کارشناسان مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو:
اخذ مالیات از مجموع درآمد؛ همه مردم برای مالیات‌ستانی به خط می‌شوند؟!
«باید تکلیف افراد و نهاد‌هایی که مالیات نمی‌دهند، مشخص شود، زیرا نمی‌شود که مردم عادی و فعالان اقتصادی مالیات خود را بپردازند، اما برخی به هر دلیلی از زیر این کار در بروند، سالهاست که این موضوع در جریان است، اما متاسفانه کاری برای اصلاح انجام نشده است.»
فرارو- رئیس مرکز آموزش، پژوهش و برنامه ریزی مالیاتی کشور درمورد طرح مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی توضیح داد: در این طرح هر فرد ایرانی یا هر فرد مقیم ایران که دارای یک شناسه هویتی یکتا مانند شماره ملی یا شماره گذرنامه باشد، یک مودی بالقوه مالیاتی است.
به گزارش فرارو، مهدی موحد گفت: این فرد هر نوع فعالیت اقتصادی را شروع کند و درآمدی داشته باشد، به یک مودی بالفعل مالیاتی تبدیل خواهد شد و به اتکای این موضوع امکان وصول مالیات فراهم می‌شود. اولین ویراست از این لایحه انجام شده و برای ارزیابی‌های بعدی در اختیار وزارت اقتصاد قرار گرفته است. سازمان امور مالیاتی نیز اصلاحاتی روی آن انجام داده و در کمیسیون اقتصادی هیات دولت درحال بررسی است.
رئیس مرکز آموزش، پژوهش و برنامه ریزی مالیاتی به این سوال که مزایای طرح مالیات بر مجموع درآمد چیست؟ پاسخ داد: این طرح نه تنها افزایش درآمد ایجاد می‌کند، بلکه در راستای تحقق عدالت مالیاتی است. همه درآمد‌ها از همه مجاری درآمدی فرد جمع می‌شود و یک مالیات یکپارچه‌ای دریافت می‌کند و بالاتر از آن پایه معافیت، مشمول مالیات می‌شود. برای مثال فردی یک طلافروشی، یک سری سهام و یک سپرده بانکی دارد که از آن‌ها درآمد و سود کسب می‌کند همه این اقلام جمع می‌شود، معافیت پایه می‌خورد و بالاتر از معافیت پایه مشمول مالیات بر جمع درآمد خواهد شد.
موحد همچنین درمورد اینکه آیا هر خانوار باید یک اظهارنامه مالیاتی ارائه کند یا خیر، توضیح داد: ممکن است شرایط اجرای این طرح به گونه‌ای پیش نرود که هر فرد یا خانواده یک اظهارنامه ارائه کند. ممکن است با توجه به اطلاعاتی که از خانوار‌ها یا افراد وجود دارد بتوان اظهارنامه پیش فرض یا اظهارنامه‌ای از پیش تکمیل شده تهیه کنیم. اگر این اظهارنامه‌های از پیش تکمیل شده برای افراد تهیه شود آن‌ها را از اینکه خودشان اظهارنامه تولید کند بی‌نیاز می‌کند.
باید دید پشت قضیه چه چیزی در جریان است
مسعود دانشمند کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه در حال حاضر دولت حداکثر توان خود را برای افزایش درآمدهای مالیاتی به کار گرفته است، اظهار داشت: «این که دولت می‌خواهد امروز بحث مالیات بر مجموع درآمد افراد را مطرح کند، باید دید که پشت این قضیه چه چیزی در جریان است، زیرا کسی که در بازار‌های مختلف حضور دارد، مالیات سودی را که کسب می‌کند می‌پردازد، زیرا در بازار سهام کسی که سهامی می‌خرد همان موقع مالیات نقل و انتقال سهام را می‌پردازد.»
وی افزود: «اگر سهام غیر بورسی باشد، مالیات این کار نیز در دفترخانه گرفته می‌شود، در مورد خرید و فروش مسکن و خودرو نیز این موضوع صادق است، کسبه جزء، کارمندان، کارگران و حقوق بگیران به صورت کلی نیز مالیات خود را سر موقع می‌پردازند، بنابراین با توجه به وضع اقتصادی این قشر‌هایی که به آن‌ها اشاره می‌شود، اصولا سود به دست نمی‌آورند، که بخواهند مالیات آن را نیز دولت از این افراد بگیرد. شرکت و واحد‌های تولیدی نیز مالیات خود را هر ساله و سر موقع پرداخت می‌کنند.»
دانشمند با اشاره به اینکه در حال حاضر هر ساله میلیارد‌ها تومان فرار مالیاتی در نظام اقتصادی ایران صورت می‌گیرد، گفت: «باید تکلیف افراد و نهاد‌هایی که مالیات نمی‌دهند، مشخص شود، زیرا نمی‌شود که مردم عادی و فعالان اقتصادی مالیات خود را بپردازند، اما برخی به هر دلیلی از زیر این کار در بروند، سالهاست که این موضوع در جریان است، اما متاسفانه کاری برای اصلاح انجام نشده است، حال باید دید که چه زمانی دولت می‌خواهد به این فرار‌های مالیاتی ورود کرده و آن‌ها را سروسامان دهد.»
این فعال اقتصادی با اشاره به اینکه راهکار این موضوع نیز کاملا مشخص است، اضافه کرد: «برای جلوگیری از فرار مالیاتی گسترده و همچنین اجرای عدالت مالیاتی برای هر ایرانی که شناسنامه و هویت ایرانی دارد، یک پرونده مالیاتی تشکیل شود و هیچگونه استثناء و تبعیضی در این مورد شکل نگیرد و هرکسی که هر درآمد و نقل و انتقالی داشت، باید در پرونده مالیاتی او ثبت شود، تنها در این صورت است که عدالت مالیاتی حکمفرما می‌شود.»
وی ادامه داد: «باید اصول و سازوکار‌های سازمان امور مالیاتی از اساس تغییر پیدا کند و رویکرد‌های نوینی جایگزین شود، در غیر این صورت نباید انتظار هیچگونه تحولی را داشت. از سوی دیگر، تمام فعالیت‌های اقتصادی در همه ابعاد باید شفاف شود و افراد با پرداخت مالیات خود درآمد تمیزی را کسب کنند، در غیر این صورت درآمد تمیز نیست.»
هشت دهک باید از دادن مالیات معاف شوند
علی سعدوندی موسس کلینیک اقتصاد در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه اجرای مالیات بر مجموع درآمد نشانه خوبی است که بزودی اجرای آن آغاز می‌شود، اظهار داشت: «بر این اساس کلیه درآمدهای افراد مشمول دریافت مالیات خواهد شد، البته در این زمینه به اعتقاد بنده باید تنها از دو دهک بالای درآمدی مالیات اخذ شود، همچنین برای سایر دهک‌ها معافیت در نظر گرفته شود.»
وی افزود: «از سوی دیگر باید نرخ مالیات ستانی ثابت باشد، تا همه چیز شفاف جلو برود، زیرا نرخ تصاعدی کار را پیچیده خواهد کرد و موجب فساد در زمینه انواع معافیت‌ها می‌شود. البته ذکر این نکته ضروری است که موفقیت چنین طرح‌هایی بسته به نحوه و شیوه اجرای آن دارد، در چند سال اخیر طرح‌های مختلف اقتصادی در کشور اجرا شده، اما همگی آن‌ها به محاق رفته است.»
سعدوندی گفت: «نمونه چنین وضعیتی را در بازار سهام شاهد هستیم، به اعتقاد بنده باید مالیات نقل و انتقال سهم برداشته شود و اگر قرار است، مالیاتی دریافت شود، باید از سود افراد در قالب مالیات عایدی سرمایه دریافت شود. از سویی حتی دولت می‌تواند مالیات منفی برای زیان دیدگان در بورس درنظر بگیرد. با توجه به اتفاقاتی که در بازار سهام طی سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ رخ داد و مردم نسبت به بورس بدبین شدند، چنین موضوعاتی می‌تواند بدبینی مردم به بازار سهام را به مرور کاهش دهد.»
این اقتصاددان با اشاره به اینکه نظام مالیاتی ایران دارای اشکالات بسیاری است، اضافه کرد: «در حال حاضر بسیاری از افرادی که باید مالیات بدهند، در سیستم مالیاتی کشور، مالیات نمی‌دهند، این درحالیست که قشر حقوق بگیر، کارمندان، کارگران و اصناف خُرد مالیات خود را می‌پردازند، اما افرادی که دارای درآمدهای بسیار سرشار هستند، از دایره اخذ مالیات خارج هستند، چنین شیوه‌ای باید اصلاح شود.»
