فرارو- با توجه به سقوط بی‌سابقه لیر، اقتصاد ترکیه وارد یک بحران شدید شده، به طوری که بورس استانبول نیز سقوط شدیدی را تجربه کرده است، در این رابطه، اما دو دیدگاه متفاوت وجود دارد، مخالفان اردوغان می‌گویند، او برای جذب بیشتر سرمایه این کشور را به شیخ نشین‌های خلیج فارس فروخته است، اما در مقابل نیز برخی دیگر معتقدند، ترکیه تاوان توسعه طلبی‌های اردوغان را می‌پردازد.
به گزارش فرارو، در ژانویه ۲۰۱۷ میلادی، دولت عدالت و توسعه قانونی را تصویب کرد که به خارجی‌هایی که دست کم یک میلیون دلار در ترکیه سرمایه‌گذاری کرده بودند اجازه می‌داد تا تابعیت آن کشور را دریافت کنند. این اقدام، محرکی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی بود. اپوزیسیون ترکیه، اما مدعی شد که این طرح برای حمایت از دوستان اردوغان است که بسیاری از آنان در تجارت املاک دست دارند.
بسیاری از ترک‌ها، خارجی‌ها و به ویژه اعرابی که در ترکیه خانه خریداری می‌کنند را تهدیدی برای فرهنگ خود قلمداد می‌کنند. "آنان کشور را به اعراب فروختند" جمله‌ای بود که از اوایل دهه ۸۰ میلادی در ترکیه رایج شد زمانی که "تورگوت اوزال" نخست وزیر اسبق ترکیه کشور‌های حاشیه خلیج فارس را تشویق به سرمایه گذاری در ترکیه از جمله در بازار املاک آن کشور کرد.
در مارس سال ۲۰۱۵ میلادی، روزنامه "صباح" نزدیک به دولت عدالت و توسعه گزارش داد که شیخ "تمیم بن حمد" امیر قطر متحد نزدیک دولت ترکیه به طور مخفیانه یکی از بهترین قصر‌های ساحلی بسفر را که زمانی محل زندگی یک شاهزاده عثمانی بوده به قیمت ۱۱۳ میلیون دلار خریداری کرده است.
احساسات ضد عربی در ترکیه با هجوم بیش از ۳.۷ میلیون سوری که از جنگ داخلی ده ساله در کشورشان فرار کرده‌اند افزایش یافته است. افسانه‌های شهری هم چنان در مورد تعداد سوری‌هایی که تابعیت ترکیه را دریافت کرده‌اند زبان به زبان می‌چرخند. هم چنین، گفته می‌شود حزب عدالت و توسعه می‌خواهد از رای این سوری‌ها به نفع خود در انتخابات آینده استفاده کند. دولت برای کاستن از حجم این نقل قول‌ها و گمانه زنی‌ها کم کاری می‌کند و آمار دقیقی در مورد تعداد خارجی‌هایی که هر سال تابعیت ترکیه را کسب می‌کنند ارائه نداده است.
در سال ۲۰۱۹ میلادی، در آستانه انتخابات شهرداری‌ها اردوغان با اتهام مشابهی مواجه شد و فاش شده بود که حدود ۱۱۰ هزار سوری تابعیت ترکیه را کسب کرده‌اند. در استانبول و آنکارا برای اولین بار از سال ۱۹۹۴ میلادی نامزد‌های اپوزیسیون سکولار شهرداری آن دو شهر را در دست گرفتند و گفته شد که نارضایتی ترک‌ها نسبت به حضور سوری‌ها یکی از دلایل شکست حزب عدالت و توسعه بوده است.
چرا لیر سقوط کرد؟پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل خاورمیانه در
گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه دو دیدگاه در مورد اتفاقات اخیر ترکیه و کاهش ارزش لیر وجود دارد، گفت: در دیدگاه اول برخی از کارشناسان و ناظران منطقه‌ای و بین‌المللی معتقد هستند، ترکیه به خاطر اقدامات توسعه‌طلبانه رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ولشگرکشی به قفقاز، لیبی و سوریه با این مشکلات روبرو شده، چراکه قدرمسلم چنین اقدامات و جاه‌طلبی‌های نظامی در سایر کشور‌ها هزینه‌بر است.
وی افزود: طبیعتا هزینه این حملات نظامی در کشور‌های دیگر افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی است، همچنین رویای احیای امپراطوری عثمانی توسط اردوغان با رویکرد نو عثمانی‌گری او زمینه‌ساز همه این مشکلات شده است، به بیان دیگر اردوغان با اقداماتی که در سر دارد، فکر می‌کند که می‌تواند با توسل به چنین اقداماتی قدرت نفوذ خود را گسترش دهد.
ملازهی اظهار داشت: در سوی مقابل برخی دیگر معتقدند اردوغان خیلی حساب‌شده ارزش لیر را دستکاری کرده است، برای این منظور که بتواند زمینه جذب سرمایه‌گذاری خارجی را بخصوص در بخش مسکن فراهم آورد، به طوری که در حال حاضر شاهد هجوم سرمایه‌گذارانی از ایران، کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس و حتی عراق هستیم.
وی اضافه کرد: به نوعی اردوغان می‌خواهد از این طریق اقتصاد خود را بازسازی کند، بنابراین این توان را دارد که دوباره بتواند ارزش پولی ملی خود را افزایش دهد، اما باید به این نکته توجه کرد که کاهش ارزش پول ملی به خاطر جذب سرمایه‌گذاری یک اقدام خطرناک است که می‌تواند کار را از دست دولت ترکیه خارج کند، اگر به واقع چنین رویکردی را دنبال کنند، این مسئله تبعات بسیار جبران ناپذیری را به بار خواهد آورد.
این کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه داد: به اعتقاد بنده تلفیقی از این دو دیدگاهی که مطرح شد، می‌تواند واقع‌بینانه باشد نه اینکه هر کدام به صورت صرف ۱۰۰درصد درست باشد، اما باید به این نکته توجه کرد که کاهش قدرت اقتصادی ترکیه می‌تواند، برای اردوغان مشکل‌ساز شود، به خصوص در زمینه حضور نظامی ترکیه در مناطقی همچون لیبی و قفقاز با دست و پای اردوغان را خواهد بست.
ملازهی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا وضعیت فعلی اقتصادی ترکیه و سقوط بی‌سابقه لیر می‌تواند اردوغان را از اریکه قدرت به زیر بکشد، تصریح کرد: با توجه به اینکه اردوغان در ترکیه سال‌های متمادی است که قدرت را دست دارد، بنابراین به راحتی نمی‌توان او را کنار گذاشت، از سویی در حال حاضر اسلام‌گرایان ترکیه به خصوص جریان اخوانی و حزب عدالت و توسعه دست بالا و مسلط را به نسبت ملی‌گرایان ترک و منتقدان دارند.
وی خاطر نشان کرد: به گونه‌ای که منتقدان اردوغان از این شرایط نتوانسته‌اند به عنوان اهرمی برای افزایش فشار علیه حزب حاکم و شخص رئیس جمهور استفاده کنند، این درحالیست که ملی‌گرایان ترکیه فاقد رهبری کاریزماتیک و مقتدر به مانند اردوغان هستند تا بتواند با وی در انتخابات آتی رقابت کند، بنابراین احتمال اینکه اردوغان به این زودی‌ها قدرت در ترکیه را واگذار کند، بسیار کم است. از سوی دیگر با سیاست‌هایی که اردوغان طی این سال‌ها به کار گرفته به نوعی، بسیاری از منتقدان او تضعیف شده‌اند و از قدرت سابق به منظور اثرگذاری بر روی افکار عمومی و همچنین سیاست داخلی این کشور برخوردار نیستند.
چرا لیر سقوط کرد؟
