فرارو- اسم رمزش را گذاشته اند مبارزه با قاچاق سوخت و پشت سر هم در قالب آمار، عدد‌ها را با هم مقایسه می‌کنند تا به نتیجه دلخواهشان برسند. می‌گویند فلان قدر بنزین تولید شده، فلان قدرش را مردم استفاده کرده اند و یک عددی این وسط گم شده است. در کنارش می‌گویند مصرف بنزین در کشور به شکل سرسام آوری رو به افزایش است. از رکوردشکنی‌های پیاپی در زمان‌های پیک سفر‌ها شاهد می‌آورند و مدام قاچاق قاچاق می‌کنند. در نهایت چیزی که من و شما باید از این ماجرا دستگیرمان شود، مشخص است: بنزین گران میشود!
در واکنش به این خبر می‌توان پرسش‌های زیادی مطرح کرد. چیز‌هایی مثل اینکه چه وقت؟ چرا؟ چقدر و ... کلی سوال دیگر، اما بیایید خونسردیمان را حفظ کنیم و ببینیم چرا راهی جز افزایش قیمت بنزین وجود ندارد و چطور باید با این واقعیت کنار بیاییم؟
بله! بنزین واقعا ارزان است
می‌گویند بنزین در ایران ارزان است. خیلی‌ها جلوی این حرف گارد می‌گیرند و می‌گویند به شکل منصفانه باید ارزانی بنزین را با چیز‌های دیگری مثل متوسط درآمد ماهیانه افراد مقایسه کرد. حرف غلطی نیست، اما به هر حال سایت‌ها و منابع خارجی وقتی می‌خواهند گزارش‌های خود را تنظیم کنند همچنان ایران را دومین بهشت بنزین در جهان معرفی می‌کنند. رتبه اول مال ونزوئلاست و بعد از آنها ما در ایران با تنها هفت سنت می‌توانیم یک لیتر بنزین بزنیم. آن هم در شرایطی که قیمت فوب خلیج فارس ۵۰ سنت به ازای هر لیتر است و در کشور‌های همسایه خودمان قیمت هر لیتر بنزین به ۷۵ سنت می‌رسد.
بیایید داستانی که همین چند روز پیش اتفاق افتاد را با هم مرور کنیم. نقش اول این قصه یک گردشگر خارجی است که با موتورسیکلت خود به ایران آمده بود. او برای پر کردن باک موتور خود به پمپ بنزین رفت و متوجه شد با پرداخت تنها یک دلار می‌تواند ۱۵ لیتر بنزین داخل باک موتورش بریزد. این اتفاق آنقدر برای گردشگر خارجی عجیب و باورنکردنی بود که هیجان زده در اینستاگرام خود پستی درباره آن منتشر کرد. این پست با واکنش‌های زیادی روبرو شد. بعضی دنبال کننده‌ها فکر می‌کردند دستشان انداخته اند، اما بیشتر آنها به حال من و شما در ایران غبطه خوردند. حالا بیایید ماجرا را طور دیگری ببینیم. مثلا وارد اولین سوپرمارکت نزدیکتان شوید و یک بطری آب معدنی بخرید. چقدر شد؟ هزار و ۵۰۰ تومان! می‌بینید؟ بنزین در ایران نه تنها گران نیست بلکه خیلی هم ارزان است.
معایب بنزین ارزان
لابد الان می‌خواهید بگویید خب ارزان باشد! چه عیبی دارد؟ بگذارید ماجرا را طور دیگری نگاه کنیم. قیمت بنزین در چهار سال گذشته ثابت باقی مانده است و این اتفاق باعث شده نوعی از کسب و کار نامشروع در حاشیه مرز‌ها شکل بگیرد. کسانی که در اصطلاح به آنها قاچاقچی می‌گوییم، بنزین لیتری هزار تومان را در تانکر‌های بزرگ انبار می‌کنند و با فرستادنشان به آنطرف مرز سود خوبی به جیب می‌زنند. گاهی حتی خبر‌هایی درباره کشف شبکه‌های بزرگ قاچاق منتشر میشود که با توسل به امکاناتی، چون لوله کشی‌های زیرزمینی و شبکه‌های مخفی انتقال بنزین کار می‌کنند. می‌گویند در حال حاضر چیزی در حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد مصرف روزانه بنزین در کشورمان، یواشکی توسط قاچاقچی‌ها به آنسوی مرز‌ها می‌رود. بزرگی این عدد وحشتاک است و به رقمی در حدود ۳۰ میلیون لیتر در روز می‌رسد!
بنزین ارزان باشد، یک عیب بزرگ دیگر هم دارد. اینطوری کسی حواسش به صرفه جویی نیست. آمار‌ها می‌گویند روزی که سهمیه بندی بنزین در این کشور کلید خورد، متوسط مصرف روزانه کشورمان ۵۰ میلیون لیتر در روز بود. حالا این رقم افزایش پیدا کرده و مرز ۱۰۰ میلیون لیتر در روز را پشت سر گذاشته است. باورتان میشود؟ ما ایرانی‌ها در هر روز ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین دود می‌کنیم. آن‌هایی که الان ابرو در هم کشیده اند و توی دلشان می‌گویند «خب به درک»! را به چند روز دیگر حواله می‌دهیم. وقتی هوا سرد شد، وارونگی هوا روی داد و حجم آلودگی موجب تعطیلی مدارس و خفه گی مردم عادی شد.
سهمیه بندی یا گرانی بنزین؟
تا الان متوجه شدید بنزین ارزان است و ادامه این روند حاتم بخشی از جیب ملت چقدر می‌تواند زیان بار باشد. حالا وقت آن رسیده تا با واقعیتی تلخ کنار بیاییم. اینکه نمی‌توان به همین روش ادامه داد. گزینه‌های زیادی وجود دارد. از انجام دوباره سهمیه بندی سوخت گرفته تا افزایش قیمت ها.
قبلا تجربه سهمیه بندی را داشته ایم. اتفاقی که در آن هر خودرو یک کارت سوخت دارد و می‌تواند در ماه مقدار مشخصی بنزین دریافت کند. شنیده‌ها حاکی از این است که در صورت اجرای چنین طرحی، کارت سوخت هر خودرو در ماه معادل ۶۰ لیتر شارژ میشود و در صورتی که کسی بیشتر از سهمیه اش بنزین بخواهد باید قیمت آزادش را بپردازد. راه حل دوم که همان افزایش قیمت است که می‌تواند بهای بنزین را تا سه هزار تومان گران کند. این افزایش قیمت قطعا کار دست دولت می‌دهد، چون گرانی بنزین یک شوک تورمی دوباره به اقتصاد ایران وارد می‌کند. پس بهتر نیست راه حلی میانه در نظر گرفت؟
زمان اجرای سیاست‌های کنترل مصرف بنزین
خیلی نمی‌توان به شنیده‌ها اعتماد کرد، اما از قول یک مقام ارشد دولتی نقل شده که اعضای کابینه هم نمی‌خواهند با گران کردن دوباره بنزین جو جامعه را ملتهب کنند. ایده‌هایی مثل دادن یارانه بنزین به همه افراد جامعه و تبدیل کردن آنها به خریدار و فروشنده بنزین هم کمی دور از ذهن است. پس می‌ماند کمک گرفتن دوباره از تکنیک سهمیه بندی و بازگرداندن کارت‌های سوخت. چیزی که باید بدانید این است که اجرای هر کدام از این ایده‌ها فعلا در دستور کار دولت نیست و امکان سنجی آنها حداقل تا آخر سال زمان می‌برد. پس فعلا با خیال راحت بنزین تان را بزنید!
