مجرم سیاسی کیست و با مجرمین دیگر چه تفاوتی دارد؟

جرائمی که سیاسی محسوب نمی‌شوند
مباشرت، مشارکت، معاونت و شروع به جرایم زیر، جرم سیاسی محسوب نمی‌شود:

الف. جرائم مستوجب حدود، قصاص و دیات

ب. سوء قصد به مقامات داخلی و خارجی

پ. آدم ربایی، گروگان گیری و سلب غیرقانونی آزادی افراد

ت. بمب گذاری و تهدید به آن، هواپیما ربایی و راهزنی دریایی.

ث. سرقت و غارت اموال، ایجاد حریق و تخریب عمدی

ج. حمل و نگهداری غیر قانونی، قاچاق و خرید و فروش سلاح، مواد مخدر و روانگردان

چ. رشا و ارتشاء، اختلاس، تصرف غیرقانونی در وجوه دولتی، پول شویی، اختفای اموال ناشی از جرم مزبور

ح. جاسوسی و افشای اسرار

خ. تحریک مردم به تجزیه طلبی، جنگ و کشتار و درگیری

د. اختلال در داده‌ها یا سامانه‌های یارانه‌ای و مخابراتی به کار گرفته شده برای ارائه خدمات ضروری عمومی یا حاکمیتی

ذ. کلیه جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی اعم از جرائم ارتکابی به وسیلهٔ سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده یا غیر آن.

نحوه رسیدگی به جرم سیاسی
مرجع صالح برای رسیدگی به جرم سیاسی دادگاه کیفری ۱ است این دادگاه که با حضور چند قاضی تشکیل می‌شود به جرایم مهم اختصاص دارد و قواعد رسیدگی در این دادگاه از دقت بالاتری برخوردار است.

لازم به ذکر است که تشخیص سیاسی بودن اتهام با دادسرا یا دادگاهی است که پرونده در آن مطرح است. متهم می‌تواند در هر مرحله از رسیدگی در دادسرا و تا پایان جلسه اول دادرسی در دادگاه نسبت به غیر سیاسی بودن اتهام خود ایراد کند.

امتیازات برای مجرمین سیاسی در جریان دادرسی و محکومیت
امتیازات و معافیت‌هایی به شرح ذیل برای مجرمان و محکومان سیاسی در نظر گرفته شده‌است:

الف. مجزا بودن محل نگهداری در مدت بازداشت و حبس از مجرمان عادی

ب. ممنوعیت از پوشاندن لباس زندان در طول دوران بازداشت و حبس

پ. ممنوعیت اجرای مقررات ناظر به تکرار جرم

ت. غیرقابل استرداد بودن مجرمان سیاسی

ث. ممنوعیت بازداشت و حبس به صورت انفرادی به جز در مواردی که مقام قضایی بیم تبانی بدهد یا آن را برای تکمیل تحقیقات ضروری بداند، اما در هر حال مدت آن نباید بیش از ۱۵ روز باشد.

ج. حق ملاقات و مکاتبه با بستگان طبقه اول در طول مدت حبس منظور از بستگان طبقه اول پدر، مادر، فرزندان و نوادگان هستند.

چ. حق دسترسی به کتب، نشریات، رادیو و تلویزیون در مدت حبس