درون تجارت غیرقانونی کاکتوس

فرارو- ساکولنت* دودلیا پاچیفتوم (Dudleya  Pachyphtum) به دلیل زیبا بودن، خرس پاندای گیاهان نامیده شده است. برگ‌های چاق و شیرینی دارد، رنگ پریده است و مانند شکر قنادی پودر می‌شود و شکل آن اغلب شبیه گل رز است. دودلیا پاچیفتوم همانند سایر ساکولنت‌ها به آرامی رشد می‌کند و بسیاری از نمونه‌های آن در جیب کت تان جای می‌گیرند و تنها در یک مکان رشد می‌کند: جزیره سدروس، در اقیانوس آرام در نزدیکی مکزیک. برای تماشای یک دودلیا پاچیفتوم در طبیعت باید ۱۹ کیلومتر را در مناطق کوهستانی پیاده روی کنید یا می‌توانید با قایق یا بالگرد به آنجا برسید.

به گزارش فرارو به نقل از نیویورکر، ساکولنت‌ها دارای برگ، ریشه یا ساقه‌های ضخیمی هستند که نه تنها قابلیت ذخیره کردن آب را دارند بلکه می‌توانند در ایجاد رطوبت درون بافت خودشان نیز نقش مهمی را ایفا کنند.

در ماه مه ۲۰۱۷(اردیبهشت ۱۳۹۶) در یک ایست بازرسی نظامی در باخا از شمالی‌ترین ایالت‌های مکزیک یک ون حامل چند مرد مورد بازرسی قرار گرفت و مقداری دودلیا پاچیفتوم در آن کشف شد. اگرچه استفاده از آن در باخا غیر قانونی بود، اما مقدار یافت شده اندک بود.

اندکی بعد یک تراکتور تریلر ۱۶ متری به همان ایست بازرسی رسید. در آن وسیله نقلیه حدود پنج هزار دودلیا پاچیفتوم وجود داشت و در جریان آن چهار مرد بازداشت شدند. اتفاق غیرعادی نبود. تلاش دیگری برای سرقت کاکتوس جزیره سدروس چندی پیش رخ داده بود. یک سال پس از آن سی ظرف پلاستیکی که توسط شرکت حمل و نقل  FedEx به فرودگاه لاپاز  در بولیوی رسید حاوی تعداد زیادی از آن گیاهان کمیاب بود.

ساگوارو نوعی کاکتوس شبیه به درخت که می‌تواند تا ۲۵۰ سال عمر کند را در نظر بگیرید.

در یکی از شب‌های سال ۲۰۰۷ میلادی دو مرد به پارک ملی ساگوارو رفتند و با هفده کاکتوس که می‌توانند تا بیش از ۱۲ متر ارتفاع و چند تن وزن داشته باشند را به سرقت بردند اگرچه رشد آن کاکتوس‌ها سال‌های متمادی به طول می‌انجامد. این پارک در حال حاضر حدود هزار مورد از در دسترس‌ترین ساگوارو‌های خود را به صورت ریزتراشه درآورده تا از سرقت آن جلوگیری کند.

در رخدادی دیگر مشتری بی حوصله‌ای که در صف اداره پست در مندوسینو در کالیفرنیا بود متوجه عجیب بودن ظاهر شصت جعبه‌ای شد که مرد جلویی اش برای ارسال توسط پست آورده بود. وقتی آن زن از او پرسید که چه چیزی را می‌فرستد او پاسخ داد که بسیار ارزشمند است. آن زن با نگرانی از این که مرد جلویی اش در صف کار غیرقانونی انجام می‌دهد به مقام‌ها هشدار داد.

ماموران گمرک در بسیاری از آن جعبه‌ها Dudleya farinosa یکی از گونه‌های خویشاوند D. pachyphytum که در خط ساحلی کالیفرنیا می‌روید را کشف کردند. سارقان آن گیاهان برای برداشتن کاکتوس‌ها از صخره‌ها پایین می‌روند. در پارک ملی بیگ بند در تگزاس شش نفر به دلیل نقش شان در قاچاق بین ده هزار تا پانزده هزار نمونه از کاکتوس‌ها متهم شناخته شده اند. در ایتالیا تحقیقات پلیسی به نام عملیات آتاکاما منجر به کشف بیش از هزار کاکتوس به قدری کمیاب شد که تخمین زده می‌شود که هر کدام به قیمت هزار و پانصد دلار فروخته شوند.

"جارد مارگولیس" استاد جغرافیا در دانشگاه آلاباما درباره گروه بین المللی شکارچیان و عاشقان کاکتوس در کتاب "شکارچیان کاکتوس: میل و انقراض در تجارت غیرقانونی ساکولنت" (درباره نحوه تعریف ساکولنت نظرات متفاوتی وجود دارد. مارگولیس ساکولنت‌ها را گیاهانی با روش خاصی برای نگهداری آب تعریف می‌کند. او می‌نویسد که برای اهداف کتاب اش همه کاکتوس‌ها ساکولنت قلمداد شده اند، اما همه ساکولنت‌ها کاکتوس نیستند) که اخیرا چاپ شده توضیح می‌دهد که پس از نوشتن پایان نامه خود در مورد سیاست حفاظت از حیات وحش قصد داشت تجارت غیرقانونی استخوان ببر را مطالعه کند.

با این وجود، او در مورد ساگوارو‌های دزدیده شده خواند و جذب این موضوع شد. همه کاکتوس‌ها زیبا یا نمادین نیستند. برخی از آن‌ها شبیه شقایق‌های دریایی و برخی مانند اندام تناسلی هستند. بسیاری از کاکتوس‌ها پوک هستند و برخی از آن‌ها خزدار هستند و برخی به رنگ آبی و برخی به رنگ سفید شکوفه می‌دهند و برخی از آن‌ها بخش عمده عمر خود را در زیر زمین می‌گذرانند و برخی از آن‌ها به اندازه‌ای به کوچکی سکه هستند و برخی از آن‌ها بیش از یک تن وزن دارند. نام‌های رایج آن‌ها شامل خرس عروسکی، مخملی، جوجه تیغی و بوقلمون است.

کاکتوس‌ها برای بسیاری از افراد مسحور کننده هستند. ما کاکتوس‌ها را مقاوم می‌دانیم، زیرا آن‌ها می‌توانند با آب بسیار کم زنده بمانند و حتی شکوفا شوند. اما بسیاری از انواع کاکتوس‌ها در معرض خطر قابل توجهی قرار دارند: نزدیک به یک سوم گونه‌های شناخته شده کاکتوس‌ها در معرض خطر انقراض قرار دارند.

همان طور که مارگولیس نشان می‌دهد نادر بودن این گیاهان اغلب باعث افزایش جذابیت آن‌ها در میان کلکسیونر‌ها می‌شود و این به نوبه خود انقراض آن‌ها را سرعت می‌بخشد. با این وجود، بسیاری از کلکسیونر‌ها خود را حافظان محیط زیست می‌دانند. یکی از کلکسیونر‌ها (که از خود تحت عنوان "ایندیانا جونز گیاهان" یاد می‌کند) به مارگولیس می‌گوید:"به دلیل علاقه ام به حفاظت از کاکتوس‌ها مجبور شدم قانون را زیر پا بگذارم". آنان نیز مانند شکارچیان، به ندرت در مورد آنچه دنبال می‌کنند متخصص هستند.

مارگولیس برای انجام تحقیقات خود در این باره به جمهوری چک سفر کرده است. او می‌نویسد: "کلکسیونر‌های چک تبار به شهرت بدنامی در میان آژانس‌های حفاظت از گونه‌های گیاهی در آمریکای شمالی و جنوبی دست یافته اند. یکی از کارشناسان به او می‌گوید که زمانی دانشمندی تخمین زد که "به ازای هر محقق مکزیکی که در این زمینه حضور دارد بیست کلکسیونر چک تبار نیز وجود دارد"! او گلایه می‌کند که اغلب به محض آن که نام گونه جدیدی از کاکتوس‌ها مطرح می‌شود کلکسیونر‌های چک تبار‌ها و آلمانی تبار‌ها به سراغ آن گونه‌ها برای معامله می‌روند.

"آ. و. فریچ" یک کلکسیونر چک تبار که از سال ۱۸۸۲ تا ۱۹۴۴ زندگی می‌کرد با آوردن گونه‌هایی از برزیل، آرژانتین، پاراگوئه و مکزیک مبتکر آن این کشور به کاکتوس‌ها در نظر گرفته می‌شود. سرنوشت او و گیاهان اش بسیار به هم وابسته بودند.

در آغاز جنگ جهانی دوم زمانی که فریچ نتوانست سوخت کافی برای گرم نگه داشتن گلخانه‌های خود به دست آورد حدود چهل هزار کاکتوس از سرما مردند. در اواخر جنگ فریچ در حالی که از خرگوش هایش مراقبت می‌کرد به دلیل خراشیده شدن پوست اش خراشیده شد به کزاز مبتلا شده بود و یک ماه پس از آن فوت کرد. امروزه تصویر او در بسیاری از گلخانه‌های جمهوری چک بر روی دیوار آویزان شده است.

شوایک قهرمان رمان "سرباز خوب شوایک" نوشته "یاروسلاو هاشک" نویسنده چک تبار نام مستعار انتخاب شده توسط مارگولیس برای یک قاچاقچی بزرگ چک تبار گیاهان و دانه‌های کاکتوس است که او را "یکی از آگاه‌ترین افرادی که تاکنون درباره کاکتوس‌ها با او صحبت کرده ام" توصیف می‌کند. داستان شوایک قانع کننده است. در ده یا یازده سالگی او گلخانه‌ای را روی بالکن خود درست کرد و در سیزده سالگی او و پدرش شروع به ساختن یک گلخانه بزرگ‌تر کردند. شوایک به مارگولیس می‌گوید که عشق خود به کاکتوس را تا حدی به عشق دوران جوانی اش به کتاب‌های "کارل مای" نویسنده آلمانی اواخر قرن نوزدهم مرتبط می‌داند که خالق شخصیت هایی، چون وینتو بود که برای بسیاری از خوانندگان آلمانی و اروپای شرقی تصوری از غرب آمریکا را شکل می‌دادند.

در واقع، کاکتوس‌هایی که اکثر ما در زندگی خود با آن‌ها روبرو می‌شویم از خانه دور هستند و همین موضوع جذابیت آن‌ها را برای مان افزایش داده است.  

شوایک رویای سفر به مکزیک را در سر می‌پروراند، اما اولین بار ارتش مانع از سفر او شد. سپس در جرین بهار پراگ در سال ۱۹۶۸ میلادی و پس از آن اشغال آنجا توسط شوروی تصمیم به سفر به مکزیک گرفت. او اولین بار تنها پس از انقلاب مخملی در سال ۱۹۸۹ میلادی به مکزیک سفر کرد. او به سرعت تبدیل به یک قاچاقچی شد، اما چندین گونه جدید از کاکتوس‌ها را نیز توصیف کرد. مارگولیس از طریق گفتگو با شوایک و سایر قاچاقچیان، حافظان محیط زیست، محققان و کلکسیونرها، خطوط خاردار و پیچیده نحوه نگهداری و محافظت از یک کاکتوس آسیب پذیر را کشف می‌کند.

اکثر افرادی که او با آنان صحبت می‌کند معتقدند که بهترین کار را برای آن گونه گیاهی انجام می‌دهند. طی سفری که مارگولیس به برزیل انجام داد گروه او متشکل از یک راهنمای محلی و دوستداران کاکتوس به محلی ناشناخته رسیدند که در آن Uebelmannia buiningii در حال رشد بود. U. buiningii یک کاکتوس کوچک، خاردار که فقط در ساوانای سرادو یافت می‌شود به شدت در معرض خطر انقراض است. زمانی از راهنما پرسیده می‌شود که آیا یکی از U. buiningii را برای ثبت حضور گونه در محلی جدید به یک گیاهخانه می‌آورد او پاسخ می‌دهد که برای حفاظت از آن گونه بهتر است که ناشناخته باقی بماند. برخی از قاچاقچیان کاکتوس دانه‌های طبیعت را می‌دزدند، اما گیاه را در جای خود رها می‌کنند. این اقدامی غیرقانونی است، اما منطق پشت آن این است که گرفتن بذر به منظور فروش آن یا تغذیه آن در یک نهالستان تنها راه برای جلوگیری از برداشت غیرقانونی آن گونه است.

حتی برخی از حافظان محیط زیست و دانشمندان فکر می‌کنند که قانونی کردن برداشت دانه‌ها می‌تواند مفید باشد. یک کلکسیونر چک تبار به مارگولیس می‌گوید که او و شوایک "فقط پنج دانه" کاکتوس مکزیکی Turbinocarpus alonsoi را دزدیدند و سپس آن‌ها را به گونه‌های دیگر در خانه پیوند زدند و در نتیجه بذر‌های بیش تری تولید کردند. بعدا یک باغبان حرفه‌ای اشاره کرد که شوایک در واقع صد‌ها یا هزاران گیاه مشابه را که به گفته او در گلخانه شوایک دیده بود دزدیده است؛ و طبیعتا انگیزه برخی از قاچاقچیان کسب پول بیش‌تر است.

کاکتوسی که از یک دانه در گلخانه رشد می‌کند نیز متفاوت از یک کاکتوس در طبیعت است که نامنظم‌تر خواهد بود ظاهری که برخی از افراد خبره در این عرصه آن را برتر می‌دانند. این یکی از چندین درهم تنیدگی غیرمنتظره‌ای است که مارگولیس آن را کشف کرده و در آن هدف تولید مثل بیش‌تر کاکتوس‌ها نمی‌تواند از انگیزه عاشقان کاکتوس برای برداشت آن گیاهان از زیستگاه‌های طبیعی شان بکاهد. گفتنی است که رشد کاکتوس‌ها اغلب کُند است و این موضوع باعث می‌شود که رشد گلخانه‌ای یک انتخاب اقتصادی، اما نه چندان ساده باشد.

"هلیا براوو هالیس" گیاه شناس مکزیکی مادرخوانده تحقیقات مدرن کاکتوس قلمداد می‌شود. پدر او در جریان انقلاب مکزیک زمانی که براوو هالیس یک دختر مدرسه‌ای بود کشته شد. او برای تحصیل پزشکی تحت فشار قرار گرفت، اما در عوض زیست شناس شد. او خیلی به مطالعه کاکتوس‌های  آن کشور روی آورد که بیش از هفتصد گونه از آن‌ها وجود دارد که بسیاری از آن‌ها به طور طبیعی در هیچ جای دیگری رشد نمی‌کنند. او تا سن نود سالگی که مبتلا به آرتریت دردناک شد در حال عکاسی، مطالعه و تدریس درباره کاکتوس‌ها بود. در عکس‌ها براوو هالیس جوان کنار کاکتوس‌های فوق العاده چاق و بزرگ ایستاده است. او مدت کوتاهی قبل از مرگ اش در سن نود و نه سالگی نوشته بود:"وقتی به من دست می‌زند مرگ به خوبی پذیرفته خواهد شد. برای من، این یک پرسش صرفا بیولوژیکی است".

* ساکولنت‌ها گروهی از گیاهان گوشتی و آبدار با ۶۰ گونه مختلف هستند که می‌توانند به خوبی آب را در بافت‌های خود ذخیره کنند. ساکولنت‌ها دارای برگ، ریشه یا ساقه‌های ضخیمی هستند که نه تنها قابلیت ذخیره کردن آب را دارند بلکه می‌توانند در ایجاد رطوبت درون بافت خود نیز نقش مهمی را ایفا کنند. ساکولنت‌ها می‌توانند به خوبی در محیط‌های گرم و کم آب زندگی کنند و با کمک گرفتن از بدنه گوشتی خود به شکل شگفت انگیزی در این محیط‌ها زنده بمانند. در واقع ساکولنت‌ها از طریق ایجاد یا جذب رطوبت محیط اطراف شان این قابلیت را در خود پرورش می‌دهند و به کمک این ویژگی بارز است که می‌توانند در شرایط سخت و طاقت فرسا تکثیر شوند. محیطی که شاید هیچ گونه گیاهی توانایی بقا و رشد را در آن نداشته باشد.