بمب اتم جلوی حمله به ایران را می‌گیرد؟
این تحلیل در ایران ترویج می‌شد و طرفدار داشت که صرف وجود مواد هسته‌ای ۶۰ درصد در ایران، عامل بازدارنده در مقابل حمله‌های طرف متخاصم است. در مقابل، اسرائیل هر دو نوع سلاح هسته‌ای تاکتیکی و راهبردی را در اختیار دارد. وجود این زرادخانه نیز نتوانست جلوی حملات موشکی ایران در پاسخ به تجاوزات هوایی اسرائیل را بگیرد.
فرارو- مفهوم بازدارندگی اتمی، یکی از مفاهیم پرکاربرد در ادبیات سیاسی ایران است. مفهومی که معدود هواداران تندروی ساخت سلاح هسته‌ای از آن استفاده می‌کنند و گاهی حتی این نوا نیز از برخی شنیده می‌شود که حتی یک بمب اتم بازی را عوض و بازدارندگی را احیا می‌کند.
به گزارش فرارو، همان طور که ماهیت جنگهای بشر در طول قرن ۲۱ و با انفجار تکنولوژی تغییر کرد، موضوع بازدارندگی هم دستخوش تغییراتی ماهوی شد. چرا که چینش بازیگران هسته‌ای طی سال‌های گذشته به خصوص از دهه ۱۹۹۰ تغییر کرد و در عمل بازی ایجاد شده در دوران جنگ سرد و انحصار سلاح هسته‌ای در دست ۵ قدرت عضو شورای امنیت را شکست. از سوی دیگر وحشت رخ دادن جنگ هسته‌ای و و قراردادهای کنترلی میان قدرت‌ها برای ایجاد توازن این وضعیت را متفاوت کرده است. در سه سال گذشته قدرت‌های هسته‌ای درگیر جنگهای کوچک و بزرگ شدند و مفهوم بازدارندگی هسته‌ای به صورت جدی به چالش کشیده شد. در اختیار داشتن یا نداشتن سلاح هسته‌ای بخشی از معادله بازدارندگی است و نه همه آن. در این گزارش چند مورد از این درگیری‌ها را مرور می‌کنیم.
روسیه در باتلاق اوکراین
از اسفند ۱۴۰۰ (فوریه ۲۰۲۲) بحران میان روسیه و اوکراین تبدیل به جنگ مستقیم شد. جنگی که حدود چهار ماه دیگر شمع سه سالگی‌اش را فوت می‌کند و برآورد دقیق و حقیقی از میزان تلفات آن وجود ندارد اما برآوردها از صدهاهزار کشته در هر دو طرف جبهه و چندبرابر این رقم برای مجروحین و مفقودین صحبت می‌کند. نکته این که روسیه بزرگترین قدرت هسته‌ای جهان است که تعداد کلاهک‌های هسته‌ای آن از آمریکا نیز بیشتر است. ایالات متحده بر اساس آمار موجود، ۵۱۷۷ کلاهک در اختیار دارد که این آمار در زرادخانه روسیه، ۵۴۵۹ کلاهک است. در اختیار داشتن این زرادخانه نتوانست مانع گیر کردن روسیه در این باتلاق شود. به رغم تبلیغاتی که صورت می‌گیرد، روسیه در این جنگ تنها نیست. همانطور که اوکراین پشتیبانی آمریکا و اروپا را پشت سر خود دارد، روسیه هم با پشتیبانی نظامی چین و کره شمالی در اوکراین می‌جنگد یعنی با پشتوانه دو قدرت هسته‌ای دیگر. ترس از تسلیحات هسته‌ای، مانع حملات اوکراین به خاک روسیه هم نشد.
اسرائیل زیر ضربه ایران
اسرائیل به عنوان تنها دارنده سلاح اتمی در خاورمیانه که از سیاست ابهام هسته‌ای پیروی می‌کند، جنگی ۱۲ روزه با ایران داشت. جنگی که تلفات آن سنگین بود و با واکنش موشکی سنگین ایران مواجه شد. آمار مشخصی از تسلیحات هسته‌ای اسرائیل وجود ندارد اما تخمین‌ها حاکی از آن است که زرادخانه رژیم تل‌آویو، حداقل ۹۰ کلاهک هسته‌ای را در خود جا داده است. اسرائیل هر دو نوع سلاح هسته‌ای تاکتیکی و راهبردی را در اختیار دارد. وجود این زرادخانه نیز نتوانست جلوی حملات موشکی ایران در پاسخ به تجاوزات هوایی اسرائیل را بگیرد.
بازدارندگی با مواد هسته‌ای ایران
پیش از این در نوشتاری جداگانه به موضوع تحلیل اشتباه رایج در ایران پرداختیم که اواخر سال ۱۴۰۳ و ماه‌های نخست امسال شنیده می‌شد. این تحلیل در ایران ترویج می‌شد و طرفدار داشت که صرف وجود مواد هسته‌ای ۶۰ درصد در ایران، عامل بازدارنده در مقابل حمله‌های طرف متخاصم است. اما حمله به ایران رخ داد و بر اساس گزارش‌های رسمی، مواد هسته‌ای زیر زمین و در سایت‌های بمباران شده مدفون شدند.
جنگ دو قدرت هسته‌ای
منطقه شبه‌قاره در ماه‌های گذشته، شاهد جنگ مستقیم میان دو کشور دارای سلاح هسته‌ای بود. پاکستان و هند به دنبال رخدادی که در منطقه کشمیر تحت کنترل هند اتفاق افتاد، با یکدیگر درگیر شدند. در حالی که اسلام‌آباد ۱۷۰ و دهلی‌نو ۱۸۰ کلاهک هسته‌ای در زرادخانه دارند. همان زمان این نگرانی به وجود آمد که شاید این درگیری به سطح هسته‌ای برسد. زرادخانه دو طرف مانع بروز جنگ نشد و در نهایت درگیری پایان یافت.
درگیری طالبان با پاکستان هسته‌ای
جدیدترین خبر از شبه‌قاره هند، درگیری طالبان افغانستان با دولت پاکستان است. درگیری مرزی که به دنبال حمله هوایی حکومت اسلام‌آباد به عوامل طالبان پاکستان (TTP) در کابل رخ داد. درگیری میان دو طرف خونین بود و طالبان افغاستان به رغم در اختیار داشتن تسلیحات ابتدایی و غیرقابل مقایسه با پاکستان اتمی، با این کشور درگیر شد.
حمله ایران به پاکستان
سال ۱۴۰۲ یک درگیری مرزی میان ایران و پاکستان رخ داد. در دی‌ماه این سال و پس از حمله خونین تروریست‌های جیش‌العدل به یک پایگاه مرزی، ایران پایگاه‌های آنان در خاک پاکستان (استان بلوچستان) را هدف حمله موشکی و پهپادی قرار داد. در پاسخ نیز پاکستان به خاک ایران حمله کرد. بحران سیاسی کوتاهی میان دو طرف نیز در این وضعیت رخ داد که در نهایت دو طرف شرایط را به حالت عادی برگرداندند.
