شبیه سازی توافق "ژنو" با "آلماتی یک" منصفانه نیست

یک کار‌شناس مسائل بین الملل در واکنش به برخی انتقادات خصوصا از سوی جریانات نزدیک به تیم مذاکره کننده هسته‌ای سابق نسبت به توافق ژنو۳ گفت: آنهایی که به توافق صورت گرفته در ژنو میان جمهوری اسلامی ایران و گروه ۱+۵ انتقاد می‌کنند بهتر است اول به این سوال پاسخ دهند که اگر دو طرف توافق نمی‌کردند چه می‌کردند.

حسن بهشتی‌پور با بیان این مطلب در گفتگو با فرارو گفت: دیگر بر کسی پوشیده نیست که ادامه وضعیت گذشته به صلاح مملکت نبود که اگر غیر از این بود شاهد انتخاباتی با آن نتیجه و تاکید دولت جدید بر اعمال رویکرد متفاوت در عرصه بین الملل و همچنین نرمش قهرمانانه نمی‌بودیم.

وی با تاکید بر اینکه کل نظام به این ضرورت رسید که خط و مشی گذشته در موضوع هسته‌ای باید دستخوش تغییر شود گفت: اگر چه آن تصمیم یک تصمیم ملی و منطبق بر منافع ملی بود اما هنوز عده‌ای گمان می‌کنند که بهترین روش‌‌ همان روشی است که مبتنی بر الگوی جنگ سرد بود. به گونه‌ای که اگر چه آمریکا و شوروی پای میز مذاکره می‌نشستند اما هر کدام حرف خود را می‌زدند و هیچ یک حاضر نبودند برای نزدیک کردن دیدگاه‌ها گامی برداند.

این کار‌شناس مسائل بین الملل افزود: مدافعان الگوی جنگ سرد در ایران هم به دنبال آن بودند که همچنان مذاکرات با گروه ۱+۵ به‌‌ همان شیوه پیش برود به گونه‌ای که گروه ۱+۵ در مذاکرات حرف خود را بزند و جمهوری اسلامی ایران حرف خود را، تا به این ترتیب یک نوع مقاومت شکل بگیرد. این در حالی است که این روش جز تشدید تهدیدات و تحریم‌ها هیچ سودی برای کشور نداشت، پیگیری شش ساله این سیاست به خوبی این موضوع را به اثبات رساند.

وی با تاکید بر اینکه در تحلیل‌های خود پیرامون پرونده هسته‌ای ایران نباید دچار افراط و تفریط شد گفت: اگر چه انتقادات بسیار به رویکرد شش سال گذشته تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران در مسیر گفتگو‌ها با طرف‌های غربی وجود دارد اما این را باید در نظر گرفت که اگر مقاومت مد نظر این تیم و تیم‌های مذاکره کننده پیش از آن نبود امروز چنین انباشت سرمایه‌ای به عنوان پشتوانه مذاکره در اختیار تیم مذاکره کننده هسته‌ای هم نداشتیم.

بهشتی‌پور افزود: اینکه تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران در ژنو با اقتدار مقابل گروه ۱+۵ می‌ایستد و موضع برابر در مذاکرات را طلب می‌کند ماحصل ده سال مقاومت در دوره‌های گذشته از دوران آقای روحانی و لاریجانی گرفته تا دوران آقای جلیلی است. دورانی که سبب شد اکنون نزدیک به ۱۹ هزار سانتریفیوژ فعال، ۷۱۵۴ کیلوگرم اورانیوم ۵ درصد و ۱۹۶ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد در اختیار داشته باشیم.

وی ادامه داد: این سرمایه‌ها بود که در مذاکرات به پشتوانه تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران تبدیل شد و قدرت چانه زنی آن‌ها را بالا برد هر چه در اختیار داشتن این پشتوانه در مذاکرات لازم بود اما کافی نبود. برای آنکه این چانه زنی‌ها منتج به نتیجه شود یقینا تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران نیازمند یک محمد جواد ظریف بود؛ فردی خردمند، کاردان، آگاه از روابط و قوانین بین المللی که بتواند با ابزار بین المللی طرف مقابل را وادار به تمکین کند.

این کار‌شناس مسائل بین الملل در ادامه درباره این ادعا که توافق نامه ژنو هیچ دستاورد ویژه‌ای محسوب نمی‌شود چرا که این توافق نامه مشابه طرح پیشنهادی گروه ۱+۵ در آلماتی۱ است گفت: اصلا بعید نیست که توافق نامه ژنو با طرح پیشنهادی گروه ۱+۵ در آلماتی یک شباهت‌هایی داشته باشد چرا که به هر حال تاکنون در تمامی مذاکرات هسته‌ای با ایران مباحثی همچون غنی سازی۲۰ درصد، تاسیسات فردو، نطنز و اراک مطرح شده است شباهت‌های این توافق نامه و آن طرح می‌تواند دراین موارد باشد.

وی افزود: اما آنهایی که غیرمنصفانه سعی در کم ارزش کردن توافق نامه ژنو با شبیه سازی‌های این توافق و طرح آلماتی۱ دارند بهتر است این موضوع را در نظر داشته باشند که این طرح ماحصل طرح پیشنهادی است که که مذاکرات مسکو یعنی یک دور پیش از مذاکرات آلماتی مطرح شد. اگر حول محور طرح پیشنهادی مسکو توافقی میان دو طرف شکل می‌گرفت تحریم‌های نفتی و بانکی علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال نمی‌شد و این اندازه فشار و محدودیت به کشور وارد نمی‌کرد.

بهشتی‌پور تصریح کرد: مگر منتقدان توافق اخیر نمی‌گویند که توافق نامه ژنو چیزی فرا‌تر از طرح آلماتی۱ نیست. خب مگر طرح آلماتی۱ در مسکو ارایه نشده بود چرا آقایان نتوانستند بر سر آن به توافق برسند و مانع از اعمال تحریم‌های نفتی و بانکی علیه ایران شوند.

وی تاکید کرد: پاسخ روشن است چون عده‌ای‌‌ همان زمان مدعی بودند که آمریکا و اروپا قادر به تحریم نفت ایران نیست به این دلیل که تحریم نفت ایران بهای نفت در بازارهای جهانی را افزایش خواهد داد و تحریم ایران به تحریم خود غرب تبدیل خواهد شد اما دیدیم که این تحریم مدیریت شده اعمال شد به این شکل که ابتدا ۱۱ کشور را که مشتری عمده نفت ایران بودند را از اعمال تحریم‌ها محروم کردند تا شوک احتمالی بر بازار نفت را کنترل کنند.

بهشتی‌پور ادامه داد: پس از آن نیز به همین ۱۱ کشور فشار آورده شده که به تدریج در هر بازه زمانی شش ماهه، ۲۰ درصد از واردات نفت ایران را کاهش دهند تا جایی که صادرات نفت ایران را از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز به حدود یک میلیون بشکه رساندند.

این کار‌شناس مسائل بین الملل با تاکید بر اینکه اگر قرار باشد پای انتقاد به میان آید حرف‌های نگفتنی زیادی مطرح می‌شود گفت: گذشته‌ها گذشته است و فرصت‌های که می‌شد از آن بهره گرفت یک به یک از دست رفته اما مهم این است که فرصت‌های پیش رو از دست نرود بر این اساس بهتر است که منتقدان به جای انتقاد با ایجاد همدلی و همراهی با تیم مذاکره کننده هسته‌ای امکان نهایی شدن توافق نامه‌ای که تنها شش ماه برای محک خوردن زمان نیاز دارند را فراهم کنند.