متكي چطور خانه تكاني مي‌كند؟
كمتر كسي انتظار داشت كه در جريان راي اعتماد به منوچهر متكي، وزير امور خارجه دولت نهم، انتقاداتي چنين صريح از سوي نمايندگان مجلس ابراز شود.
وضعيت وخيم راي اعتماد متكي آن هنگام بيشتر عيان شد كه در گفت‌و‌گوهاي پس از راي‌گيري اين سخن به ميان آمد كه اگر توصيه رهبري نبود، متكي نيز در فهرست وزرايي بود كه موفق به كسب راي اعتماد از مجلس نمي‌شد. با اين وصف متكي از راي 286 نماينده موفق به كسب 173 راي موافق نماينده شد. 79 نماينده راي مخالف دادند و راي 34 نفر هم ممتنع بود. اين راي ضعيف در حالي كسب شد كه وي دوم شهريور 84، موفق به كسب راي موافق 220 راي از 284 راي نماينده حاضر در جلسه شده بود.
اين راي هشدار دهنده در حالي زنگ خطر را براي متكي به صدا درآوردند كه پيش از اين خبرهايي كه از مجلس به خصوص از سوي كميته امنيت ملي و سياست خارجي مي‌رسيد، حكايت از موافقت حداكثري مجلس با وزير امور خارجه دولت نهم داشت. چه بسا كه همين احتمال حمايت قاطع بود كه احمدي‌نژاد را از معرفي فرد ديگري به جاي متكي منصرف كرد.
بر همين اساس بود كه متكي در دقيقه نود به عنوان وزير امور خارجه به مجلس معرفي مي‌شد و گفته شد كه در اين روند، رايزني مستمر رئيس مجلس شوراي اسلامي نيز موثر بوده است. انتخاب نهايي متكي آنچنان دير صورت گرفت كه وي فرصت تدوين برنامه براي دوره دوم حضورش در وزارت امورخارجه را پيدا نكرد و تنها وزيري بود كه برنامه پيشنهادي‌اش هنگام معرفي وزرا به نمايندگان مجلس، ارائه نشد.
امري كه چندان مورد ايراد نمايندگان واقع نشد، زيرا به گفته يكي از اعضاي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي، آقاي متكي هم از راديو متوجه شده بودند كه بالاخره به عنوان وزير امور خارجه انتخاب شده‌اند.
در جريان راي اعتماد اما، مهمترين انتقادات نمايندگان از متكي، عبارت بودند از: عدم استفاده از ظرفيت‌هاي اقتصادي در توسعه روابط سياسي، كم‌رنگ بودن نقش وزات امور خارجه در مجموعه تحولات سياست خارجي كشور، از دست دادن فرصت‌هاي منطقه‌اي، مواضع انفعالي در قبال كشتار مسلمانان در برخي كشورها، انتصاب فاميلي در اداره حقوق بشر وزارت امور خارجه، انفعال در قبال برخورد بد با ايرانيان در كشورهاي خارجي، اداره بسياري از سفارتخانه‌ها بوسيله سرپرست و انتصاب سفراي ضعيف، ضعف معاونان وزير، سفرهاي زياد و بي‌بهره، كاهش نفوذ ايران در منطقه و ....
اگرچه در جلسه راي اعتماد، متكي كه به گفته خودش ساعت 4 صبح همان روز از سفر اعلام نشده‌اش به سوريه - كه براي حل اختلافات عراق و سوريه صورت گرفت- بر مي‌گشت، پاسخ مفصلي به مخالفان داد و از قدرت بسيار دستگاه ديپلماسي و دستاوردهاي كلان دولت نهم سخن گفت، اما سلسله تحولات پس از راي اعتماد نيز نشان داد وزير امور خارجه دولت دهم، در حوزه عمل نيز برنامه‌هاي جدي و جديدي براي كاهش انتقادات نمايندگان مجلس و هموار كردن راه چهار سال آينده در سر دارد.
نخستين اقدام زماني عيان شد كه خبر جابجايي بيش از 40 نفر از سفرا و روساي نمايندگي ايران منتشر شد.
افرادي كه احتمال داده مي‌شد علت اعلام پايان ماموريت آنها، حمايت تلويحي از رقيب محمود احمدي‌نژاد در انتخابات رياست جمهوري بوده است. نكته‌اي از سوي سخنگوي وزارت امور خارجه تكذيب شد. در تداوم همين روند، پيش‌بيني مي‌شود دامنه تغيير و تحولات و جابجايي و يا ترميم نيروهاي ديپلمات تا 80 سفارتخانه را دربر گيرد، موجي مشابه موج تغيير در ديپلمات‌هاي خارجي در آغاز به كار دولت نهم. آن هنگام نيز در گمانه‌زني‌ها، علت بركناري و جابجايي بسياري از سفرا و ديپلمات‌ها را حمايت از رقيب وقت احمدي‌نژاد در انتخابات اعلام شده بود.
در روزهاي گذشته، خبر ديگري از وزارت امور خارجه منتشر شد كه حكايت از تصميم متكي مبني بر ادغام معاونت اقتصادي و قائم مقامي وزارت خارجه داشت. اين تصميم كه به نظر مي‌رسد براي فعال كردن ديپلماسي اقتصادي وزارت امور خارجه در دولت دهم صورت گرفته است. موضوعي كه در برنامه متكي براي اداره اين وزارتخانه، يك فصل مستقل را به خود انتقاد داده بود و ضعف متكي و مديرانش در 4 سال گذشته در اين حوزه، مورد انتقاد جدي نمايندگان مجلس قرار گرفته بود.
درباره معاون جديد متكي كه اختيارات گسترده‌اي دارد، نام برقعي، نوذري و سعيدي‌كيا به چشم مي‌خورد. برقعي؛ معاون برنامه ريزي و نظارت راهبردي رئيس جمهور است، نوذري، وزير نفت دولت نهم بود و سعيدي‌كيا؛ وزير مسكن اين دولت. به نظر مي‌رسد اگر آنچنانكه شواهد نشان مي‌دهد برقعي، معاون متكي شود، در ليست معاونان احمدي‌نژاد هم يك تغيير جديد روي خواهد داد، كما اينكه در روزهاي گذشته در خبرها آمده بود كه مرتضي تمدن؛ استاندار كنوني تهران جانشين برقعي خواهد شد.
به نظر مي‌رسد با تداوم تغييرات ساختاري و مديريتي در وزارت امور خارجه در روزهاي آينده، دستگاه به نيويورك ديپلماسي كشور روزهاي خبرسازي را از پشت سر بگذراند و خانه تكاني منوچهر متكي همچنان ادامه داشته باشد، چه كه سفر قريب‌الوقوع احمدي‌نژاد و سخنراني احتمالي‌اش در مجمع عمومي سازمان ملل متحد و همچنين پايان مهلت غرب براي پاسخ ايران درباره ابهامات برنامه هسته‌‌اي خود، نيز شروعي توفاني براي دستگاه ديپلماسي دولت دهم رقم خواهد زد.
دولتي كه قصد دارد جهشي وسيع در سياست خارجي‌اش داشته باشد و ديپلمات‌هايش بايد از همين روزهاي آغازين اسب خود را براي دشوارترين روزهاي ايران در عرصه بين‌الملل زين كنند. به عبارت دقيق‌تر، روزهاي سخت آقاي وزير امور خارجه تازه آغاز شده است.
