شرط تنصیف دارایی چیست و اموال شوهر در چه شرایطی با زن نصف می‌شود؟

فرارو- یکی از شروط مهمی که در عقدنامه‌ها ذکر می‌شود شرط نصف شدن اموال مرد هنگام طلاق است. قبل از اینکه شرط تصنیف اموال را بررسی کنیم ابتدا به بررسی این موضوع می‌پردازیم که شروط ضمن عقد چیست؟ سپس از بین انواع شروط ضمن عقد شرط مذکور، شرایط تحقق آن را بررسی می‌کنیم و در نهایت پیشنهاداتی در خصوص اعمال این شرط ارائه می‌دهیم.

به طور کلی هنگامی که بین دو طرف قراردادی بسته می‌شود آن‌ها می‌توانند علاوه بر تعهداتی که قانوناً با امضاء قرارداد به عهده شان گذاشته می‌شود، شرایطی را به عقد اضافه کنند که دو طرف ملتزم به رفتار بر اساس آن باشند.

این شروط که به آن‌ها شروط ضمن عقد گفته می‌شود، در صورتی صحیح است و قانون از آن حمایت می‌کند که مخالفتی با اصل قرارداد (آن چیزی که طرفین عقد برای رسیدن به آن قرارداد بسته اند) و قوانین آمره (قوانین مربوط به نظم عمومی) نداشته باشند.

به عنوان مثال به علت مخالفت با اصل قرارداد، نمی‌توان ضمن عقد اجاره شرط کرد که مستأجر نتواند از ملک استفاده کند، چون ذات عقد اجاره به این صورت است که مستأجر باید بتواند از منافع ملک مورد نظر که مثلاً سکونت در یک آپارتمان است استفاده کند.

یا اینکه نمی‌توان در عقد بیع (خرید و فروش) شرط کنیم که خریدار مالک نشود. حال که به طور مختصر با شروط ضمن عقد آشنا شدیم لازم است شروط ضمن عقد نکاح را بشناسیم.

با امضاء عقدنامه زوجین یک سری حقوق و تکالیفی نسبت به یکدیگر پیدا می‌کنند به عنوان مثال مرد از لحاظ حقوقی مکلف به پرداخت مهریه و نفقه و زن مکلف به تمکین از مرد می‌شود. در کنار این موارد، برخی از امور زندگی زن وابسته به اجازه مرد می‌گردد.

به عنوان مثال اگر زن بخواهد به خارج از کشور سفر کند یا ادامه تحصیل بدهد باید با اجازه مرد باشد که این موضوعات می‌تواند در آینده مشکلاتی برای خانواده به خصوص زنان ایجاد کند.

جهت جلوگیری از مشکلات احتمالی، برخی خانم‌ها اقدام به درج شروط ضمن عقد در عقدنامه می‌کنند. در واقع شروط ضمن عقد یک راه موثر برای ایجاد خانواده برابر است.

مهم‌ترین شروط ضمن عقد ازدواج شامل وکالت در طلاق، حق تحصیل، حق اشتغال، حق خروج از کشور، حق حضانت فرزندان در صورت طلاق و حق تعیین مسکن است.

از آنجا که عقدنامه یک سند حقوقی است چگونگی تنظیم متن این شروط از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که هر واژه می‌تواند تغییری در مفهوم و حیطه اعمال شرط ایجاد کند یا حتی باعث باطل شدن آن شرط شود.

بر همین اساس برای آشنایی بیشتر شما با این شروط در این نوشتار شرط تصنیف دارایی را به عنوان یکی از مهم‌ترین شروط ضمن عقد نکاح مورد بررسی قرار می‌دهیم.

این شرط در عقدنامه‌ها معمولاً با این عبارات تنظیم می‌گردد:

به موجب این شرط زوج متعهد می‌شود که هرگاه طلاق به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسرداری یا سوء اخلاق و رفتار او نباشد، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود را که در ایام زناشویی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلا عوض (مجانی) به زوجه منتقل نماید.

شرایط تحقق شرط مذکور به شرح ذیل می‌باشد:

۱- شرط نصف شدن اموال فقط به بعد از طلاق مرتبط می‌شود بنابراین زن نمی‌تواند در طول دوران زندگی یا پس از فوت شوهر خود تقاضای نصف شدن اموال را نماید.

۲- طلاق باید به درخواست زوج باشد بنابراین درصورتی‌که طلاق به درخواست زن باشد گرچه این درخواست موجه باشد، مانند آن که شوهر معتاد باشد یا محکوم به حبس طولانی شده باشد زوجه نمی‌تواند درخواست نصف شدن اموال را بدهد علاوه بر این در مواردی هم که طلاق به درخواست طرفین یعنی به صورت توافقی باشد هم شرط نصف شدن اموال منتفی است.

۳- طلاق به درخواست مرد نباید به دلیل تخلف زن از انجام وظایف خود باشد؛ بنابراین درصورتی‌که زن تمکین ننماید و مرد حکم الزام به تمکین زن را از دادگاه دریافت نماید یا سوء رفتار و اخلاق داشته باشد و این امر در دادگاه ثابت شده باشد، حتی درصورتی‌که مرد تقاضای طلاق نماید نصف شدن اموال منتفی است.

درصورتی‌که تمامی شروط بالا محقق شود فقط تا نصف اموالی که در زمان زوجیت، توسط مرد به دست‌آ مده است توسط زن قابل درخواست است؛ بنابراین اموالی که مرد قبل از ازدواج دست می‌آورد شامل این شرط نمی‌شوند.

با مطالعه این شرط در نگاه اول ممکن است متوجه کلمه تا نشوید، اما اگر با دقت بخوانید متوجه این کلمه می‌شود در توضیح این کلمه لازم است گفته شود که اگر کلمه تا در این شرط بیاید یعنی مرد می‌تواند کمتر از نصف دارایی خود را به زوجه بدهد در واقع در صورت ذکر کلمه تا باید طرفین در خصوص میزان دارایی که به زوجه داده می‌شود با هم توافق کنند یا اینکه دادگاه در این خصوص تصمیم بگیرد، اما اگر کلمه تا حذف شود مرد موظف است نیمی از دارایی خود را بدون کم و کاست به نام همسرش نماید.

پس یک نکته خیلی مهم در شروط ضمن عقد این است که شما می‌توانید با توافق با یکدیگر این شروط را در حدی که با ذات عقد نکاح در تضاد قرار نگیرد تغییر دهید یعنی لازم نیست این شروط را به همان صورت که در نسخه‌های چاپی عقدنامه ذکر شده است امضاء کنید بلکه می‌توانید با توجه به شرایط خود آن‌ها را تعدیل کنید.

پیشنهاداتی در خصوص نحوه تنظیم شرط تصنیف اموال
۱- شرط تنصیف اموال را می‌توانید به طور مطلق در عقدنامه ذکر کنید به این معنا که شرط کنید بعد از ازدواج در صورتی که به هر دلیلی طرفین از یکدیگر جدا شدند اموال آن‌ها نصف شود و هر یک صاحب نیمی از اموال یا معادل قیمتی آن گردند؛ بنابراین در صورتی‌که شرط به شکل بالا ذکر شود حتی در صورتی که زن در هنگام تاهل اموالی به دست آورد نیمی از اموال مذکور بعد از طلاق و جدایی به مرد تعلق می‌گیرد همچنین است در موردی که مرد اموالی به دست آورد.

۲- می‌توان شرط نصف شدن اموالی که در زمان ازدواج به دست آمده را تبدیل به شرط نصف شدن کل اموال هر یک از طرفین نمود؛ بنابراین در این حالت هر مالی که حتی قبل از ازدواج به دست آمده باشد در هنگام طلاق قابل نصف شدن است.

در پایان ذکر این نکته لازم است که در تنظیم شروط ضمن عقد نکاح حتماً از یک وکیل کمک بگیرید، چون عباراتی که در عقدنامه‌ها ذکر می‌گردند اهمیت بسیار بالایی دارند و ذکر یا عدم ذکر یک عبارت، می‌تواند نتایج بسیار متفاوتی در بر داشته باشد همان طور که در مورد ذکر یا عدم ذکر عبارت تا در شرط تصنیف دارایی ملاحظه فرمودید.