هشدارهای ایران

گذشت زمان، هم موعد قطعیت تصمیم شورای امنیت درباره ادعای ماشه‌ای آمریکا، هم انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور و هم موعد لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران طبق قطع‌نامه ۲۲۳۱ سازمان ملل متحد را نزدیک می‌کند. از‌این‌رو اگر اتفاقی بنا باشد در این زمینه‌ها بیفتد، زمان رخداد آن در همین روزهای پیش‌روست و به‌همین‌دلیل به نظر می‌رسد طرف‌های درگیر در این چالش‌ها در حال قرارگیری در موقعیت و ارسال پیام‌های لازم هستند.

معاون وزیر خارجه ایران در نشست شورای حکام، به تبیین مواضع ایران پرداخت و گفت نمی‌توان از ایران انتظار رعایت تکلیف بدون برخورداری از حقوق را داشت و دوام برجام را بسته به جامعه بین‌المللی و طرف‌های کنونی برجام خواند. این موضع‌گیری در حالی مطرح شد که روز قبل، تروئیکای اروپایی نیز بیانیه‌ای در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای بر مواضع خود درباره حفظ برجام و هم‌زمان نارضایتی از کاهش تعهدات ایران در این زمینه تأکید کرده بود.

از طرف دیگر، در‌حالی‌که چندی است برخی گمانه‌زنی احتمال اقدام نظامی آمریکا علیه ایران را با توجه به نزدیکی انتخابات مطرح می‌کنند و رئیس‌جمهور آمریکا نیز بار دیگر به تهدید ایران در توییتر پرداخته، نماینده ایران در نامه‌ای به دبیر کل سازمان ملل متحد، اعتراض خود را به تهدیدهای رئیس‌جمهور ایالات متحده علیه ایران ابراز کرد و نیز با توییتی در‌این‌باره هشدار داد. از سوی دیگر و در همین رابطه، نماینده روسیه نیز تلاش‌های آمریکا را بی‌نتیجه خواند.‌

بهاروند: با پذیرش استدلال آمریکا حتی منشور سازمان ملل هم حفظ نخواهد شد‌
معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه ایران طی سخنرانی در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به گزارش اخیر مدیر کل آژانس مبنی بر همکاری ایران با این نهاد و ادامه فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس بدون اخلال، گفت: «یک سؤال مهم در این میان مطرح است: اینکه آیا برجام و فعالیت‌های راستی‌آزمایی مطابق با آن می‌توانند با وجود فشارهای اعمالی آمریکا و موقعیت دشواری که درباره آن ایجاد کرده است، دوام بیاورند یا خیر؟ پاسخ من به این پرسش، بله و خیر خواهد بود. همه چیز بستگی به جامعه بین‌المللی و طرف‌های کنونی برجام دارد». محسن بهاروند رویکرد آمریکا نسبت به ایران را «ستیزه‌جویانه» و «ایدئولوژیک» خواند و تأکید کرد آمریکا جایگزینی برای برجام و دیگر سازوکارهای چندجانبه‌ای که از آن خارج شده ندارد و تنها با «یک‌جانبه‌گرایی و زورگویی» به‌دنبال تحمیل خواسته‌های خود است.

او همچنین از سیاسی‌شدن بحث‌های دیپلماتیک در رقابت‌های انتخاباتی داخلی آمریکا و اثرگذاری تقابل‌های حزبی روی تعهدات خارجی آمریکا انتقاد کرد و گفت: «ایالات متحده اجازه ندارد به هر روشی قوانین و مقررات ملی خود را در سطح بین‌المللی با نادیده‌گرفتن مقررات حقوق بین‌الملل، اعمال کند. در صورت پذیرش استدلال ایالات متحده، هیچ توافق‌نامه بین‌المللی از جمله منشور سازمان ملل امکان حفظ‌شدن نخواهد داشت». بهاروند استناد آمریکا را به آنچه «موضوع به‌اصطلاح اسنپ‌بک» می‌خواند «بر‌اساس یک تفسیر عجیب و غیرحرفه‌ای و قرائتی خودسرانه از قطع‌نامه 2231 شورای امنیت» دانست. او البته انتقادهایی نیز متوجه دیگر کشورها دانست: «اعتقاد داریم کشورهایی که در حرف وانمود می‌کنند مخالف یک‌جانبه‌گرایی هستند اما آنها را در عمل حمایت می‌کنند، به همان اندازه مسئول چنین بی‌ثباتی و آشوبی در روابط بین‌المللی هستند. من این پدیده را یک‌جانبه‌گرایی منفعل می‌نامم».

بهاروند ارتقای «قواعد و نظم بین‌المللی» را نیازمند مقاومت جمعی جامعه بین‌المللی در مقابل یک‌جانبه‌گرایی خواند و گفت: «در غیر این صورت، باید آماده پریدن به عقب و به دوران پیش از جنگ جهانی دوم باشیم».‌

هیچ توافق بین‌المللی‌ای بدون تناسب حق و تکلیف پایدار نیست‌
او در ادامه درباره برجام گفت: «ما به تعهدات خود در توافق پایبند هستیم، اما در‌عین‌حال برخورداری از حقوق مندرج در آن تقریبا غیرممکن است؛ بنابراین ایران در چارچوب توافق از حقوق جبران‌کننده خود استفاده می‌کند». بهاروند در ادامه گفت: «نمی‌توان از کشور من انتظار داشت که همه تکالیف برجام را رعایت کند، بدون آنکه از حقوق تعیین‌شده آن برخوردار باشد. هیچ توافق بین‌المللی‌ای بدون تناسب بین اجرای حق و تکلیف، نمی‌تواند برای مدت خیلی طولانی پایدار باشد. برجام نیز از این قاعده مستثنا نیست». بهاروند در پایان سخنرانی خود بار دیگر خواستار عمل‌کردن اتحادیه اروپا و سه عضو اروپایی توافق به تعهدات خود در برجام شد.‌

تکرار مواضع تروئیکای اروپایی‌
اظهارات بهاروند در حالی مطرح شد که روز قبل، تروئیکای اروپایی در بیانیه‌ای در شورای حکام، بر مواضع پیشین خود در این زمینه تأکید کرده بودند.

به گزارش ایسنا، دیوید هال، نماینده بریتانیا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای حکام آژانس، در صفحه توییترش از انتشار بیانیه تروئیکای اروپایی، آلمان، فرانسه و بریتانیا در جلسه روز گذشته شورای حکام درباره برنامه هسته‌ای ایران خبر داد. هال درباره این بیانیه گفت: «بیانیه تروئیکای اروپا در شورای حکام آژانس تعهد مداوم ما به برجام را بیان می‌کند. عدم پایبندی سیستماتیک ایران به تعهدات تحت برجام به‌طور جدی منافع در زمینه عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای را تضعیف می‌کند». نماینده بریتانیا در آژانس همچنین مطرح کرد: «نگرانی‌ها شامل ذخایر اورانیوم که دوباره بالاست و سطح غنی‌سازی آن می‌شود که تحقیق و توسعه پیرامون سانتریفیوژهای پیشرفته ادامه دارد و برای نصب سانتریفیوژهای بیشتر برنامه‌ریزی شده است». هال در آخر مطرح کرد: «هدف تروئیکای اروپا این است که راهی دیپلماتیک برای پیش‌رفتن پیدا کند. ما به دنبال مذاکرات بیشتر در چارچوب روند کمیسیون مشترک خواهیم بود. ضرورت دارد که پیشرفتی در این زمینه انجام شود».‌

اعتراض نماینده ایران در سازمان ملل به تهدیدات ترامپ‌
از سوی دیگر نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد با ارسال نامه‌ای به دبیر کل سازمان ملل متحد و شورای امنیت، مراتب اعتراض خود را به تهدیدهای اخیر رئیس‌جمهوری آمریکا علیه ایران ابراز داشت. مجید تخت‌روانچی در این نامه، تهدید ترامپ را نقض اصول منشور سازمان ملل از جمله ماده ۲ آن که به‌صراحت تهدید یا استفاده از زور را ممنوع می‌کند، دانسته است. وی همچنین با اشاره به تهدیدهای گذشته آمریکا علیه ایران و نیز ترور سردار سلیمانی توسط این کشور، از شورای امنیت خواسته است آمریکا را وادار کند به تهدید، سایر اقدامات غیرقانونی و سیاست‌های غیرمسئولانه خود پایان دهد. سفیر جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد همچنین با هشدار نسبت به اینکه آمریکا مسئول هرگونه ماجراجویی احتمالی خود علیه ایران خواهد بود، تأکید کرده است جمهوری اسلامی ایران در دفاع مشروع از ملت، سرزمین و منافع خود لحظه‌ای تردید نخواهد کرد.‌

موضع‌گیری روانچی در پی تهدیدهای توییتری رئیس‌جمهور آمریکا انجام می‌شود. یکی از رسانه‌های آمریکا به‌تازگی مدعی شد ایران به‌دنبال ترور سفیر آمریکا در آفریقای جنوبی به‌عنوان «انتقام» ترور فرمانده نیروهای قدس سپاه ایران توسط ایالات متحده است. این ادعا البته از سوی مقامات ایران و نیز آفریقای جنوبی رد شده است اما دونالد ترامپ در واکنش به این گزارش گفت: «هر حمله از سوی ایران به هر شکلی علیه آمریکا هزار برابر پاسخ داده می‌شود». محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در پاسخ به این موضع‌گیری ترامپ در توییتر نوشته بود: «دروغ‌گوی همیشگی با طرح هشداری دروغین، دونالد ترامپ را گمراه کرد تا دشمن شماره یک داعش [سردار قاسم سلیمانی] را ترور نماید. هم‌اکنون وی تلاش دارد از طریق ارائه هشدار دروغین جدیدی، ترامپ را به مادر تمامی باتلاق‌ها بکشاند و فریب دهد. منبع پولیتیکو: «مقامات آمریکایی»، منبع ترامپ: «گزارش جراید». زمان بیدارشدن است!».‌

اولیانوف: هیچ‌کس تلاش‌های آمریکا را نمی‌پذیرد‌
نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین محورها و نتایج مذاکرات در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران را بیان کرد. به گزارش ایسنا، میخائیل اولیانوف، درباره محور مذاکرات در جلسه شورای حکام درباره ایران در توییتر نوشت: «چهار نکته اصلی که در مذاکرات شورای حکام آژانس درباره راستی‌آزمایی در ایران مطرح شد: حمایت از آژانس، حمایت از توافق هسته‌ای که باید حفظ شود، ضرورت بازگشت ایران به پایبندی کامل (به تعهدات هسته‌ای)، ابراز تأسف از موضع آمریکا». اولیانوف همچنین نوشت: «مذاکرات در شورای حکام آژانس نشان می‌دهد که عملا هیچ‌کسی تلاش‌های مضحک آمریکا برای نشان‌دادن خود به‌عنوان عضوی خودخوانده از توافق هسته‌ای را نمی‌پذیرد. واشنگتن خود را در سال ۲۰۱۸ با خروج از توافق هسته‌ای از موقعیتش محروم کرد».