در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۸۲۶ مطلب
ترامپ در نامه‌ای به رهبر ایران خواستار توافق هسته‌ای طی دو ماه شده و همزمان نیروی نظامی خود را در منطقه افزایش داده است. ایران ضمن رد مذاکرات مستقیم، به اعتمادسازی پرداخته و با وجود مشکلات اقتصادی و فشار تحریم‌ها، به‌دنبال توافقی عادلانه و شرافتمندانه است. شورای همکاری خلیج فارس، میانجی‌گر بحران شده و خواستار کاهش تنش‌هاست.
زمانی که توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ یا برجام شکل گرفت، اصل مذاکرات و نتیجه آن در منطقه دشمنان و مخالفان زیادی داشت که اسرائیل تنها یکی از آنها بود. اما در حال حاضر، به گواه کارشناسان مختلف، سران کشور‌های منطقه به صورت آشکار و پنهان در حال تلاش برای شکل‌گیری، تداوم و در نهایت شکل‌گیری توافق میان ایران و ایالات متحده هستند.
ایران خواستار کاهش سریع تحریم‌های هسته‌ای، آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده و پایان فشار بر خریداران چینی نفت خود شده است. در مقابل، تهران آمادگی بازگشت به محدودیت‌های غنی‌سازی اورانیوم طبق توافق ۲۰۱۵ را اعلام کرده است. با وجود تماس‌های غیرمستقیم و دیدار تاریخی میان ویتکاف و عراقچی در عمان، اختلافات جدی میان دو طرف باقی است. واشنگتن رفع تحریم‌ها را منوط به تعهدات بیشتر ایران برای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و نظارت‌های گسترده‌تر کرده است.
دونالد ترامپ به جای برچیدن کامل برنامه هسته‌ای، به دنبال محدودسازی نظارت‌پذیر است و لغو تحریم‌های اولیه را ابزار خود می‌داند. این رویکرد، پیشرفت‌های هسته‌ای ایران را معکوس کرده و فرصت‌های اقتصادی برای آمریکا فراهم می‌کند، بدون آنکه تنش نظامی ایجاد شود. ترامپ از این طریق می‌تواند توافقی جامع‌تر از اوباما و موفق‌تر از بایدن حاصل کند.
ایران و آمریکا مذاکرات غیرمستقیم خود را در عمان پایان داده و برای ادامه گفت‌و‌گو‌ها در ۱۹ آوریل (۳۰ فروردین) توافق کردند. این مذاکرات به گفته طرفین سازنده بود، اما ایران تأکید کرده تا زمان پابرجایی تحریم‌ها مذاکره مستقیمی انجام نخواهد داد. بازرسی‌های بین‌المللی برای شفافیت برنامه هسته‌ای ایران اهمیت دارند، اما نگرانی‌هایی درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده و حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی وجود دارد. مقامات اروپایی تا ژوئیه باید درباره بازگشت تحریم‌های سازمان ملل تصمیم‌گیری کنند.
گفت‌و‌گو‌های مقدماتی میان مقامات آمریکایی و ایرانی در عمان، به‌عنوان فرصتی برای سنجش امکان مذاکرات رسمی درباره محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران تلقی می‌شود. در حالی که ترامپ به دنبال توافقی برای جلوگیری از تشدید بحران است، ایران همچنان بر حفظ حق غنی‌سازی خود اصرار دارد. این مذاکرات، با وجود بی‌اعتمادی عمیق و فشار‌های اسرائیل، می‌تواند به تعیین چارچوب و جدول زمانی گفت‌و‌گو‌ها منجر شود، اما سرنوشت آن همچنان نامعلوم است.
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، در حالی گفت‌و‌گو‌های مستقیم با عباس عراقچی را در عمان آغاز می‌کند که تنش‌های هسته‌ای میان تهران و واشنگتن به نقطه‌ای حساس رسیده است. ترامپ خواهان برچیدن کامل غنی‌سازی ایران است، در حالی‌که تهران بر حفظ حق فعالیت‌های صلح‌آمیز تأکید دارد. آزادی ۶ میلیارد دلار منابع بلوکه‌شده به‌عنوان پیش‌شرط گفت‌و‌گو مطرح شده و در این میان، تهدید حمله نظامی نیز همچنان در فضای مذاکرات سایه افکنده است.
یک شبکه اسرائیلی به نقل از یک مقام سعودی از انتظارات عربستان از مذاکرات جدید هسته‌ای ایران سخن گفت.
تهران، مذاکرات با ترامپ را جدی‌تر از بایدن تلقی می‌کند، زیرا ترامپ برخلاف بایدن، تحریم‌ها را ابزار فشار نمی‌داند بلکه حاضر است در قبال توافق، آنها را کاهش دهد. نتانیاهو همچنان بر مدل لیبی پافشاری دارد، اما چنین خواسته‌هایی احتمالاً مانعی بر سر توافق خواهد بود. همزمان، انتخاب برخی مشاوران تندرو در اطراف ترامپ، نگرانی‌ها درباره سوق یافتن سیاست خارجی آمریکا به‌سمت رویارویی نظامی با ایران را افزایش داده است.
دیدار اخیر نتانیاهو با ترامپ در کاخ سفید با دستاورد ملموسی همراه نبود و با واکنش منفی رسانه‌های اسرائیلی روبه‌رو شد. اختلافاتی آشکار در حوزه‌هایی، چون تعرفه‌های گمرکی، ایران و ترکیه میان دو طرف نمایان شد. با این حال، در مورد جنگ غزه، واشنگتن حمایت کامل خود را از اقدامات اسرائیل حفظ کرد. این هماهنگی، نگرانی‌ها درباره ادامه عملیات نظامی و انسداد مسیر آتش‌بس را افزایش داده و فشار منطقه‌ای را ضروری‌تر ساخته است.
