چه کسی مسوول کاهش مشارکت مردم است؟

فرارو- هشدار رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد کاهش مشارکت مردم در انتخابات زنگ خطری برای جریاناتی است که حاضرند برای منافع جناحی خود مصالح کشور را زیر پا بگذارند. 

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام با تاكيد بر افزايش مشاركت مردم در انتخابات گفت: «حد نصاب حضور مردم در انتخابات ما 99 درصد بوده است و ما با 99 درصد شروع كرديم؛ چرا اكنون اين رقم بايد به كمتر از 50 درصد برسد.»

چرا به کمتر از 50 درصد رسیده ایم؟

آيت‌الله هاشمي رفسنجاني كه در حاشيه جشنواره مديريت شهري در جمع خبرنگاران سخن مي‌گفت، اظهار داشت: «اين مساله نشانه خوبي نيست و مردم ما بايد بيش از اين علاقه‌مند باشند.» 

رئیس مجلس خبرگان در حالی این سخنان را بر زبان راند که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری قرار داریم و در برهه کنونی مشارکت بالای مردم در انتخابات می تواند کمک بسیاری به پیشرفت برنامه های نظام بکند. 

در جوامع متکی به نظام انتخاباتی همواره مقدار مشارکت مردم در انتخابات میزانی برای مشروعیت و مقبولیت نظام در میان مردم است و هرچه این میزان بالا تر باشد مهر تائیدی است بر عملکرد آن نظام سیاسی اما اگر این رقم به زیر پنجاه در صد نزول پیدا کند حاکی از آن است که بیشترین مردم اعتماد خود را به عملکرد ساختار سیاسی از دست داده اند.

همان طور که هاشمی رفسنجانی به آن اشاره کرد در اولین انتخابات برگزار شده در جمهوری اسلامی اکثریت مطلق مردم شرکت کردند اما این میزان مشارکت در طول سی ساله عمر نظام روند پر افت و خیزی را سپری کرده است. 

بررسی ها نشان می دهد میزان مشارکت مردم به دو مولفه اصلی وابسته است. اولین مولفه این است که مردم در میان کاندیدا ها بتوانند سلیقه خود را ببینند و ومولفه دوم این است که مردم احساس کنند  رای آنها واقعا راهگشا است و می تواند تاثیر مثبتی در امور کشور داشته باشد. 

در این راستا در انتخابات هفتمین دوره ریاست جمهوری در سال 76 که مردم برآورده شدن مطالبات خود را در گرو آمدن شخصی متفاوت می دیدند و سید محمد خاتمی توانست این وظیفه را برعهده گیرد، نزدیک به هشتاد درصد مردم در انتخابات شرکت کردند تا پر مشارکت ترین انتخابات پس از رفراندوم جمهوری اسلامی رقم بخورد و در مجلس ششم نیز که کاندیداهای مختلفی سلایق اقشار گوناگونی از مردم را نمایندگی می کردند مشارکت مردم نزدیک به هفتاد درصد بود. 

براین اساس در دومین انتخابات شورای شهر که آزاد ترین انتخابات در تاریخ جمهوری اسلامی نام گرفت میزان مشارکت زیر پنجاه درصد بود و علت اصلی این امر این بود که مردم احساس کردند رایشان در این انتخابات تاثر چندانی نخواهد داشت به این خاطر مردم تهران نیر که تصویر چندان مساعدی از شورای شهر خود در ذهن نداشتند حاضر نشدند در دومین دوره انتخابات آن شرکت کنند و میزان مشارکت آنان چیزی در حدود پانزده درصد بود. 

در هفتمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز که با رد صلاحیت گسترده نمایندگان اصلاح طلب همراه بود مردم تمایل چندانی به شرکت در انتخابات نداشتند و تنها پنجاه و یک درصد در این انتخابات شرکت کردند که باز میزان مشارکت تهرانی ها در آن سی وهفت درصد بود. 

بنابر آمار پس از انتخابات هشتمین دوره ریاست جمهوری که محمد خاتمی برای دومین بار انتخاب شد و میزان مشارکت مردم نزدیک به هفتاد درصد بود اما شرکت مردم در انتخابات روندی نزولی را طی کرد و میانگین آن حول و حوش پنجاه درصد بود و تنها در دور اول نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که کاندیداهای بسیاری همچون هاشمی رفسنجانی، قالیباف، معین، کروبی، لاریجانی و احمدی نژاد حضور داشتند میزان مشارکت اندکی بیش از شصت در صد بود. 

بررسی آمارهای میزان مشارکت مردم در انتخابات نشان می دهد که هشدار رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در این زمینه به جاست و مسئولین امر باید زمینه حضور گسترده مردم در انتخابات را فراهم کنند و این زمینه بنابر آنچه که ذکر شد متکی بر دو مولفه اثرگذاری آرای مردم و امکان حضور سلایق مختلف است. 

امر لازم برای تحقق این مسئله این است که جناح های سیاسی بپذیرند در شرایطی برابر با هم وارد عرصه شوند تا در روندی دموکراتیک آنچه خواسته اکثریت مردم است تحقق پیدا کند.

جدول آماری انتخابات های برگزار شده در جمهوری اسلامی