بازارهای جهانی با تشدید تنش‌های خاورمیانه وارد امواج رفت‌و‌برگشتی پرنوسان در بخش فلزات گرانبها، نفت، اوراق و سهام شدند. طلا نیمه‌شب چهارشنبه و بعد از اقدام تقابلی ایران علیه پایگاه آمریکا در عراق، در زمان کوتاهی از مرز ۱۶۰۰ دلار عبور کرد. بعد از رسیدن خبر اقدام موشکی سپاه، طلا تا قیمت ۱۶۱۱ دلاری بالا رفت؛ قیمتی که رکورد ۷ساله محسوب می‌شود. اما در اواسط روز بازار پیش‌بینی کرد آمریکا اقدام تقابلی ایران را پاسخ نخواهد داد بنابراین قیمت تا ۱۵۷۵ دلار کاهش یافت.
سال ۲۰۲۰ برای بازارهای جهانی با غافلگیری‌های بزرگی آغاز شده است. در حالی‌که بعد از پایان سال ۲۰۱۹ بسیاری از تحلیلگران انتظار یک سال با رشد ملایم برای دارایی‌های امن سرمایه‌ای را داشتند، اما به‌طور کلی با توجه به وقایع خاورمیانه بسیاری از هدف‌های قیمتی که تحلیلگران برای سال ۲۰۲۰ تعیین می‌کردند در کمتر از ۱۰ روز از شروع سال نو میلادی به وقوع پیوسته است.
به گزارش دنیای اقتصاد، طلا که پیش‌بینی می‌شد تا انتهای سال جاری میلادی و بر اساس وقوع اتفاقات مختلف بتواند مرز روانی ۱۶۰۰ دلار را لمس کند، در نیمه شب چهارشنبه و بعد از حمله تقابلی ایران به پایگاه عین‌الاسد و پایگاه دیگر آمریکا در عراق، به راحتی از این مرز عبور کرد. با اینکه طلا در اواسط روز چهارشنبه خلأ روند افزایشی خود را تخلیه کرد و به قیمت ۱۵۷۷ دلار رسید، اما در معاملات ابتدایی روز چهارشنبه و بعد از رسیدن خبر حمله موشکی سپاه پاسداران تا قیمت ۱۶۱۱ دلاری بالا رفت، قیمتی که رکورد ۷ ساله ارزش این فلز زرد محسوب می‌شود.
بازدهی ۴ درصدی ژانویه
تا به اینجای ماه ژانویه قیمت این فلز زرد رشدی ۴ درصدی را تجربه کرده است، در حالی که برای آخرین بار در ماه آگوست سال ۲۰۱۹ قیمت طلا رشدی بیشتر از این را تجربه کرده است. البته باید توجه داشت که تا اینجا تنها هشت روز از اولین ماه سال ۲۰۲۰ میلادی گذشته است، و در صورت تداوم سطح تنش‌ها باید در انتظار ماه بی‌سابقه‌ای برای این پناهگاه امن دارایی بود. خاصیت مهم دارایی‌هایی مانند طلا و دیگر فلزات ارزشمند، بدون ریسک بودن این دارایی‌ها محسوب می‌شود که سبب می‌شود سرمایه‌های موجود در بازار به هنگام افزایش سطح تنش‌های ژئوپلیتیکی به سمت این دارایی‌ها هجوم بیاورند و تقاضای آنها در این شرایط افزایش پیدا کند.
به همین دلیل بود که پس از حمله ایران به پایگاه‌های نظامی آمریکا از مرز ۱۶۰۰ دلاری عبور کرد که این اتفاق در هفت سال گذشته بی‌سابقه است. پالادیوم نیز که در سال گذشته بازدهی قابل توجهی به سرمایه‌گذاران خود عرضه کرده بود رکورد جدیدی را ثبت کرد.
اوج و فرود طلای سیاه
در این میان بازار طلای سیاه نیز به شدت به وقایع بامداد چهارشنبه واکنش نشان داد. واکنش اولیه بازار نفت به پاسخ موشکی ایران به اقدام جنایتکارانه آمریکا جهش ۵درصدی قیمت‌ها بود. قیمت نفت خام برنت در پی این اقدام با افزایش ۴۸/ ۳ دلاری به ۷۵/ ۷۱ دلار در هر بشکه صعود کرد. شاخص نفت خام آمریکا (WTI) نیز با رشد نزدیک به ۳ دلار تا سطح ۶۵/ ۶۵ دلار در هر بشکه بالا رفت. با این حال در ادامه معاملات و با فروکش کردن احتمال یک تقابل نظامی مستقیم در منطقه، قیمت‌ها به سطوح پایین‌تر و نزدیک به قیمت‌های پایانی روز سه‌شنبه کاهش یافت. در لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶ به وقت تهران) نفت برنت در سطح ۴۳/ ۶۸ دلار در هر بشکه معامله شد که تنها ۲۲ سنت از قیمت پایانی روز پیش از آن بیشتر بود و نفت خام آمریکا نیز به ۶/ ۶۲ دلار بر بشکه رسید.
به عقیده تحلیلگران، تعدیل قیمت‌ها تحت‌تاثیر شواهد موجود از کاهش احتمال واکنش آمریکا به حمله موشکی ایران بوده است. در واقع واکنش‌ها و اظهارات مقامات آمریکایی موجب ایجاد این باور در بازار شد که قرار نیست اقدام ایران در حمله به پایگاه‌های نظامی آمریکا با اقدام متقابلی از سوی این کشور مواجه شود. به‌طور مثال، عدم انتشار بیانیه‌ای درخصوص مواضع آمریکا بلافاصله پس از متحمل شدن حمله موشکی از جانب ایران و همچنین گفته رئیس‌جمهور آمریکا در حساب توییتری خود مبنی بر اینکه «همه چیز خوب است» به شکل‌گیری چنین باوری انجامید. در این میان اعلام مواضع ایران نیز به کاهش التهاب در بازار‌ها کمک کرد. وزیر خارجه کشورمان اقدام ایران را متناسب با قوانین بین‌المللی دانست و اعلام کرد «ایران تمایلی به تشدید تنش‌ها ندارد.»
با وجود کاهش قیمت‌ها از اوج خود در روز گذشته، همچنان خطر یک تقابل نظامی همه‌جانبه کاملا رفع نشده است. از این رو، نفت همچنان بیش از ۲دلار بالاتر از سطوح پیش از شهادت سردار سلیمانی به‌دست نیرو‌های آمریکایی قرار دارد. در این میان به گفته برخی کارشناسان، مواضع اوپک درخصوص کمک به بازار نفت در صورت اختلال در عرضه در فروکش کردن تب بازار نفت کمک کرده است. وزیر انرژی امارات اعلام کرده است، در صورت نیاز اوپک به هرگونه کمبود نفت پاسخ خواهد گفت. با این حال سهیل المزروعی اعلام کرد اوپک نمی‌تواند هر میزانی از کمبود عرضه را با ظرفیت تولید خود پر کند. دبیر کل اوپک، محمد بارکیندو نیز در اظهار‌نظری ضمن اطمینان دادن درخصوص تداوم جریان عرضه نفت عراق، در نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور آمریکا هشدار داد که اوپک به تنهایی نمی‌تواند ثبات بازار نفت را تامین کند.
سقوط بورس و اوراق جهانی
در پی حمله موشکی سپاه پاسداران به پایگاه نظامی آمریکا و افزایش سطح تنش‌ها شاخص‌های اروپایی کمتر از سایر بورس‌ها دچار افت شدند، اما بازارهای سهام آسیایی تاثیر بیشتری از این واقعه از خود بروز دادند. شاخص‌های سهام چین نزدیک به ۲۵/ ۱ درصد نزول کردند و شاخص‌های آتی بازار سهام آمریکا نزدیک به ۵/ ۰ درصد افت را تجربه کردند. شاخص‌های بازار نقدی وال استریت در ساعات ابتدایی بامداد چهارشنبه، نزدیک به ۴/ ۰ درصد ریزش داشتند. همچنین در بازار اوراق قرضه آمریکا، اوراق خزانه‌داری با سررسید‌های محتلف بین ۵/ ۰ تا یک درصد، دچار کاهش بازدهی شدند.
رکورد ۲۰ ساله شاخص قدرت نسبی طلا
در پی افزایش شبانه قیمت طلا، شاخص قدرت نسبی (RSI) به سطح بی‌سابقه‌ای که از سال ۱۹۹۹ تکرار نشده بود رسید. شاخص قدرت نسبی، (relative strength index) از شاخص‌های تحلیل تکنیکال مورد استفاده در بازارهای مالی است. تفسیر این نماگر همچون سایر نماگر‌های تحلیل فنی است، با این توضیح که شاخص قدرت نسبی تمثیل انرژی درونی سهم برای حرکت به سمت بالاست، یا اینکه به دلیل فقدان انرژی لازم افت خواهد کرد. یک نمونه قابل لمس برای این شاخص توپ بسکتبال است. اگر آن را از بالا رها کنیم، در برخورد‌های متعدد به زمین، هر بار در ارتفاع کمتری قرار خواهد گرفت و نهایتا روی زمین قرار خواهد گرفت. اگر نمودار شاخص قدرت نسبی چنین وضعیتی به خود گرفت، به این معنی است که قیمت سهام، کاهنده خواهد بود و برعکس، اگر نمودار شاخص قدرت نسبی در وضعیت توپی قرار گرفت که به‌طور متناوب توسط دست‌های بازیکن به آن ضربه زده می‌شود و می‌تواند تا ارتفاع بیشتری بالا بیاید، در حقیقت نوسان بالای این شاخص نشان از افزایش احتمالی ارزش طلا است.
اگر از راس قله‌ها یا قعرها، خطی ترسیم شود، روند شکل‌گرفته روند آتی دارایی خواهد بود و همچنین اگر شاخص قدرت نسبی در خط روند مذکور نفوذ کند، به معنی تغییر روند قیمتی سهم است. بازه اندازه‌گیری این شاخص بین صفر تا ۱۰۰ است و اگر این شاخص به زیر۳۰ واحد برسد وضعیت آماده خرید به شمار می‌رود. همچنین اعداد بالای ۷۰ واحدی نشانگر خرید اشباع شده هستند. طلای جهانی شب گذشته به چنین وضعیتی رسید و شاخص RSI به حدود مرز ۹۰ واحد نزدیک شد و پس از آن نیز مقدار قابل‌توجهی از ارزش خود را از دست داد.
