ایران واقعا در صدر فهرست گرم‌ترین مناطق جهان است؟

ماندگاری توده هوای گرم در روزهای اخیر و پیش‌بینی تداوم آن در روزهای آینده، سبب انتشار مطالبی شده که جایگاه دمای مناطق مختلفی از ایران را با دیگر شهرهای جهان مقایسه کرده است.

به گزارش ایسنا، اگرچه این روزها احتمالا بعضی مناطق ایران با تجربه دمای قابل توجه از جمله گرم‌ترین نواحی زمین بودند اما صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا می‌گوید که جامعه آماری بعضی از این مقایسه‌ها کامل و دقیق نیست. 

در روزهای اخیر خبری در فضای مجازی منتشر شد که بر اساس آن‌ها، تعدادی از گرم‌ترین نقاط ثبت‌شده روی زمین در یک بازه زمانی ۲۴ ساعته، در ایران قرار داشتند. در فهرست گرم‌ترین نقاط روی زمین که به نقل از برخی منابع بین‌المللی منتشر می‌شد نام شهر آبادان، امیدیه و صفی‌آباد در استان خوزستان نیز به چشم می‌خورد. 

صادق ضیاییان رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا در پاسخ به سوال، مبنی بر اینکه آیا واقعاً ایران در صدر فهرست گرم‌ترین مناطق جهان قرار گرفته است یا خیر؟ گفت: برخی سایت‌ها، داده‌هایی را که از ایستگاه‌های دارای پخش بین‌المللی دریافت و منتشر می‌کنند؛ اما پراکندگی این ایستگاه‌های بین‌المللی محدود است و معمولا تمامی ایستگاه‌های یک کشور به صورت بین‌المللی پخش نمی‌شود. 

وی گفت: بر همین اساس، اطلاعات همه ایستگاه‌های یک کشور لزوماً در این سامانه‌ها گنجانده نمی‌شود. 

سهم ایران از گرمای جهانی در تابستان

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی تصریح کرد: با توجه به شرایط فصلی، می‌توان گفت که ایران به‌ویژه استان‌هایی نظیر خوزستان یا مناطق جنوب‌غرب کشور در روزهای اخیر جزو مناطق بسیار گرم دنیا قرار داشتند اما این به معنی آن نیست که کل ایران در زمره گرم‌ترین کشورها قرار دارد. 

نقاطی با دمای بالاتر از اطلاعات سایت‌های آماری

ضیاییان با بیان اینکه ممکن است داده‌های محدودی در دسترس برخی از این سامانه‌ها باشد، گفت: به طور مثال روز یکشنبه (۱۲ مردادماه) بعضی از این سایت‌ها اعلام کرده‌اند که کویت با دمای ۵۰.۷ درجه سانتی‌گراد گرم‌ترین نقطه زمین بوده و پس از آن امیدیه در ایران با ۵۰ درجه و بصره در عراق با ۴۹ درجه گرم‌ترین شهرها بودند؛ اما با توجه به داده‌های ایستگاه‌های داخلی ایران در این بازه ۲۴ساعته (۱۱ مرداد تا ۱۲ مردادماه) ایستگاهی مانند شبانکاره در استان بوشهر دمای ۵۰.۵ درجه داشته است یا برای بندر ماهشهر ۵۰.۴ درجه، رامشیر ۵۰.۲ درجه و برای امیدیه نیز دمای ۵۰ درجه به ثبت رسیده است؛ این در حالی است که در روزهای اخیر بعضی از سایت‌ها امیدیه را دومین شهر گرم دنیا اعلام کرده بودند. 

وی ادامه داد: این داده‌ها نشان می‌دهد که در داخل هر کشور، نقاطی وجود دارد که حتی از دمای بیشتری نسبت به آنچه در سایت‌ها اعلام شده، برخوردارند؛ اما چون داده‌های این ایستگاه‌ها پخش بین‌المللی ندارد، در آن فهرست‌ها نیز درج نمی‌شود. 

تفاوت آمارها به واسطه پراکندگی ایستگاه‌ها و داده‌های در دسترس

ضیاییان با تأکید بر تفاوت سطح پوشش داده در کشورهای مختلف اظهار کرد: به عنوان مثال کشور افغانستان تنها دو یا سه ایستگاه با پخش بین‌المللی دارد؛ کشور عراق شاید در این سامانه‌ها حدود ۵ تا ۱۰ ایستگاه فعال داشته باشد و بعضی سایت‌ها داده‌ها را صرفا بر اساس داده‌های در دسترس اعلام می‌کنند. 

وی افزود: ایران نیز پیش‌تر حدود ۸۰ ایستگاه در سامانه‌های بین‌المللی داشت که این عدد احتمالا اکنون افزایش یافته است. 

ضیاییان گفت: منابعی از این قبیل که گرم‌ترین نقاط زمین را دسته‌بندی کردند، به دلیل داده‌های محدود، تصویر کاملی از وضعیت جهانی ارائه نمی‌دهند و تعیین قطعی و دقیق جایگاه دمای شهرها میان دیگر مناطق جهان نیاز به داده‌های جامع و گزارش‌های نهایی دارد. 

آیا داده معتبری در دسترس است؟ 

وی در همین رابطه به رده‌بندی دمای جهانی که دقیق و قابل استناد باشد نیز اشاره کرد و افزود: سازمان جهانی هواشناسی از هر کشور داده‌های دمایی را دریافت می‌کند و بعد از بررسی و مقایسه در بازه زمانی یک‌ساله و این اطلاعات را به دست می‌آورد. 

ضیاییان افزود: به عنوان نمونه، بر اساس آمار رسمی بالاترین دمای ثبت‌شده در اسناد رسمی، مربوط به منطقه‌ای در مرگ‌دره آمریکا در سال ۱۹۱۳ بوده است که دمایی حدود ۵۷ درجه سانتی‌گراد داشته است.