من از اولین روزهای ریاست جمهوری ترامپ، مکرر تأکید کردم که این توهمی بیش نیست و خروج ترامپ از برجام عواقب ناگواری فراتر از روابط دوجانبه ایران و آمریکا در سطح منطقهای و جهانی خواهد داشت.
در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۷۲۱ مطلب
من از اولین روزهای ریاست جمهوری ترامپ، مکرر تأکید کردم که این توهمی بیش نیست و خروج ترامپ از برجام عواقب ناگواری فراتر از روابط دوجانبه ایران و آمریکا در سطح منطقهای و جهانی خواهد داشت.
آمریکا باید به ایران مشوق‌های اقتصادی شامل برداشتن تحریم‌ها بدهد. در این مفهوم بهترین گزینه آمریکا تقلید از رویه ایران است؛ یعنی فرستادن سیگنال‌های ترکیبی به دشمنانش. نهایتا آمریکا باید تصمیم بگیرد تا چه حد می‌خواهد نیرو‌ها و تجهیزات نظامی خود را درخلیج فارس نگه دارد. اما الان اولویت اصلی باید چالش ایران باشد؛ قبل از اینکه اتفاقی بیافتد.
در آمریکا، رفع یا استمرار تحریم‌ها، بخشی از این جدل است که آیا سیاست کاخ سفید در برابر ایران تغییر می‌کند یا نه. برخی تحلیلگران بر این باور هستند ترامپ در حد دیدار و آغاز مذاکره حاضر است انعطاف نشان دهد تا از این امر، برای مقاصد انتخاباتی استفاده کند و فشار تحقیقات استیضاح را تحت الشعاع قرار دهد. روحانی از این امر آگاه بود و احتمالا به همین دلیل، در اتاقش را باز نکرد.
با پایان نشست نیویورک، فصل دیگری از میانجیگری‌ها به پایان رسید. فعلا در کوتاه مدت، چشم انداز موفقیت وساطت‌ها تیره و تار است. هر چند که تلاش‌ها در این زمینه هنوز ادامه دارد. در هفته جاری عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق، بار دیگر به تهران سفر می‌کند. چهارشنبه هفته گذشته او به عربستان رفت. منابع عراقی می‌گویند عبدالمهدی راهکاری برای کاهش تنش‌ها میان ایران و عربستان دارد.
سیاست فعلی آمریکا در برابر ایران، به شدت بر تحریم اتکا دارد. مقامات دولت ترامپ مکررا به اثرات ادعایی تحریم‌ها بر اقتصاد ایران مباهات کرده‌اند. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، حتی اخیرا گفته است مردم ایران، فشار‌های اقتصادی را تحمل نخواهند کرد.
اما ظاهرا فرانسوی‌ها در این مسیر تنها هستند. آلمان، مدت‌هاست که سکوت کرده و موضع خاصی درباره نجات برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) یا تنشزدایی میان ایران و آمریکا بیان نمی‌کند. بریتانیا نیز روز به روز به سمت آمریکا متمایل می‌شود. بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، قرار است روز سه شنبه با روحانی در نیویورک دیدار کند. اما یک روز قبل از این دیدار، جانسون، ایران را مسئول حمله به تاسیسات نفتی عربستان دانست و اعلام کرد کشورش با آمریکا و دیگر کشور‌های اروپایی درباره یک پاسخ مشترک به ایران کار می‌کند.
جنکینز، تنها کسی نیست که استراتژی تحریمی کاخ سفید را موثر می‌داند. ترامپ و دیگر جریان‌های سیاسی همفکر او، مدام بر این نکته تاکید می‌کنند که تحریم‌ها، در حال «کشتن» اقتصاد ایران هستند. بنابراین، فقط زمان لازم است تا اثرات نهایی آنها، مشخص شود. رئیس‌جمهور آمریکا با تاکید بر لزوم اعمال تحریم بر ایران و خودداری از پاسخ نظامی به این کشور، بار دیگر نشان داد که او بر اثرگذاری تحریم‌ها در بلندمدت شرط بندی کرده و این سیاست را برای تغییر محاسبات ایران مناسب می‌داند.
در اثر ماجرای آرامکو، اختلافات میان تهران و واشنگتن به حدی تشدید شد که نه تنها سیگنالی درباره احتمال تنشزدایی در سازمان ملل دیده نمی‌شود، بلکه همه شواهد و قراین از این حکایت دارند که نشست آتی مجمع عمومی ممکن است به صحنه نبرد دیپلماتیک ایران و آمریکا تبدیل شود. آمریکا، با تاخیر و بی‌میلی، ویزای هیئت ایران را صادر کرد و بر لزوم مشارکت شورای امنیت سازمان ملل در پرونده حمله به تاسیسات نفتی عربستان اصرار ورزید. عربستان نیز، در همین خصوص، دو نامه به سازمان ملل ارسال کرده است.
پس از چند هفته خوشبینی نسبت به احتمال آب شدن یخ روابط ایران و آمریکا در نشست آتی سازمان ملل، حمله به تاسیسات نفتی عربستان، ناگهان فضا را مجددا تنش آلود کرد و خاورمیانه را بار دیگر در آستانه یک درگیری نظامی وایرنگر قرار داده است. در پی تحریم کل صادرات نفت ایران در ماه مه گذشته، منازعه تهران و واشنگتن به مرحله حساسی رسیده و مستلزم یک راه حل نهایی است، شاید طرف‌های مستقل بین المللی، این بار هم بتوانند تبعات حمله به عربستان را کنترل کنند، اما این کنترل کاملا موقتی است و هر لحظه امکان خروج تنش‌ها…
صرفنظر از دمکرات‌ها، ترامپ برای انعطاف در برابر ایران باید قبل از دشمنان خود، طرفدارانش را متقاعد کند. بخش قابل توجهی از حامیان ترامپ، گروه‌های محافظه‌کاری هستند که معمولا طرفدار اسرائیل و مخالف ایران هستند. هرگونه انعطاف چشمگیر در برابر ایران، ممکن است خشم این گروه‌ها را برانگیزد. بنابراین، ترامپ با در نظر گرفتن شرایط داخلی در آستانه انتخابات، ممکن است تصمیم گیرد یک انعطاف حداقلی در برابر ایران نشان دهد تا با عکس گرفتن با روحانی، هزینه این انعطاف را جبران کند.