چند سالی است که ظروف یکبار مصرف پلاستیکی به دلیل افزایش تولید، قیمت ارزان، حمل و نقل آسان و دسترسی سریع، جایگزین ظروف سنتی شده که این حجم در ایام خاص مانند ماه محرم و صفر با توزیع غذاهای نذری افزایش می یابد که علاوه بر نازیبا کردن چهره شهر، مشکلات محیط زیستی زیادی به همراه دارد.
به گزارش ایرنا، آمارها نشان می دهد بالا بودن سرانه مصرف ظروف پلاستیکی در کشور باعث شده است ایران در شمار 10 کشور اول دنیا از لحاظ مصرف پلاستیک قرار گیرد که استفاده از این ظروف در ایام محرم و صفر به اوج خود می رسد.
به گفته برخی فعالان محیط زیستی مصرف ظروف یکبار مصرف در ایام محرم و صفر تا دو برابر افزایش می یابد از این رو از هیات های مذهبی خواستند تا از ظروف یکبار مصرف تجدید پذیر در مساجد و تکایا استفاده کنند.
بر اساس آمارهای اعلام شده سالانه بیش از 177 هزار تن پلاستیک در ایران تولید می شود که برابر با 500 تن در روز است که اگر حجم ظروف یکبار مصرف در ایام محرم را به آن اضافه کنیم تصور کنید چه حجم عظیمی از زباله شهر را فرا می گیرد.
اگر در شهر تهران 20 هزار هیات عزاداری ثبت شده باشد و هر کدام از آنها 10 شب اول محرم حدود هزار پرس غذا توزیع کنند، فقط در شهر تهران در این مدت حدود 200 میلیون ظرف یکبار مصرف استفاده می شود که اگر هیات های ثبت نشده و توزیغ نذری در منازل را هم در نظر بگیریم آمار استفاده از این ظروف تا چندین برابر افزایش خواهد یافت.
این در حالی است که اگراستفاده از کیسه های پلاستیکی نیز به این میزان مصرف ظروف پلاستیکی اضافه شود رقمی درخورتامل به دست می آید که این موضوع توجه مسوولان را می طلبد.
بنابراعلام کارشناسان محیط زیستی هر خانواده ایرانی روزانه سه کیسه پلاستیکی استفاده می کند که با احتساب داشتن حدود 20 میلیون خانوار در ایران، روزانه 60 میلیون، ماهانه یک میلیارد و 800 میلیون و سالانه بیش از 20 میلیارد کیسه پلاستیکی در کشور مصرف می شود.
تحقیقات کارشناسان نشان می دهد: با مصرف نکردن یک کیسه پلاستیکی درهفته هر خانواده ایرانی، می توان از مصرف حدود 816 میلیون کیسه پلاستیکی در سال جلوگیری کرد بنابراین رسیدن به این نکته نیاز به فرهنگ سازی دارد.
استفاده از ظروف یکبار مصرف که بخش زیادی از زباله تولید شده در دنیا را به خود اختصاص می دهد، دستاورد زندگی شهرنشینی است که در سراسر دنیا سالانه شاهد افزایش مصرف آن هستیم. آمارها نشان می دهد روزانه 3.5 میلیون تن زباله در دنیا تولید می شود که سهم ایران در این میان 40 هزار تن در روز یعنی 1.15 صدم درصد زباله دنیا است.
حسین عبیری گلپایگانی فعال محیط زیست و رییس انجمن کوهستان سبز به خبرنگار علمی ایرنا گفت: آمارها نشان می دهد بالا بودن سرانه مصرف ظروف پلاستیکی در ایران باعث شده است ایران در شمار 10 کشور اول دنیا از لحاظ مصرف پلاستیک قرار گیرد.
وی افزود: 10.28 صدم درصد مواد زاید در ایران پلاستیک است این در حالی است که ماندگاری پلاستیک در طبیعت بین 300 تا 500 سال است که این مدت زمان تاثیرات جبران ناپذیری بر طبیعت وارد می کند.
ایجاد کمپین مبارزه با ریختن زباله و ظروف یکبار مصرف در سطح شهر در ایام محرم
امسال برای نخستین بار کمپین مبارزه با ریختن زباله و ظروف یکبار مصرف در سطح شهر و کوچه و خیابان در ماه محرم و مراسم عزاداری عاشورا و تاسوعا شکل گرفته است.
این کمپین با هدف جلوگیری از آسیب های زیست محیطی و ارتقای سطح فرهنگی جامعه مبنی بر نریختن زباله در سطح شهر ایجاد شده است.
تاکید بر استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی
ماندگاری ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در طبیعت 300 تا 500 سال است در حالی که چند سالی است ظروف یکبار مصرف با پایه گیاهی وارد بازار شده است که در ایران ظروف یکبار مصرف گیاهی دارای 30تا 40 درصد مواد نشاسته ای گیاهی است که همراه با ترکیبات دیگر ساخته می شود. این ظروف تخریب پذیر بوده و در زمان کوتاه تری نسبت به ظروف پلاستیکی در محیط زیست تجزیه می شوند.در امریکا و اروپا ظروفی تولید و عرضه می شود که از نشاسته گیاهی و قابل خوردن است.
عبیری درباره مزایای ظروف یکبار مصرف با پایه گیاهی گفت: سازگاری با محیط زیست، عاری از هر گونه اثرات مضر پلاستیکی به دلیل تماس با غذای داغ - اسیدی و چرب، قابل تجزیه بودن در خاک، مصرف انرژی کمتر در فرایند تولید و تهیه شده از منابع اولیه تجذیذ پذیر برخی از این مزایا است.
این فعال محیط زیست با اشاره به افزایش مصرف ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در ایام محرم و صفر گفت: بعد از پخش غذا در اطراف هر تکیه و حسینیه منظره بسیار آزار دهنده ای از انبوه زباله ناشی از ظروف یکبار مصرف به چشم می خورد که به هیچ عنوان زیبنده نیست.
عبیری تاکید کرد: ریختن غذای گرم در داخل ظروف یکبار مصرف پلاستیکی بسیار خطرناک است زیرا موجب بروز انواع بیماری ها از جمله سرطان می شود، علاوه بر این حجم انبوه آن در معابر شهری موجب مسدود شدن کانال ها و آبراها می شود که با بارش اولین بار آب در شهر جاری می شود.
وی ادامه داد: بر این اساس ستاد ویژه محیط زیست شهرداری تهران دستورالعمل آموزشی در خصوص حفاظت از محیط زیست در ایام سوگواری محرم و صفر ویژه هیات های مذهبی و مساجد را صادر کرده است.
عبیری گفت: دراین دستورالعمل به افزایش استفاده از ظروف پلاستیکی و یکبار مصرف و مضرات استفاده از آنها برای غذاهای گرم و مضرات آن بر محیط زیست اشاره و تاکید شده است.
وی افزود: طرح فرهنگی حذف و ساماندهی ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در مراسم عزاداران حسینی در سال 1387 توسط فعالان محیط زیست به کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران ارائه شد و بعد از آن برخی از فعالان محیط زیست در نمایشگاه عطر سیب که محیط زیستی است فعالیت هایی را با هدف آگاه کردن شهروندان و هیات های مذهبی از مضرات استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی انجام دادند.
وی ادامه داد: با توجه به حجم انبوه تولید و مصرف ظروف پلاستیکی، شهریور سال 1389کمیسیون فرهنگی هیات دولت تصویب کرد تمامی دستگاه های اجرایی موظف به جایگزینی ظروف یکبار مصرف بر پایه گیاهی به جای ظروف یکبار مصرف پلاستیکی هستند.
این در حالی است که به دلایل مختلف از جمله قیمت بالای ظروف یکبار مصرف بر پایه گیاهی نسبت به ظروف پلاستیکی ( دو تا سه برابر ظروف پلاستیکی ) و کم بودن کارخانه های تولید ظروف گیاهی این مصوبه هنوز اجرایی نشده و دوستداران و فعالان محیط زیست امیدوار هستند که این مصوبه هرچه سریعتر اجرایی شود.
عبیری تاکید کرد: ظروف پلاستیکی به علت اینکه از مشتقات مواد نفتی هستند ساختار مولکولی آنها به گونه ای است که در دمای پایین حتی زیر 30 درجه نیز می توانند وارد مواد غذایی شوند که در طولانی مدت این مواد شیمیایی سبب کاهش مصونیت بدن در برابر انواع میکروب ها و بروز بیماری ها می شود.
باید به این نکته توجه ویژه شود در صورتی که اگر مصرف ظروف یکبار مصرف پلاستیکی همچنان ادامه داشته باشد و مردم و دولت برای جایگزینی این مواد اقدامی نکنند سال های آینده مشکلات و معضلات شدید زیست محیطی گریبانگیرمان خواهد شد که رفع آن به این راحتی ها نخواهد بود.
کارشناسان معتقدند تغییر الگو و کاهش مصرف کیسه ها، ظروف یکبار مصرف و محصولات پلاستیکی و به جای آنها استفاده از ظروف با پایه گیاهی مانند نشاسته، ذرت و سیب زمینی و نیز بازگشت به فرهنگ سنتی استفاده از کیسه های پارچه ای برای خریدهای روزانه و ظروف ملامینی و چینی برای توزیع نذورات منجر به کاهش و حذف مشکلات زیست محیطی ، بهداشتی و اقتصادی کشور در این عرصه می شود.
