پیام دولت چه بود؟
همه پشت پرده تورمِ صفر درصدی
روحانی با اعلام نرخ تورم صفر درصدی خبرساز شد. بسیاری از مخالفان دولت در رسانههای مختلف بر این آمار انتقاد کردند و معاون اول رییس جمهور آنان را بیاطلاع خواند اما سوال اینجاست که نرخ صفر تورم بهمن نسبت ماه قبل چرا اهمیت دارد؟
یکی از وعدههای اقتصادی مهم روحانی کاهش نرخ تورم بود که از ابتدای آغاز به کار دولت تاکنون روند کاهشی داشته است. با این حال شنیدن نرخ صفر درصدی از زبان رییس جمهور در مراسم روز ملی مهندسی تعجب آور بود و بازتاب گسترده ای در رسانهها داشت.
با این حال اگر چه طرح آمار در سطح رسانههای منتقدان دولت مورد توجه قرار گرفت اما در میان عموم مردم و نزد افکار عمومی با استقبال مواجه نشد. مردمی که هنوز تورم ۵۰ درصدی سال ۷۴ را به یاد دارند نسبت به صفر درصد شدن تورم چندان واکنش نشان ندادند که این ناشی از بیاعتمادی مردم به نظام آمارستانی کشور است که میتوان آن را میراث دوران دولت احمدینژاد دانست.
در مورد اختلاف اخیر موجود در ارقام این دو نهاد آماردهی در کشور بر خلاف آنچه که گزارشگر بیست و سی در برنامه سه شنبه شب نتیجه گرفت چندان قابل توجه نیست. منبع سخنان روحانی ارقام اعلامی مرکز آمار ایران است که بر اساس گزارش این نهاد تورم بهمن به 15.2 درصد رسیده و تورم ماهیانه صفر درصد شده است.
به اعتقاد کارشناسان اقتصادی این اختلاف اندک نیز ناشی از دلایلی همچون تفاوت در جامعه آماری است و تاثیر عمده ای در برنامهریزیهای دولت نخواهد داشت.
گروهی از منتقدان روحانی با تکیه بر اینکه اعلام نرخ تورم یک ماه نسبت به ماه قبل شیوهای نامعمول است القا کردند که اعلام این رقم به قصد فریب افکار عمومی بوده است.
در ساختار سنتی اقتصاد ایران که کشاورزی بر صنعت غلبه دارد همواره این طور است که نرخ تورم در ماههای بهمن، اسفند، فروردین و اردیبهشت با کاهش محصولات کشوری و البته تزریق نقدیندگی - در قالب دستمزدها - به بالاترین حد خود رسیده و در خرداد و تیر با رسیدن انبوه محصولات کشاورزی به بازار به حدود صفر میرسد لذا اگر آقای روحانی در تیر ماه از نرخ صفر درصدی میگفت جای تعجب نداشت چون صفر شدن تورم در این فصل امری عادی و طبیعی است اما همان طور که اعلام شده است نرخ تورم در بهمن ماه در حالی که میتوانست به بیشترین حد خود برسد، صفر شده و این معنادار است.
علاوه براین برخی از منتقدان دولت نیز در رسانههای مختلف نوشته بودند که اگر نرخ تورم به صفر رسیده است چرا قیمت مرغ بالا رفته یا...! در پاسخ به اینکه چرا تورم صفر درصدی در سبد کالای خانوار احساس نمیشود، باید گفت که این رقم اساسا معیار مناسبی برای نشان دادن تغییر محصولات مصرفی به خصوص غذایی در سطوح مختلف طبقات اجتماع نیست. روشن است که وزن محصولات غذایی در یک خانواده ساکن شمال تهران و با جنوب تهران یکسان نبوده و این تفاوت باعث میشود که میزان فشار حاصل تورم متفاوت باشد.
نباید فراموش کرد که تورم اگرچه با گرانی مرتبط است اما لزوما به معنای گرانی نیست به همین خاطر ممکن است که یک کالا در بازار گران و نرخ تورم از روند کاهشی داشته باشد.
روشن است که واقعی یا غیرواقعی بودن آمار اعلامی با اندکی تحقیق مشخص و تردیدهای موجود از بین میرود اما آنچه که در ذهن مردم ریشه کرده بیاعتمادی باقی مانده از دولت قبل است و به این سادگیها از بین نخواهد رفت.