واردات خودرو از مناطق آزاد به نفع چه کسی است؛ همه‌چیز درباره شرایط و هزینه‌ها

فرارو – خبر آزادسازی واردات خودرو از مناطق آزاد آنقدرها که انتظار می‌رفت با استقبال روبرو نشد. حداقل مردم عادی که باید از شنیدنش هیجان‌زده می‌شدند، فعلا با بدبینی ماجرا را دنبال می‌کنند.

به گزارش فرارو؛ امکان واردات خودرو کارکرده از مناطق آزاد به سرزمین اصلی حدودا شش سال پیش مطرح شد. فرآیند قانونی تا این اواخر ادامه پیدا کرده و موضوع تقریبا نهایی است. در نگاه اول این تصمیم دولت، باید توجه خریداران و فروشندگان خودرو را به خود جلب می‌کرد اما وقتی دقیق‌تر ماجرا را بررسی کنیم سوالات مهمی مطرح می‌شود. مثل اینکه آیا این فرآیند از نظر اقتصادی به‌صرفه خواهد بود؟ چه خودروهایی امکان ورود دارند؟ هزینه‌ها چقدر است و برنده واقعی طرح چه کسی خواهد بود؟

واردات خودرو از مناطق آزاد؛ چه خودروهایی را می‌توان وارد کرد؟

«مناطق آزاد» بخش‌هایی از کشور هستند که قوانین گمرکی در آن‌ها متفاوت با سرزمین اصلی اعمال می‌شود. در این مناطق، کالاها از جمله خودرو، با تعرفه پایین‌ یا بدون پرداخت عوارض سنگین اجازه واردات پیدا می‌کنند. همین تفاوت باعث شده خودروهای خارجی متنوع و حتی مدل‌هایی که در شهرهای ایران وجود ندارند در مناطق آزاد زیاد دیده شوند.

در بازار کیش، قشم، اهواز، ارس و انزلی می‌توان خودروهایی پیدا کرد که وارداتشان به سرزمین اصلی سال‌ها ممنوع بوده؛ درباره خودروهایی مثل نیسان روگ، رنو کولئوس، لکسوس RX و حتی مدل‌های هیبریدی یا فول‌آپشن از برندهای ژاپنی و کره‌ای حرف می‌زنیم. در سال‌های گذشته حتی ماشین‌های آمریکایی مثل فورد به مناطق آزاد می‌آمدند.

آیین‌نامه‌ در سال ۱۴۰۳ اصلاح شد و خودروهای کارکرده مدل ۲۰۱۷ به بعد با پرداخت تعرفه‌۹۰ درصد مجوز ورود به سرزمین اصلی را پیدا کرده‌‌اند. قبل این مصوبه، چنین خودروهایی یک دارایی «محصور» بودند که تردد آن‌ها به خارج از محدوده منطقه آزاد تنها یک‌بار در سال و برای مدت محدود یک ماه امکان‌پذیر بود.

محدودیت‌ها باعث می‌شد ارزش اقتصادی آن‌ها به مراتب کمتر از قیمت جهانی باشد اما با تصویب قانون جدید، این دارایی‌های محصور به کالاهایی با ارزش افزوده بالا تبدیل شده‌اند که می‌توانند در سراسر کشور مورد استفاده قرار گیرند.

مقایسه قیمت خودرو در مناطق آزاد با سایر نقاط کشور

خودروهای مناطق آزاد معمولاً با قیمت پایین‌تر نسبت به نمونه‌های مشابه در سایر نقا عرضه می‌شوند و همین مسئله به جذابیت بازار ماشین در مناطق آزاد اضافه می‌کند. رصد قیمت‌ها نشان می‌دهد در کیش، میتسوبیشی پاجرو ۲۰۱۷ حدود ۲.۳۹ میلیارد تومان است.

قیمت هیوندای سوناتا ۲۰۱۷  در منطقه آزاد اروند به حدود ۸۹۰ میلیون تومان می‌رسد و در منطقه آزاد ارس می‌توان با حدود ۴.۶۵ میلیارد تومان، بی‌ام‌و سری ۳ سدان ۲۰۱۷ خرید. قیمت بنز E200 مدل ۲۰۱۷  هم در منطقه آزاد ارس تقریبا حدود ۷.۵ میلیارد تومان است.

رنو کولیوس ۲۰۱۸ را می‌توان بین ۴۱۵ تا ۵۲۰ میلیون تومان خرید و با حدود ۲۵۵ میلیون تومان ممکن است صاحب هیوندای النترا ۲۰۱۷ شد. در کل قیمت خودروهای مناطق آزاد گاهی نصف و در مواردی حدود دو سوم قیمت بازار باقی نقاط کشور است.

با این حال قانون جدید، بازی قیمت‌ها را در مناطق آزاد به کلی دگرگون کرده است. فروشندگان خودرو در این مناطق با آگاهی از قابلیت پلاک ملی شدن، قیمت‌های خود را به سمت قیمت‌های بازار داخلی نزدیک کرده‌اند. این تغییر قیمت به قدری شدید بوده که بخش بزرگی از سود مورد انتظار خریدار از فرآیند دریافت پلاک ملی پ، از قبل در قیمت پایه خودرو لحاظ شده است. پس خریدار جدید به جای کسب سود، تنها نقش تکمیل‌کننده فرآیند را برای فروشنده ایفا می‌کند.

بسیاری از آگهی‌های آنلاین با قیمت‌های پایین و غیرواقعی (مثلاً یک هزار تومان برای خودروهای لوکس) صرفاً جهت جلب توجه و فریب مخاطب منتشر می‌شوند.

خودروهای مناطق آزاد  قبلا یک دارایی «محصور» بودند که ترددشان به داخل کشور تنها یک‌بار در سال مجاز  بود

شرایط واردات خودرو از مناطق آزاد و هزینه‌های پلاک ملی

شرایط اولیه ساده به نظر می‌رسد؛ خودرو مجاز مدل ۲۰۱۷ عنوان شده که حجم موتور آن زیر ۲۵۰۰ سی‌سی است اما واردات خودروهایی از برندهای لامبورگینی، فراری، پورشه، مازراتی و بوگاتی را از بیخ ممنوع اعلام کرده‌اند.

برای اینکه جلوی واسطه‌گری در مناطق آزاد را بگیرند، قانون می‌گوید پلاک ملی تنها برای افرادی صادر خواهد شد که پیش از این، شخصا خودرو را به منطقه آزاد وارد کرده‌اند.

طبق آیین‌نامه جدید، تعرفه گمرکی برای واردات خودروهای کارکرده حدود ۹۰ درصد ارزش رسمی خودرو است. به‌عنوان مثال، اگر خودرو در منطقه آزاد ۴۰۰ میلیون تومان قیمت دارد، باید حدود ۳۶۰ میلیون تومان تعرفه پرداخت شود.

قبل از تکمیل پرداخت‌ها و ارائه مدارک، فروشنده باید ابتدا دنبال دریافت کد شیما از سامانه مناطق آزاد برود تا متوجه شود امکان ترخیص خودرو و دریافت پلاک ملی را دارد. در آخر هزینه‌های حمل، بیمه و خدمات نیز به‌صورت جداگانه محاسبه می‌شوند.

فرض کنید یک خودروی مدل ۲۰۱۷ در منطقه آزاد حدود دو میلیارد تومان لیست شده است. حدود یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان به خاطر تعرفه‌ها به آن اضافه می‌شود. مالیات بر ارزش افزوده در این حالت با نرخ ۹ درصد به ۳۴۲ میلیون می‌رسد و برای هزینه‌های جانبی شامل ترخیص، شماره‌گذاری و حمل و نقل نیز تقریبا ۱۵۰ میلیون تومان دریافت می‌شود.

قیمت خودرو در این مثال خیلی راحت تا چهار میلیارد و ۲۹۲ میلیون تومان رسید. اگر این خودرو در بازار تهران به راحتی پیدا شود و قیمتش کمتر از این رقم باشد، واردات صرفه اقتصادی چندانی ندارد چون تعرفه، نزدیک به نصف ارزش خودرو را می‌بلعد اما اگر سراغ خودرویی برویم که در بازار تهران نیست،‌ اوضاع متفاوت خواهد بود.

واردات خودرو از مناطق آزاد به نفع چه کسی است؟

دولت برنده اصلی است چون از طریق تعرفه ۹۰ درصدی سهم بزرگی از ارزش خودرو به خزانه دولت واریز می‌شود. از این منظر، واردات خودرو از مناطق آزاد بیشتر یک طرح درآمدی برای دولت است.

فروشندگان مناطق آزاد هم می‌توانند برنده باشند. برای این کار باید خودروهایی که مدتی در صف فروش متوقف شده‌‌اند را در بازار جدید به فروش برسانند.

وضعیت خریداران به دو صورت است؛ گروهی که دنبال مدل‌های خاص، کمیاب یا نسخه‌های لوکس رفته‌اند، ممکن است طعم پیروزی را بچشند. هرچقدر شکاف قیمتی بین ارزش جهانی خودرو و قیمت آن در بازار ایران بیشتر باشد، این واردات منطقی‌تر خواهد بود اما باقی افراد قطعا بازار شهری و بین مدل‌های کارکرده، قطعا گزینه‌های ارزان‌تری پیدا می‌کنند.