم برای واحدهای عادی عمل می‌کنند.

هدف اصلی واحد عادی، کسب بازدهی مضاعف از طریق استفاده از اهرم است ولی واحد ممتاز معمولاً در برابر نوسانات بازار کمتر آسیب‌ می‌بیند.

اعتبار معاملاتی در بورس؛ مفهوم و کاربرد

حتماً شنیده‌اید می‌توان با اعتبار کارگزاری‌ها در بورس معامله کرد. اعتبار در بورس، در واقع پولی است که کارگزاری به شما قرض می‌دهد تا بتوانید با آن سهام بیشتری بخرید. این پول، حکم وام را دارد و باید در زمان مشخصی آن را به کارگزاری برگرداند. کارگزاری‌ها برای دادن اعتبار به مشتریان خود، معمولاً تضمین‌هایی در قالب سهام یا پول نقد دریافت می‌کنند.

صندوق‌های اهرمی به دلیل ماهیتشان، نوسانات بیشتری نسبت به سهام عادی دارند

ضریب اعتباری، معیاری برای وثیقه‌گذاری در بورس

ضریب اعتباری تعیین می‌کند چه میزان از ارزش یک دارایی (مثلاً سهام یا واحدهای صندوق) می‌تواند به عنوان تضمین برای دریافت اعتبار از کارگزاری‌ها مورد پذیرش قرار گیرد. این ضریب به صورت درصد بیان می‌شود.

فرض کنید ضریب اعتباری برای سهام شرکت الف، ۸۰ درصد باشد. اگر شما مالک ۱۰۰ میلیون تومان سهام شرکت الف باشید، می‌توانید از کارگزاری خود تا ۸۰ میلیون تومان اعتبار دریافت کنید. کارگزاری هم ۸۰ درصد ارزش سهام شما را به عنوان وثیقه می‌پذیرد.

حالا که با مفاهیم اولیه آشنا شدید، می‌توان ماهیت خبر را بهتر درک کرد. وقتی ضریب اعتباری صندوق‌های اهرمی معادل ۷۰ درصد سهام تعیین شده، یعنی از این به بعد، وقتی کسی بخواهد واحدهای صندوق‌های اهرمی را برای دریافت اعتبار از کارگزاری‌ها وثیقه قرار دهد، کارگزاری‌ها تا ۷۰ درصد ارزش آن واحدهای صندوق اهرمی را به عنوان تضمین می‌پذیرند. تعیین ضریب ۷۰ درصدی، در وهله اول امکان استفاده از این صندوق‌ها را به عنوان وثیقه برای دریافت اعتبار، تسهیل می‌کند.

اهمیت مصوبه جدید؛ مزایای افزایش ضریب اعتباری صندوق‌های اهرمی

فعالان بورس الان از چند جهت خوشحال هستند. نخست اینکه احساس می‌کنند قدرت خرید و توان مانور مالی‌شان افزایش پیدا کرده چون به لطف پذیرش واحدهای صندوق‌های اهرمی به عنوان وثیقه، مجاز هستند بدون نیاز به فروش سهام، اعتبار بیشتری دریافت کرده و با آن همچنان در بورس دست به معامله بزنند.

بهبود نقدشوندگی صندوق‌های اهرمی دومین مزیت تصمیم کمیته پایش ریسک بازار است. وقتی یک دارایی به عنوان وثیقه پذیرفته می‌شود، ارزش و جذابیت آن در بازار بالا می‌رود. این تصمیم به بهبود نقدشوندگی واحدهای صندوق‌های اهرمی کمک می‌کند و باعث می‌شود این واحدها علاوه بر ماهیت سرمایه‌گذاری، قابلیت وثیقه شدن برای دریافت اعتبار را پیدا کنند.

کاهش فشار فروش، مزیت سوم است. در گذشته، اگر سرمایه‌گذاری برای خرید سهام نیاز به پول داشت، مجبور بود بخشی از دارایی‌های خود را بفروشد اما حالا به لطف امکان دریافت اعتبار با وثیقه قرار دادن این واحدها، نیاز به فروش سهام نیز کاهش پیدا خواهد کرد و در مجموع ممکن است فشار فروش پایین بیاید.

سرمایه‌گذاران هم با استفاده از این اعتبار، پرتفوی (سبد سهام) خود را بهتر مدیریت خواهند کرد. اگر کسی در پرتفوی خود سهامی داشته باشد که به دلیل افت قیمت در وضعیت نامطلوبی قرار گرفته، حالا قادر است با دریافت اعتبار و تزریق پول، میانگین خرید خود را کاهش دهد یا دنبال فرصت‌های جدید برود.

ریسک‌ استفاده از اعتبار در بورس با صندوق‌های اهرمی

درست است که این خبر مزایای زیادی دارد اما نمی‌توان خطرها و ریسک‌های پیش رو را نادیده گرفت. استفاده از اعتبار در بورس، همانند استفاده از هر نوع اهرم مالی، ریسک‌های خاص خود را دارد. اگر بازار بر خلاف پیش‌بینی شما حرکت کند و قیمت سهم‌هایی که با اعتبار خریده‌اید، پایین بیاید، نه تنها ضرر خواهید کرد بلکه باید اصل اعتبار و بهره آن را نیز به کارگزاری برگردانید. متاسفانه در این حالت میزان بدهی شما به شکلی کلافه‌کننده بالا می‌رود اما هنوز تمام نشده!

اگر نتوانید بدهی اعتباری خود را تسویه کنید، کارگزاری می‌تواند برای فروش اجباری دارایی‌های شما (از جمله واحدهای صندوق اهرمی که به عنوان وثیقه قرار داده‌اید) اقدام کند تا طلبش وصول شود. این فروش اگر در زمان قیمت‌های نامطلوب رخ دهد، باز شما ضرر می‌کنید.

بدتر از همه اینکه خود صندوق‌های اهرمی به دلیل ماهیتشان، نوسانات بیشتری نسبت به سهام عادی دارند و اگر ارزش واحدهای صندوق اهرمی که وثیقه قرار داده‌اید پایین بیاید، کارگزاری سراغتان می‌آید و از شما وثیقه بیشتری می‌خواهد.

با همه این حرف‌ها این خود فعالان بورس و کارگزاری‌ها بودند که با اصرار خواهان تعیین ضریب اعتباری ۷۰ درصدی برای صندوق‌های اهرمی، شدند. به نظر آنها این اتفاق خبری مثبت و مهم برای بازار سرمایه است که قدرت مانور مالی سرمایه‌گذاران را بالا می‌برد و به بهبود نقدشوندگی و جذابیت صندوق‌های اهرمی کمک می‌کند.