چرا بانک‌ها پول فروش ۳۰ درصد سهام عدالت را واریز نمی‌کنند؟

فرارو- بانک‌هایی که با استفاده از تبلیغات، مالکان سهام عدالت را وسوسه کردند تا کار فروش سهامشان را به کارگزاری آن‌ها بسپارند، با گذشت حدود یک ماه، هنوز موفق به واریز پول فروش سهام نشده‌اند. این مسئله اعتراض مالکان سهام عدالت را به‌همراه داشته است.

به گزارش فرارو، بر اساس تصمیمات ستاد آزادسازی سهام عدالت، مردم غیر از مراجعه حضوری به کارگزاری‌های بورسی، می‌توانند وارد سایت یا اپلیکیشن‌های بانکی شوند و درخواست فروش ۳۰ درصد از سهام عدالت خود را بدهند. در همان روز‌های اول اعتراض‌هایی به یک‌طرفه بودن این قرارداد‌ها مطرح شد، چون در حقیقت مالک سهام عدالت قادر نیست خودش مشخص کند که کدام سهم‌ها را بفروشد و کدام سهم‌ها را نگه دارد و در حقیقت ثبت درخواست فروش سهام توسط مردم به معنی دادن اختیار تام به بانک‌ها و کارگزاری‌ها بود از این مسئله که بگذریم با گذشت چند هفته هنوز بعضی بانک‌ها نتوانسته‌اند پول حاصل از فروش سهام عدالت را برای مشتریان واریز کنند.

پیگیری‌های مکرر هم نتیجه‌ای نداشته و اپراتور‌های پاسخگو تنها به‌ذکر این نکته اکتفا می‌کنند که نمی‌توانند زمان مشخصی برای فروش سهام و واریز پول اعلام کنند. آن‌ها در توجیه گفته‌اند ثبت درخواست فروش سهام عدالت به معنی فروش قطعی نیست و خود فرآیند فروش ممکن است زمان‌بر باشد. دسته دیگری از بانک‌ها تقصیر را به‌گردن سامانه سمات انداخته‌اند، اما به‌هرحال این وسط کلی پول گم شده در حالی که مالکان سهام عدالت می‌گویند به پول فروش سهام نیاز دارند و اگر این نیاز فوری نبود، اصلا برای فروش سهام عدالت اقدام نمی‌کردند. برای همین تاخیر به‌وجود آمده در واریز پول فروش سهام عدالت عجیب است.

بانک‌ها: تقصیر ما نیست
مشتریان درخواست فروش سهام عدالت خود را به سایت کارگزاری بانک‌ها سپرده‌اند و طبیعی است الان که واریز پول به تاخیر افتاده، توقع داشته باشند موضوع را از همان طریق پیگیری کنند. حجم مراجعه به شعبات به‌قدری بوده که کارمندان توان پاسخگویی به سوالات را ندارند. شماره تلفن‌ها هم مدام اشتغال است و در نهایت بانک‌ها ترجیح داده‌اند با انتشار اطلاعیه موضوع را شرح دهند. بانک پاسارگاد یکی از این بانک‌ها بود. آن‌ها سوم تیرماه در اطلاعیه‌ای فرآیند فروش را شفاف‌سازی کردند و گفتند ماه گذشته اطلاعات کامل افراد را توسط کارگزاری خود در اختیار شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و وجوه تسویه (سمات) قرار داده‌اند و طبق برنامه پول سهام باید ظرف دو روز کاری از تاریخ فروش به شماره شبای اعلامی واریز می‌شد.

بانک پاسارگاد در ادامه با تاکید روی این مسئله که «بانک‌ها در فرآیند انجام فروش سهام عدالت، تنها موظف به دریافت درخواست اعطای وکالت فروش از متقاضیان و انتقال آن به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه هستند و در سایر مراحل از جمله فروش سهام، تاییدیه فروش و واریز وجوه سهام فروخته‌شده نقشی ندارند» تقصیر را از گردن خود باز کرد و به‌نوعی به دوش شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و وجوه تسویه (سمات) انداخت.

یک توجیه به‌ظاهر منطقی؛ منتظر بمانید
توجیهات زیادی درباره علت تاخیر در واریز پول حاصل از فروش ۳۰ درصد سهام عدالت مردم مطرح شده است. بعضی‌ها روی زمان‌بر بودن عملیات و دردسر‌های آن مانور داده‌اند و بعضی‌ها سهامداران را به بردباری و شکیبایی تشویق کرده‌اند. برای سهامدارانی که به‌نظر می‌رسد عجله هم دارند، اما یک ماه زمان نسبتا زیادی است. به نظر می‌رسد بهترین و قابل قبول‌ترین دلیل را روح‌الله میرصانعی مطرح کرده؛ دبیرکل کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار در یک برنامه تلویزیونی که متن آن در خبرگزاری ایسنا آمده گفته در حال حاضر ابهاماتی در اجرای سفارشات سهام عدالت وجود دارد و ممکن است چند روز زمان ببرد تا کارگزار با ناظر هماهنگ کند و فروش انجام شود. او درمورد دلیل وجود اختلال در برخی کارگزاری‌ها می‌گوید به دلیل اینکه فشار زیاد بود و سامانه‌ها باید سریع راه‌اندازی می‌شد، تنها راه‌اندازی صورت گرفت و سامانه‌ها در حال ارتقا هستند. درواقع سفارشات دریافت می‌شود، اما ابهاماتی در نحوه اجرا وجود دارد. همچنین هماهنگ کردن کارگزاران با ناظر برای فروش زمان‌بر است و این فرآیند ممکن است بیشتر از زمانی که برای فروش سهام‌های معمول و مرسوم در بازار طی می‌شود، طول بکشد، اما فرآیند آن در حال طی شدن است.

به‌گفته دبیرکل کانون کارگزاران بورس برخی از کارگزاران فروش هم انجام دادند، اما نتوانستند گزارش را از سپرده‌گذاری درمورد اینکه فروش به چه نحوی توزیع و بین مشتریان تقسیم می‌شود را دریافت کنند؛ بنابراین نمی‌توانند در حساب مشتری نشان دهند که چه تعداد سهم فروخته شده است.

میرصانعی با تاکید بر اینکه به‌دلیل فشاری که برای راه‌اندازی سامانه وجود داشت، نقایصی وجود دارد، اما نقایص و ابهامات درحال برطرف شدن است. سرویس‌ها تقویت می‌شوند و کم‌کم روی روال معمول خواهند افتاد. بدیهی است که این پروسه یک تا دو هفته اول طولانی‌تر باشد و نقایص کوچک داشته باشد، اما جای نگرانی نیست. درواقع برخی کارگزاری‌ها سفارشات را فروختند و برخی منتظر هماهنگی با ناظر برای فروش هستند. ممکن است کارگزاری‌هایی که فروش را انجام داده‌اند، سرویس را از سپرده‌گذاری نگرفته باشند که بتوانند در حساب مشتری نمایش دهند و وجوه را به حساب مشتری واریز کنند. در این شرایط مشتری گمان می‌کند اقدامی صورت نگرفته، درحالی که گرفته و درحال انجام است، اما به دلیل مشکلات مذکور پروسه‌اش طولانی‌تر است.

پول فروش سهام عدالت کجاست؟
مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی هم درباره تاخیر در واریز پول فروش ۳۰ درصد از سهام عدالت توضیح داده است. به‌گفته حسین فهیمی [در حالت عادی] اگر پرداخت پول فروش سهام عدالت افراد بیش از ۱۰ روز طول کشیده است به احتمال زیاد یا تاریخ شماره شبای این افرد نامعتبر بوده یا اطلاعات وارد شده ناقص است. بهتر است آن دسته از مشمولانی که فروش سهام عدالت آن‌ها بیش از ۱۰ روز گذشته به شعباتی که سفارش فروش داشتند مراجعه و شماره شبای خود را کنترل کنند تا از صحت اطلاعات وارد شده مطمئن شوند، اما افرادی که کمتر از ۱۰ روز است اقدام به ثبت سفارش فروش کردند، ممکن است سهام آن‌ها تاکنون در بانک‌ها به فروش نرفته باشد، می‌گوید سفارش فروش در مجموع بانک‌ها تجمیع و به کارگزاری منتقل می‌شود. بعد از آن کارگزاری‌ها براساس صلاحیت سهامداران، شرایط موجود در بازار و هماهنگی با ناظر بازار آن را به فروش می‌رساند به همین دلیل ممکن است این اقدام با تاخیر مواجه شده باشد و مراحل فروش زمان‌بر باشد. به گفته او افرادی که کمتر از ۱۰ روز است برای فروش سهام خود اقدام کرده‌اند، بهتر است صبوری کنند تا سهامشان فروخته شود و مبلغ به حساب آن‌ها واریز شود.

فروش ۳۰ درصد سهام عدالت درست است؟
مهلت انتخاب مدل مدیریت مستقیم و غیرمستقیم به‌پایان رسیده است. آن‌هایی که روش مستقیم را انتخاب کرده‌اند، اگرچه دیگر نمی‌توانند با مراجعه حضوری به بانک برای فروش ۳۰ درصد سهام عدالت اقدام کنند، اما هنوز قادر هستند درخواست حضوری فروش را به کارگزاری‌های بورس ببرند یا به‌صورت غیرحضوری در سایت‌ها و اپلیکیشن‌های بانکی ثبت کنند. اگر نظر ما را برای فروش یا نگهداری این قسمت از سهام عدالت بپرسید می‌گوییم فروش ۳۰ درصد از کل سهام عدالت حداقل به روش فعلی اشتباه است. از نظر کلی ارزش برگه‌های ۵۰۰ هزار تومانی که بعد ۱۳ سال به هفت میلیون و ۶۰۰ هزار تومان رسیده بود ظرف همین یک ماه اخیر تا ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان افزایش پیدا کرد. در این حالت فروش سهام عدالت به‌ذات کار اشتباهی است مگر اینکه شما به پول آن ۳۰ درصد سهم نیاز مبرم داشته باشید.

سوای این مسئله کاملا اقتصادی، مدل فروش وکالتی اخیر هم از نظر فنی ایرادا دارد. در روش حاضر مالک سهام عدالت به بانک یا کارگزاری وکالت می‌دهد از طرف او ۳۰ درصد سهام عدالت را بفروشد، اما در زمان فروش سهام، فرد قادر نیست سهم‌ها را تفکیک کند و از بانک و کارگزاری بخواهد بعضی از آن‌ها را در سبد سهامش نگه دارد. بانک‌ها و کارگزاری‌ها فعلا سهم‌ها را به‌صورت کیلویی و درهم می‌فروشند که این نقطه ضعف بزرگی به حساب می‌آید. لابد می‌دانید؛ سهام عدالت سبدی از سهم‌های مختلف است و منصفانه خواهد بود اگر در عوض فروش درهم و کیلویی، سهامدار بتواند آن‌ها را جدا کرده، سهم‌های خرد را بفروشد و از سهم‌های درشت و باارزش مثل جانش محافظت کند.